Iran đang điều hành một tuyến đường buôn lậu bí mật khắp Trung Đông, sử dụng những điệp viên, phần tử quá khích và các băng nhóm tội phạm để chuyển vũ khí cho chiến binh Palestine ở Bờ Tây hiện do Israel kiểm soát, tờ The New York Times dẫn thông tin từ các quan chức Mỹ, Israel và Iran đề nghị giấu tên.
Những người này là các quan chức an ninh và quan chức chính phủ cấp cao am hiểu về nỗ lực buôn lậu vũ khí của Iran đến Bờ Tây, gồm ba người Israel, ba người Iran và ba người Mỹ.
Theo các quan chức Iran, mục tiêu của hoạt động này là để gây ra tình trạng bất ổn cho Israel bằng cách bơm vũ khí tràn lan ở Bờ Tây. Điều này làm dấy lên mối lo ngại rằng Tehran đang tìm cách biến khu vực này thành điểm nóng tiếp theo trong cuộc chiến tranh ngầm dai dẳng giữa Israel và Iran khi trước nay, Iran vẫn âm thầm hỗ trợ các nhóm vũ trang, như Houthis, Hezbollah, chống lại Israel.
Con đường vũ khí Iran tuồn vào Bờ Tây
Theo các quan chức giấu tên, phần lớn vũ khí được buôn lậu đến Bờ Tây đi theo hai con đường từ Iran qua Iraq, Syria, Lebanon, Jordan và Israel. Khi vũ khí được tuồn qua biên giới một nước nào đó, chúng được các nhóm đa quốc gia, gồm các băng nhóm tội phạm, những phần tử vũ trang hay những nhân viên tình báo, chuyển giao cho nhau.
Ở tuyến đường thứ nhất, các nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn và các đặc vụ Iran vận chuyển vũ khí từ Syria đến Jordan. Từ đó, vũ khí được chuyển cho những người Bedouin - người Ả Rập sống gần hoặc trong sa mạc. Những người này sẽ mang vũ khí đến biên giới với Israel và được các băng nhóm tội phạm nhận hàng, sau đó chuyển chúng đến Bờ Tây.
Iran từ lâu đã nỗ lực khai thác tuyến đường buôn lậu lâu đời ở Jordan, nơi có chung đường biên giới dài 300 dặm (khoảng 500 km) với Israel. Một trong những quan chức Iran giấu tên cho biết Israel và Jordan đã an ninh biên giới kể từ ngày 7-10 làm tăng nguy cơ những thành phần dính líu đến buôn lậu bị bắt, đặc biệt là người Bedouin và người Israel gốc Ả Rập, theo The New York Times.
Tuyến đường thứ hai có vẻ khó khăn hơn, đó là bỏ qua Jordan và đưa vũ khí từ Syria đến Lebanon, theo hai quan chức Mỹ giấu tên. Từ đó, nhiều vũ khí được buôn lậu vào Israel và tương tự, các băng nhóm tội phạm sẽ nhận được và chuyển chúng đến Bờ Tây.
Ông Matthew Levitt, Giám đốc chương trình chống khủng bố của tổ chức nghiên cứu Viện Chính sách Cận Đông Washington, cho rằng con đường đi qua Lebanon gập ghềnh hơn, đặc biệt kể từ khi xung đột ở Gaza bùng nổ, bởi vì khu vực biên giới mà lực lượng Hezbollah hoạt động được cả quân đội Israel và lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tuần tra chặt chẽ hơn.
Theo hai quan chức Iran có liên kết với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, phần lớn công việc điều phối tuyến đường buôn lậu do các đặc vụ Iran của lực lượng tinh nhuệ Quds thực hiện.
Các loại vũ khí được “bơm” vào Bờ Tây
Trong nhiều năm, nhiều lãnh đạo Iran đã tuyên bố rằng cần thiết phải trang bị vũ khí cho các chiến binh Palestine ở Bờ Tây. Từ lâu, Iran cũng đã cung cấp vũ khí cho các nhóm vũ trang trong khu vực để chống lại Israel, như Houthis ở Yemen, Hebollah ở Lebanon, Hamas và Thánh chiến Hồi giáo người Palestine (Jihad).
Ông Afshon Ostovar, Giáo sư dự bị về các vấn đề an ninh quốc gia tại Trường đào tạo sau ĐH Hải quân Mỹ (Naval Postgraduate School) và là chuyên gia về quân sự Iran, cho rằng Iran đang tập trung vào Bờ Tây vì họ hiểu rằng việc tiếp cận Gaza sẽ bị hạn chế trong tương lai gần.
“Bờ Tây thực sự cần phải là biên giới tiếp theo mà Iran sẽ xâm nhập và phổ biến vũ khí, bởi vì nếu họ có thể làm được điều đó thì Bờ Tây sẽ trở thành một vấn đề lớn, như Gaza”.
Các chuyên gia cho rằng việc buôn lậu đến Bờ Tây bắt đầu khoảng hai năm trước và không rõ chính xác có bao nhiêu vũ khí đã được đưa tới Bờ Tây trong thời gian đó, dù các chuyên gia cho rằng phần lớn là vũ khí hạng nhẹ.
Theo các chuyên gia, phần lớn vũ khí buôn lậu từ Iran là các loại vũ khí nhỏ như súng ngắn và súng trường tấn công. Còn các quan chức Mỹ và quan chức Israel cho rằng Iran cũng đang buôn lậu vũ khí tiên tiến. Những vũ khí này bao gồm tên lửa chống tăng và súng phóng lựu chống tăng, là những loại vũ khí có đạn bay nhanh, tầm thấp, khiến Israel gặp khó khi bảo vệ các mục tiêu dân sự và quân sự khỏi hỏa lực tầm gần.
Cơ quan An ninh Israel (Shin Bet) cho biết gần đây cơ quan này đã thu giữ các thiết bị quân sự tiên tiến được tuồn lậu vào Bờ Tây. Cơ quan này nói rằng đang theo dõi chặt chẽ các hoạt động của Iran và các nhóm do nước này hậu thuẫn và sẽ tiếp tục ngăn chặn mọi hoạt động gây nguy hiểm cho an ninh của Israel.
Iran quyết tâm bơm vũ khí để chống Israel
Tuần trước, Phong trào giải phóng Palestine (Fatah) - phe Palestine kiểm soát Chính quyền Palestine và phần lớn Bờ Tây, đã cáo buộc Iran cố lợi dụng người Palestine để phục vụ mục đích riêng của Iran bằng cách gieo rắc sự hỗn loạn ở khu vực này.
Trong một thông cáo, Phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc không bình luận về hoạt động buôn lậu nhưng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc người Palestine cầm vũ khí chống lại Israel.
Vài ngày trước khi Đại sứ quán Iran ở Syria bị tấn công, Lãnh đạo tối cao Iran - ông Ayatollah Ali Khamenei, người nhiều năm trước đã công khai ra lệnh trang bị vũ khí cho Bờ Tây, nói với lãnh đạo nhóm vũ trang Thánh chiến Hồi giáo Palestine (Jihad) Ziyad al-Nakhalah và lãnh đạo chính trị của Hamas Ismail Haniyeh, rằng Iran sẽ không ngần ngại hỗ trợ người Palestine và chính nghĩa của người Palestine.
Cũng trong cuộc gặp với ông Khamenei, ông al-Nakhalah nói rằng “người dân Palestine sẽ không dễ dàng trụ vững trong trận chiến này nếu không có sự hỗ trợ liên tục và nhất quán của Iran ở mọi cấp độ chính trị, quân sự và an ninh”.
