Startup Trung Quốc DeepSeek đang gây chấn động thị trường chứng khoán toàn cầu nhờ các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) mới nhất.
Công ty này tuyên bố các mô hình của công ty đạt trình độ ngang bằng hoặc vượt trội so với các mô hình AI hàng đầu tại Mỹ, nhưng chỉ với chi phí bằng một phần nhỏ. Điều này đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh trong giá cổ phiếu của Nvidia – nhà sản xuất chip AI, và các công ty khác.
Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi mô hình AI giá rẻ của Trung Quốc là một “hồi chuông cảnh tỉnh” cho các doanh nghiệp Mỹ.
Trợ lý AI của DeepSeek đã trở thành ứng dụng miễn phí được tải xuống nhiều nhất trên Appstore của Apple vào trong ngày 27-1, nhờ sức hút của sự tò mò về đối thủ cạnh tranh của ChatGPT.
Dưới đây là những điều cần biết về mô hình AI giá rẻ DeepSeek, theo kênh Channel NewsAsia (CNA).
Biết gì về công ty DeepSeek
Từ khi ChatGPT của OpenAI ra mắt cuối năm 2022, các công ty công nghệ Trung Quốc đã ráo riết phát triển các chatbot AI của riêng mình. DeepSeek tuyên bố hai mô hình của họ đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ các giám đốc tại Thung lũng Silicon và các kỹ sư công ty công nghệ Mỹ. Theo đó, hai mô hình này đạt trình độ ngang bằng với các mô hình tiên tiến nhất của OpenAI và Meta.
Hơn nữa, một trong các mô hình của DeepSeek được cho là rẻ hơn từ 20-50 lần so với mô hình của OpenAI, tùy thuộc vào nhiệm vụ.
Điều khiến nhiều nhà quan sát ngành công nghệ Mỹ lo ngại chính là ý tưởng rằng startup Trung Quốc đã bắt kịp các công ty Mỹ tiên phong trong lĩnh vực AI sáng tạo nội dung chỉ với chi phí thấp hơn rất nhiều. Nếu điều này là sự thật, nó sẽ đặt ra câu hỏi về các khoản đầu tư khổng lồ mà các công ty công nghệ Mỹ dự kiến chi cho các trung tâm dữ liệu và chip máy tính nhằm thúc đẩy sự phát triển của AI trong tương lai.
“Các mô hình mà DeepSeek phát triển thật ấn tượng, nhưng không phải là phép màu. Họ không sử dụng bất kỳ công nghệ đột phá nào chưa ai biết hay bí mật nào cả. Đây là những thứ mà mọi người đều đang thử nghiệm” - ông Stacy Rasgon, nhà phân tích của công ty tư vấn tài chính Bernstein (Mỹ) chuyên theo dõi ngành công nghiệp bán dẫn, nhận định.
Ông Rasgon cho rằng phản ứng của Phố Wall với DeepSeek đang bị thổi phồng.
Một CEO công nghệ nói với đài CNBC rằng ông tin DeepSeek đang sử dụng chip Nvidia – loại chip bị cấm bán cho các công ty Trung Quốc. Trong một tuyên bố, hãng chip Mỹ Nvidia khẳng định công nghệ của DeepSeek “hoàn toàn tuân thủ các quy định về kiểm soát xuất khẩu”.
Ai đứng sau DeepSeek?
DeepSeek là một startup có trụ sở tại TP Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc), với cổ đông kiểm soát chính là ông Lương Văn Phong, theo hồ sơ doanh nghiệp Trung Quốc.
Thành lập năm 2023, DeepSeek đã ra mắt mô hình ngôn ngữ lớn đầu tiên vào cuối năm 2023.
Tháng trước, DeepSeek bắt đầu thu hút sự chú ý lớn hơn trong ngành AI khi giới thiệu một mô hình AI mới mà công ty khẳng định có thể sánh ngang với các mô hình tương tự từ các công ty Mỹ như OpenAI (nhà phát triển ChatGPT) và hiệu quả hơn về chi phí trong việc sử dụng chip Nvidia đắt đỏ để huấn luyện hệ thống với lượng dữ liệu khổng lồ. Chatbot của DeepSeek trở nên phổ biến hơn khi xuất hiện trên các cửa hàng ứng dụng của Apple và Google vào đầu năm nay.
Tuy nhiên, một bài nghiên cứu được công bố ngày 20-1 đã khơi mào cho sự hoang mang về DeepSeek.
Bài nghiên cứu này nói về một mô hình AI khác của DeepSeek, gọi là R1, cho thấy khả năng “lý luận” tiên tiến, chẳng hạn thay đổi cách tiếp cận để giải quyết một bài toán, và có chi phí thấp hơn đáng kể so với mô hình tương tự của OpenAI là mô hình o1.
“Về bài toán kinh tế của họ thì tôi không rõ. Nhưng tôi nghĩ mức giá mà họ đưa ra khiến nhiều người lo sợ” - ông Stacy Rasgon bày tỏ.
Hiện vẫn chưa rõ quỹ đầu tư High-Flyer do ông Lương Văn Phong đồng sáng lập đã đầu tư bao nhiêu vào DeepSeek.
Theo hồ sơ doanh nghiệp Trung Quốc, High-Flyer và DeepSeek có văn phòng đặt tại cùng một tòa nhà, và High-Flyer sở hữu các bằng sáng chế liên quan cụm chip dùng để phát triển và tối ưu các mô hình AI.
Khoảnh khắc “Sputnik” của AI?
Phía sau những tranh luận về khả năng kỹ thuật của DeepSeek là cuộc tranh luận tại Mỹ về cách cạnh tranh với Trung Quốc trong lĩnh vực AI.
“DeepSeek R1 là khoảnh khắc Sputnik của AI” - nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen viết trên mạng xã hội X hôm 27-1, ám chỉ sự kiện Liên Xô phóng vệ tinh năm 1957, mở ra cuộc chạy đua không gian giữa Liên Xô và Mỹ trong Chiến tranh Lạnh.
Sự chú ý đổ dồn vào DeepSeek cũng đe dọa làm suy yếu một chiến lược quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ những năm gần đây: hạn chế việc bán các chip AI do Mỹ thiết kế cho Trung Quốc. Một số chuyên gia về quan hệ Mỹ-Trung cho rằng đây không phải là sự tình cờ.
“Những đổi mới công nghệ này là có thật, nhưng thời điểm công bố lại mang tính chính trị” - ông Gregory Allen, Giám đốc Trung tâm AI Wadhwani tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận xét.
Ông Allen so sánh thông báo của DeepSeek tuần trước với việc Huawei – công ty Trung Quốc bị Mỹ trừng phạt – ra mắt mẫu điện thoại mới trong lúc công ty đàm phán về kiểm soát xuất khẩu với chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden vào năm 2023.
“Việc chứng minh rằng các hạn chế xuất khẩu của Mỹ là vô ích hoặc phản tác dụng hiện là mục tiêu quan trọng trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc” - ông Allen nêu quan điểm.
