Vỡ động mạch chủ ngực, tử vong đến 98%

Mới đây, một giáo sư đầu ngành y tế bị bệnh bóc tách động mạch chủ ngực, diễn tiến qua suy thận bị đột tử do vỡ động mạch chủ ngực. Mặc dù ông đang điều trị tại bệnh viện nổi tiếng ở Singapore nhưng các bác sĩ vẫn không xử lý kịp. Theo PGS-TS-BS Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký Hội Phẫu thuật Lồng ngực và Tim mạch TP.HCM, có từ 95%-98% các trường hợp tử vong do vỡ hoàn toàn động mạch chủ ngực dù đang điều trị tại bệnh viện.

Động mạch chủ lớn nhất cơ thể

PGS-TS Nguyễn Hoài Nam cho biết động mạch chủ ngực là phần động mạch lớn nhất của cơ thể, có đường kính vào khoảng 28-30 mm tùy theo kích thước của từng người và nữ thường nhỏ hơn nam. Nó có nhiệm vụ lấy máu màu đỏ, tức máu đã chứa nhiều ôxy trực tiếp từ tim đưa đến các phần của cơ thể.

Tập thể dục, ăn uống tốt và an toàn, tránh thuốc lá sẽ giảm nguy cơ hình thành túi phình động mạch. Ảnh: HTD

Vì sao người ta bị vỡ động mạch chủ ngực? “Thành động mạch chủ ngực bị viêm, suy yếu và do áp lực cao của dòng trong động mạch chủ sẽ tạo ra những chỗ phình gọi là phình động mạch chủ. Đây là túi phình thật vì nó bị dãn của cả ba thành phần bao gồm lớp nội mạc, trung mạc và thanh mạc của động mạch (khác với phình giả chỉ có lớp thanh mạc mà thôi). Loại phình này thường gặp trong phình động mạch do vết thương, do chấn thương hay do tiêm chích ma túy. Đến một ngày đẹp trời nào đó, khối phình có thể bị tắc do hình thành cục máu đông, bóc tách thành động mạch hay vỡ ra. Vỡ động mạch chủ ngực thường xảy ra ở người bị xơ vữa động mạch, có cao huyết áp…” - PGS Nam nói.

Nếu phình động mạch chủ ngực và bị vỡ hoàn toàn thì tỉ lệ tử vong rất cao từ 95%-98% dù đang điều trị tại bệnh viện. Cấp cứu phình động mạch chủ ngực vỡ tùy thuộc vào việc chẩn đoán từ trước và tùy thuộc vào túi phình vỡ hoàn toàn hay chỉ mới nứt.

2%-3% người trên 70 tuổi mắc bệnh

Cũng theo PGS Nam, tuổi bị vỡ phình động mạch chủ ngực, trừ những trường hợp đặc biệt, đều từ 70 tuổi trở lên với tỉ lệ khoảng 2%-3%. Tuy nhiên, có khá nhiều người tử vong đột ngột mà không được chẩn đoán chính xác trước và chỉ phát hiện vỡ phình động mạch chủ ngực khi giải phẫu tử thi.

Để phát hiện và phòng ngừa sớm phình động mạch chủ ngực, người dân từ 40 tuổi trở lên nên đi khám và chụp X-quang phổi 6 tháng/lần. Đặc biệt lưu ý những đối tượng có đau ngực bên trái, cao huyết áp do xơ vữa động mạch. Khi thấy động mạch chủ ngực to hơn bình thường và quai động mạch chủ dãn rộng… cần phải chụp CT có cản quang để phát hiện sớm phình động mạch chủ ngực.

Khi đã phát hiện phình động mạch chủ ngực thì việc điều trị đầu tiên để phòng ngừa vỡ túi phình là điều trị tốt xơ vữa động mạch, giảm huyết áp về trị số gần bình thường và nếu có chỉ định nên phẫu thuật cắt bỏ túi phình và ghép bằng ống động mạch chủ nhân tạo. Kế đến có thể đặt Prothese (mạch máu nhân tạo) nội mạch trong lòng động mạch chủ ngực. Tuy nhiên, giá thành điều trị khá cao, lên đến hơn 300 triệu đồng cho phẫu thuật và hơn 500 triệu đồng cho Prothese nội mạch.

Ở Việt Nam, cho đến hiện nay mới chỉ có vài đơn vị y tế thực hiện được các phẫu thuật và thủ thuật điều trị phình động mạch chủ ngực. Phía Nam, khoa phẫu thuật tim BV Chợ Rẫy là đơn vị điều trị bệnh này nhiều nhất.

DUY TÍNH