Sáng 30-7, sau 4 ngày nghị án, TAND tỉnh Hưng Yên đã tuyên án sơ thẩm cựu tổng biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam Đồng Xuân Thụ cùng 43 bị cáo khác là cựu cán bộ, phóng viên, cộng tác viên - cùng về tội cưỡng đoạt tài sản.
Theo đó, HĐXX tuyên phạt bị cáo Đồng Xuân Thụ, cựu tổng biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam 13 năm 6 tháng tù.
Bị cáo Nguyễn Thị Ánh Hồng, cựu phó tổng biên tập tạp chí bị tuyên phạt 6 năm 6 tháng tù; bị cáo Cao Thị Thu Hường, kế toán của tạp chí, bị tuyên phạt 6 năm tù; bị cáo Bùi Văn Toàn, cựu trưởng Ban kinh tế môi trường tạp chí, bị tuyên phạt 12 năm 3 tháng tù.
Trong số các bị cáo còn lại, bị cáo nhận mức án cao nhất là Đặng Văn Phục với 8 năm 6 tháng tù; bị cáo Vũ Đức Lân lãnh 8 năm tù; bị cáo Nguyễn Giác, Phạm Ngọc Hoàng, Vũ Đình Năm, Nguyễn Đức Huấn cùng nhận mức án 7 năm tù; bị cáo Phạm Hồng Dương lãnh 6 năm 6 tháng tù; Nguyễn Thanh Tâm lãnh 6 năm tù.
14 bị cáo khác bị tuyên phạt mức án từ 2 năm 6 tháng tù đến 3 năm 6 tháng tù.
Ngoài ra, 18 bị cáo bị tuyên phạt mức án từ 2 năm đến 2 năm 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo (trong đó có một số bị cáo được trả tự do tại tòa).
HĐXX nhận định qua lời khai cũng như chứng cứ thu thập được, đủ cơ sở kết luận đối với tội cưỡng đoạt tài sản do các bị cáo thực hiện.
Hành vi của các bị cáo diễn ra liên tục trong thời gian dài, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự an toàn xã hội, xâm phạm quyền sở hữu tài sản được pháp luật bảo vệ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín danh dự những người làm báo chân chính.
Các bị cáo đều là những người có học thức cao, được đào tạo nghiệp vụ báo chí. Phần lớn họ là các chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa nhưng chưa mẫu mực về đạo đức nghề nghiệp, chưa dũng cảm đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, chưa đủ bản lĩnh, chưa đủ đề kháng với những cám dỗ, chưa đặt tinh thần đạo đức nghề nghiệp lên trên hết.
Để đạt được mục đích của mình, các bị cáo coi thường pháp luật, lợi dụng quyền hạn báo chí để chiếm đoạt tài sản, làm giảm sút lòng tin của Nhân dân về báo chí, vì vậy cần phải xử phạt nghiêm minh.
Xét về tính chất, đây là vụ án đồng phạm có tổ chức, có sự phân công nhiệm vụ.
Phân tích vai trò của các bị cáo, HĐXX nhận định Đồng Xuân Thụ là bị cáo chủ mưu cầm đầu, đề ra chủ trương và yêu cầu các ban, văn phòng đại diện, phóng viên thực hiện việc cưỡng đoạt tài sản, là người quyết định phân chia số tiền để hưởng lợi nên có vai trò chính.
Tiếp đó là các bị cáo Nguyễn Thị Ánh Hồng, Cao Thị Thu Hường thực hiện hành vi theo yêu cầu của bị cáo Thụ.
Trong đó, bị cáo Hồng có nhiệm vụ duyệt bài, bị cáo Hường chi trả tiền. Tuy nhiên, 2 bị cáo này chỉ được trả lương hàng tháng, là đồng phạm trong vai trò giúp sức.
Tiếp đó là vai trò của các trưởng ban, trưởng văn phòng chỉ đạo phóng viên thực hiện các đề tài nhằm mục đích cưỡng đoạt tài sản. Vai trò cuối cùng là của các phóng viên, cộng tác viên của tạp chí này.
Theo cáo trạng, năm 2010, ông Đồng Xuân Thụ được bổ nhiệm làm tổng biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam.
Trong quá trình điều hành hoạt động của Tạp chí, ông Thụ biết rõ các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp có nhiều vi phạm trong công tác bảo vệ môi trường và đây là điểm yếu của họ.
Cáo trạng cáo buộc, từ năm 2018, bị cáo Thụ đã chỉ đạo các Ban chuyên môn, các văn phòng đại diện, các phóng viên, cộng tác viên của Tạp chí, lợi dụng hoạt động chuyên môn trong công tác báo chí, đi thực tế tìm hiểu nắm bắt các thông tin sai phạm về bảo vệ môi trường của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp rồi đăng ký qua Zalo với Ban biên tập để viết bài phản ánh.
Sau đó, bị cáo Đồng Xuân Thụ trực tiếp hoặc thông qua bị cáo Nguyễn Thị Ánh Hồng (phó tổng biên tập) ký giấy giới thiệu cấp cho các phóng viên, cộng tác viên đi đến các đơn vị, tổ chức doanh nghiệp hoặc liên hệ trao đổi hẹn gặp người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
Các phóng viên, cộng tác viên được tòa soạn cấp giấy giới thiệu thực hiện việc đe doạ, ép buộc cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp phải miễn cưỡng ký hợp đồng Chương trình Cây chổi vàng do Tòa soạn in sẵn, ký khống yêu cầu "tài trợ" các mức "tài trợ kim cương: 300 triệu đồng", "tài trợ vàng: 200 triệu đồng", "tài trợ bạc: 100 triệu đồng", "tài trợ đồng: 50 triệu đồng", "tài trợ khác" hoặc Chương trình vẽ tranh cho thiếu nhi hoặc hợp đồng giới thiệu thông tin.
Với cách thức, các bị cáo đã thực hiện 84 vụ cưỡng đoạt tài sản của các cá nhân, doanh nghiệp trên địa bàn 16 tỉnh, thành phố trong cả nước với tổng số tiền chiếm đoạt gần 5,2 tỉ đồng.
