Người lao động xếp hàng rút BHXH 1 lần: Đã đến lúc cần 'khai tử' sổ BHXH giấy

Câu chuyện hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn người lao động phải thức dậy từ sớm, lót chiếu, giấy báo để nằm ngủ lại qua đêm trước cổng các cơ quan bảo hiểm xã hội quận, huyện chầu chực, bốc số thứ tự để nhanh chóng làm thủ tục nhận trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần sau một năm nghỉ việc hoặc bị thất nghiệp, không có việc làm và không tiếp tục tham gia, đóng BHXH xảy ra thời gian gần đây đã không còn là chuyện mới, chuyện hiếm khi đi làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH.

Theo quy định của Luật BHXH hiện hành, để làm thủ tục và nhận trợ cấp BHXH một lần sau một năm nghỉ việc mà không tiếp tục tham gia, đóng BHXH, ngoài các loại giấy tờ tùy thân phải mang theo (giấy CMND, CCCD hoặc sổ hộ khẩu trước đây, quyết định chấm dứt hợp đồng lao động (nếu có)), người lao động bắt buộc phải mang theo sổ BHXH bằng giấy đã được cơ quan BHXH chốt sổ (xác nhận) quá trình tham gia làm việc mới được coi là hồ sơ đầy đủ và được tiếp nhận để làm thủ tục giải quyết chế độ trợ cấp BHXH một lần.

Có thể thấy hiện nay, ngoài việc làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH một lần, đối với một số loại thủ tục khác như thủ tục giải quyết nghỉ hưởng chế độ hưu trí (nghỉ hưu), thủ tục giải quyết trợ cấp thất nghiệp, thủ tục giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, tử tuất…người lao động bắt buộc phải mang sổ BHXH bằng giấy và đến trực tiếp tại các cơ quan BHXH quận, huyện để làm thủ tục và giải quyết chế độ. Sổ BHXH bằng giấy đã được chốt thời gian tham gia, đóng BHXH của người lao động là cơ sở pháp lý và được coi là hồ sơ hợp lệ để cán bộ BHXH tiếp nhận hồ sơ và hẹn ngày trả kết quả.

Như PLO đã đưa tin, phía đại diện cơ quan BHXH TP.HCM cho biết hiện nay một số dịch vụ của ngành BHXH đã được đưa lên cổng dịch vụ công quốc gia. Đặc biệt, hơn một tháng qua, BHXH TP.HCM là một trong những địa phương được giao thí điểm đặt lịch làm việc online. Người dân có thể đặt lịch làm việc với BHXH qua kênh này, trong đó có việc nộp hồ sơ nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, trên thực tế người dân sử dụng qua các kênh này chưa nhiều.

Theo quy định của pháp luật thì đối với thủ tục hưởng trợ cấp BHXH một lần, hồ sơ hưởng phải là sổ BHXH bản chính. Như vậy, dù người lao động có giao dịch điện tử vẫn phải đến nộp cuốn sổ giấy mới hoàn thành thủ tục giải quyết.

Thực tế thời gian gần đây đã có tình trạng người lao động ở một số địa phương, đặc biệt là tại TP.HCM bị mất việc làm, bị thất nghiệp và sau một năm nghỉ việc nhiều người đã bỏ thời gian cầm theo sổ BHXH để đi làm chế độ nhận trợ cấp BHXH một lần vô cùng gian nan và mệt mỏi. Có người sau nhiều giờ đồng hồ chầu chực, thậm chí là sau nhiều ngày chờ đợi bốc số thứ tự nhưng vẫn không thể giải quyết được hồ sơ nhận trợ cấp BHXH một lần vì lượng người đến cơ quan BHXH quá tải, cán bộ tiếp nhận hồ sơ đành phải hẹn giải quyết vào những ngày khác.

Có thể thấy, hiện nay việc áp dụng và thực hiện BHXH điện tử trên các phần mềm điện tử từ cơ quan BHXH có thể nói là rất thuận lợi, tiện lợi cho cả doanh nghiệp và người lao động trong việc báo cáo tăng lao động, giảm lao động (nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động) hàng tháng cũng như chốt sổ và thực hiện các chế độ chính sách khác về BHXH, về cấp thẻ BHYT và giải quyết thủ tục các chế độ về ốm đau, thai sản bằng các phần mềm điện tử.

Khi có phát sinh lao động nghỉ việc hoặc chấm dứt hợp đồng lao động trong tháng, cán bộ phụ trách BHXH trong doanh nghiệp thực hiện báo giảm qua phần mềm điện và gửi mẫu D02-TS trên phần mềm điện tử thông qua cổng thông tin của BHXH VIệt Nam, dữ liệu báo giảm lao động nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động theo mã đơn vị sẽ đổ về phần mềm của cơ quan BHXH quản lý doanh nghiệp rất thuận lợi. Điều đương nhiên là tất tần tật các thông tin về người lao động nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động và thời gian chốt sổ BHXH hoàn toàn sẽ được lưu giữ trên hệ thống phần mềm của cơ quan BHXH.

Đặc biệt nhiều năm nay, việc cài đặt hệ thống VssID của BHXH Việt Nam có thể xem là bước đột phá trong việc cải cách hành chính về BHXH điện tử, doanh nghiệp và đặc biệt trực tiếp là người lao động có thể tải áp về cài đặt phần mềm BHXH trên điện thoại thông minh và hoàn toàn có thể theo dõi quá trình tham gia BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN rất thuận lợi. Thời gian nghỉ ốm đau, nghỉ không lương, thời gian nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động không tham gia BHXH…đều được thể hiện rất rõ qua từng giai đoạn trên hệ thống phần mềm điện tử này.

Ngoài ra khi cài app phần mềm điện tử VssID, người lao động còn có thể sử dụng hệ thống này để thay thế thẻ BHYT bằng giấy và đi khám chữa bệnh rất thuận lợi mà không lo thẻ BHYT bị mất hay bị hư hỏng. Ngoài ra, kể từ khi đưa hệ thống phần mềm điện tử VssID vào hoạt động, nhiều năm nay, cơ quan BHXH cũng đã bỏ in ấn cấp phát tờ rơi BHXH hàng năm gửi về cơ quan, doanh nghiệp để phát cho người tham gia…

Do đó thiết nghĩ, một khi việc áp dụng và thực hiện hệ thống BHXH điện tử được thuận lợi, hệ thống VssID đã được đồng bộ, hoàn thiện và số hóa được đầy đủ các dữ liệu về thời gian, quá trình tham gia, đóng BHXH của người lao động và thời gian người lao động nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động đã được lưu cụ thể, rõ ràng trên hệ thống BHXH điện tử, trên app, đã đến lúc cơ quan BHXH cần mạnh dạn và nhanh chóng chấm dứt sứ mệnh của sổ BHXH bằng giấy như hiện nay, thay vào đó là sổ BHXH điện tử.

Khi sổ BHXH bằng giấy bị “khai tử”, điều đó cũng đồng nghĩa sổ BHXH điện tử sẽ được cập nhật và áp dụng trên toàn hệ thống phần mềm BHXH điện tử cũng như trên hệ thống điện tử VssID, người lao động khi đi làm các thủ tục về nhận trợ cấp BHXH một lần sau một năm nghỉ việc không tham gia BHXH, đi làm thủ tục nhận trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp hay đi làm thủ tục hưu trí, ốm đau, thai sản… đều có thể được làm hồ sơ online trên mạng mà không cần trực tiếp phải có mặt tại các cơ quan BHXH quận huyện như hiện nay để làm thủ tục.

Như vậy, chúng ta vừa tiết giảm được thời gian công sức rất nhiều cho các cơ quan, doanh nghiệp và cả người lao động khi đi làm các thủ tục, chế độ liên quan cũng như khi làm các thủ tục báo cáo tăng, giảm lao động hàng tháng cũng như là việc chốt sổ và giải quyết các chế độ về BHXH, tránh được tình trạng quá tải và căng thẳng cho chính cơ quan BHXH khi tiếp nhận hồ sơ.

Ngoài ra, việc “khai tử” sổ BHXH bằng giấy còn tiết kiệm được một khoản chi phí không hề nhỏ từ ngân sách của quỹ BHXH phải chi cho việc in ấn, phát hành sổ BHXH, thẻ BHYT bằng giấy hàng năm của cơ quan BHXH như hiện nay.