Ngày 17-8, tại Hà Nội, Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội và Đại học (ĐH) Quốc gia TP.HCM đã phối hợp tổ chức hội thảo với chủ đề “Giáo dục ĐH - Chuẩn hóa và hội nhập quốc tế”. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã đến dự.
Liên quan đến vấn đề tự chủ ĐH, Phó Thủ tướng lưu ý nhiều vấn đề. Trong đó có việc giáo dục (GD) của Việt Nam không thể nằm ngoài xu thế chung của thế giới. Vì vậy, tự chủ ĐH là tất yếu.
Tuy nhiên, các trường ĐH cần phải hiểu tự chủ thế nào cho đúng. Trường ĐH có nhiều sứ mệnh nhưng có một sứ mệnh là sáng tạo ra tri thức. Tự chủ căn bản nhất là tự chủ về chuyên môn, khơi dậy sự sáng tạo của từng thành viên trong nhà trường. Có quyền tự chủ ấy mới sáng tạo ra được tri thức.
Ông Đam cũng cho rằng hiện nay quá trình thực hiện tự chủ ĐH ở Việt Nam đang gặp phải lực cản từ ba phía. Thứ nhất là cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chủ quản các trường ĐH chưa muốn buông quyền của mình. Các trường ĐH vẫn muốn tiếp tục cơ chế bao cấp, còn người học và xã hội thì coi việc vào ĐH là xong, kiểu gì cũng có bằng. Cạnh đó, Phó thủ tướng đặt câu hỏi, liệu các trường đã hiểu đúng hay vẫn còn mập mờ về việc tự chủ? Phải chăng các trường sẽ thoải mái tăng học phí, làm mất cơ hội tiếp cận GD trình độ cao, chất lượng tốt của con nhà nghèo, các đối tượng chính sách?
Tiếp đó là giao các trường tự chủ thì một khoản tài sản, đất đai, kể cả trí thức, được giao cho các trường liệu có bị thao túng, bị lãng phí hay bị mất đi hay không? Cả hai băn khoăn này đều đã được thế giới giải quyết. Theo đó, các trường ĐH phải xây dựng một cơ chế học tập khi tăng học phí để thu được nhiều hơn từ những người có khả năng và mong muốn đóng góp nhiều hơn, chất lượng tốt hơn. Đồng thời lập các quỹ học bổng để giúp học sinh là đối tượng chính sách, con nhà nghèo. Nhà nước vẫn tiếp tục cấp ngân sách qua các đơn đặt hàng đào tạo đối với các ngành nghề xã hội cần, hoặc hỗ trợ các đối tượng chính sách, con nhà nghèo, đối tượng là người dân tộc ít người.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhận định, dù GD phổ thông còn nhiều điều chưa hài lòng, nhưng quốc tế vẫn xếp hạng Việt Nam ngang với nhóm các nước phát triển. “Theo một số đánh giá có tính tổng hợp và suy luận, GDĐH của Việt Nam đứng khoảng thứ 80 thế giới. Trong khi GD phổ thông nói khiêm tốn thì đứng thứ 50. Vì vậy, hệ thống ĐH của Việt Nam phải phấn đấu đuổi theo các em giáo dục phổ thông bên dưới”, ông Đam nói.
