Mới đây, thảo luận tại tổ ở Quốc hội, PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, đại biểu Quốc hội đoàn Bình Định đề nghị Chính phủ tuyên bố chuyển sang giai đoạn chống dịch mới với quy định cụ thể, thay thế các chỉ thị, hướng dẫn trước đây. Việc này nhằm hạn chế tốn kém nguồn lực mà vẫn đảm bảo sẵn sàng nếu COVID-19 bùng phát trở lại hoặc dịch bệnh khác xuất hiện.
Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, khi chuyển sang giai đoạn chống dịch mới, bệnh nhân Covid-19 sẽ được khám, chữa bệnh theo bảo hiểm y tế như bệnh lý thông thường. Các bệnh viện sẽ chủ động thanh toán, không dùng tiền ngân sách như hiện nay.
Để chống dịch, nhiều tỉnh đã chi khoản tiền lớn mua thuốc, trang thiết bị, vật tư để dự phòng theo quy định. Tuy nhiên, thuốc, vật tư tiêu hao này đều có hạn sử dụng, cần chuyển nguồn sử dụng, điều trị bệnh lý khác trước khi hết hạn. Các trang thiết bị hiện đại được mua để chống dịch như máy thở ECMO, lọc máu, X-quang di động... cũng cần thống kê, phân bổ sử dụng để tránh nơi thừa, nơi thiếu.
 |
GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Y tế Dự phòng, Bộ Y tế. Ảnh: NHƯ LOAN |
Cho ý kiến về đề nghị này của Đại biểu, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Y tế Dự phòng, Bộ Y tế cho rằng: Việt Nam sẽ gặp hai thách thức lớn nếu công bố hết dịch.
Thứ nhất, trường hợp xảy ra tình huống xuất hiện biến chủng mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vaccine hoặc giảm miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên. Khi ấy dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.
Khi công bố hết dịch, các cơ chế, chính sách đặc thù trong phòng chống dịch sẽ không được áp dụng như nghiên cứu, sản xuất hoặc mua, tiếp nhận, cấp phép, sử dụng vaccine, trang thiết bị y tế, thuốc và sinh phẩm y tế, phương tiện phòng hộ cá nhân... trong tình trạng khẩn cấp, ảnh hưởng đến triển khai các biện pháp phòng chống.
Thứ hai, việc huy động chính quyền các cấp, tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp, người dân tham gia phòng chống dịch sẽ không còn được quan tâm đúng mức. Như vậy, người dân có thể có tâm lý chủ quan, lơ là. Việc kích hoạt áp dụng trở lại các biện pháp hành chính, xã hội khi cần sẽ bị động.
Trong khi đó, tình hình dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp trên thế giới, chưa ổn định và khó dự đoán. Miễn dịch đáp ứng do mắc phải hoặc tiêm chủng giảm dần theo thời gian. Chưa kể, virus liên tục có sự biến đổi với các biến chủng mới, biến chủng phụ tiềm ẩn khả năng lây lan nhanh, tránh được miễn dịch, giảm hiệu quả điều trị, không loại trừ khả năng làm tăng nặng, tử vong.
PGS.TS Nguyễn Việt Hùng, Phó Chủ tịch Hội Kiểm soát nhiễm khuẩn Hà Nội cho ý kiến: “Chống dịch, đặc biệt là đại dịch là phải thích ứng nhanh, kịp thời và chủ động. Đồng ý là tính chất nguy hiểm của dịch COVID-19 phụ thuộc vào độc lực của chủng lưu hành.
Chúng ta đã chờ đợi sự đột biến của chủng Omicron 10 tháng, đồng nghĩa kéo theo 10 tháng áp dụng chính sách phòng chống dịch nhiêm ngặt (cho bệnh truyền nhiễm nhóm A) trong khi tính chất dịch không thay đổi, thậm chí dịch ngày càng ít nguy hiểm hơn, ít tác động tới sức khỏe người dân hơn (không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới). Vậy chúng ta sẽ chờ đợi sự đột biến của chủng virus này đến khi nào?”.
Theo PGS Hùng, chờ đợi để sẵn sàng huy động lực lượng nhưng chờ đợi mãi cũng đang gây ra những hậu quả "âm tính" đối với hiệu quả phòng chống dịch. Vì vậy, ngành y tế cần phải sớm thay đổi cách tiếp cận với dịch COVID-19 để phù hợp với tình hình dịch hiện nay, qua đó phát huy nguồn lực và hiệu quả phòng ngừa cho các dịch bệnh khác nữa, hiện chúng ta không chỉ có dịch COVID-19. Dịch cúm, dịch sốt xuất huyết cũng đang rất nghiêm trọng, thậm chí số mắc và số tử vong do các dịch này còn lớn hơn do COVID-19.
