Là địa phương đứng đầu cả nước về giải quyết các vụ án phá sản và thực hiện các phiên toà trực tuyến, trong năm 2023, TAND hai cấp TP.HCM luôn bám sát chủ đề, nội dung thi đua “Vì Công lý” của TAND Tối cao. Đồng thời xây dựng chủ đề thi đua của TAND TP.HCM “Công chức, người lao động đoàn kết, sáng tạo, kỷ cương, nâng cao chất lượng xét xử, hoàn thành các chỉ tiêu năm 2023”. Trên cơ sở đó, TAND hai cấp TP.HCM đã hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Sau đây là 10 sự kiện tiêu biểu trong năm 2023 của TAND hai cấp TP.HCM.
Thứ nhất, công tác xét xử đạt và vượt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội
Trong năm, TAND hai cấp thụ lý 67.685 vụ việc, đã giải quyết 58.183 vụ việc, đạt 85,96%. Tổng tỉ lệ án hủy, sửa do lỗi chủ quan là 0,15%, đáp ứng yêu cầu của Quốc hội đề ra là 1,5%. Trong đó, TAND TP.HCM đã thụ lý, giải quyết một số vụ án nổi cộm, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm như: Vụ án Nguyễn Thái Luyện và đồng phạm về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “Rửa tiền”; vụ án Hoàng Thị Thúy Nga và đồng phạm về tội “Vi phạm các quy định về đấu thầu”; vụ án Mai Nguyễn Xuân Thành và đồng phạm về tội “Cố ý gây thương tích”, “Gây rối trật tự công cộng”; vụ án Nguyễn Phương Hằng và đồng phạm về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”... Các vụ án đều được đưa ra xét xử kịp thời, đúng pháp luật được dư luận và quần chúng nhân dân đồng tình, ủng hộ.
Thứ hai, công tác tuyển chọn phát triển án lệ được chú trọng thực hiện
Xác định việc đề xuất phát triển án lệ là nhiệm vụ quan trọng. Vì vậy, TAND TP.HCM đã phối hợp với Đại học Luật TP.HCM tổ chức Hội thảo nhằm phát triển án lệ tại TAND hai cấp TP.HCM.
Hội thảo đã lựa chọn, đề xuất 9 bản án và tự lựa chọn đề xuất 4 bản án để Hội đồng tư vấn án lệ xem xét. Kết quả được Hội đồng tư vấn án lệ đã lựa chọn 2 bản án và được công bố áp dụng trên cả nước.
Thứ ba, xét xử trực tuyến thành công hơn 2.500 phiên tòa, phiên họp
Mặc dù còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, nhưng TAND hai cấp TP.HCM đã cơ bản chuẩn bị xây dựng các phòng xét xử trực tuyến, trang bị trang thiết bị, cơ sở vật chất, hệ thống chiếu sáng... đáp ứng được việc tổ chức phiên tòa trực tuyến theo quy định. TAND hai cấp TP.HCM đã tổ chức được 417 phiên tòa trực tuyến, 2.189 phiên họp áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án trực tuyến, góp phần tiết kiệm chi phí, thời gian, nâng cao hiệu quả công tác, được các cơ quan, ban ngành, đương sự ủng hộ...
Thứ tư, ban hành Quy trình giải quyết vụ án dân sự, hành chính
Nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án dân sự, hành chính, đảm bảo đạt tỉ lệ và thời hạn giải quyết các vụ án. Chánh án TAND TP.HCM đã quyết định ban hành quy trình giải quyết án hành chính, dân sự. Từ đó, công tác giải quyết, xét xử các án dân sự, hành chính có sự chuyển biến rõ rệt, kết quả cho thấy, án dân sự nói chung đạt 82,8%, vượt 4,8% so với chỉ tiêu của Quốc hội; án hành chính đạt 66,3%, vượt 6,3% so với yêu cầu của Quốc hội.
Thứ năm, thực hiện đề án tống đạt, thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử
TAND TP.HCM là đơn vị có số lượng vụ việc phải tống đạt theo phương thức trực tiếp, tống đạt qua người thứ ba... rất nhiều, mất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc; trong khi đó nguồn nhân lực và kinh phí cấp cho việc tống đạt còn hạn chế. Xuất phát từ thực tế, trước yêu cầu của chuyển đổi số, tố tụng điện tử, Tòa án điện tử, TAND TP.HCM đã xây dựng và triển khai thí điểm việc “Tống đạt, thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính”.
Tính đến ngày 30-9-2023, TAND TP.HCM đã thực hiện được 460 lần gửi, tống đạt các văn bản tố tụng bằng phương thức này.
Thứ sáu, đẩy mạnh công tác cải cách hành chính tư pháp, chuyển đổi số tiến tới xây dựng “Tòa án điện tử”
Để nâng cao hiệu quả của hoạt động, TAND TP.HCM đã tập trung vào việc tăng cường truy cập và sử dụng phần mềm trợ lý ảo, đổi mới các quy trình, thủ tục tiếp nhận và xử lý công việc, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động của Tòa án như: Nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin; khai thác và sử dụng hệ thống truyền hình trực tuyến...
TAND TP đã xây dựng và đưa vào sử dụng phần mềm “Theo dõi án tạm đình chỉ” và “Quản lý số liệu hòa giải đối thoại tại Tòa án” phục vụ cho công tác quản lý tại TAND TP.HCM và bước đầu chuyển giao phần mềm “Quản lý số liệu hòa giải đối thoại tại Tòa án” cho các TAND quận, huyện.
Ngoài ra, TAND hai cấp TP.HCM tiếp tục đẩy mạnh công tác số hóa dữ liệu trước hết là Bản án, quyết định phục vụ cho việc lưu trữ và khai thác hồ sơ. Đến nay đã có nhiều đơn vị hoàn thiện việc số hóa Bản án, quyết định từ năm 1976 đến nay như TAND Quận 1, TAND TP Thủ Đức, TAND TP.HCM...
Thứ bảy, tổ chức thành công các Hội nghị góp ý dự thảo sửa đổi Luật tổ chức TAND
TAND TP đã phối hợp với Đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM tổ chức Hội nghị lấy ý kiến dự thảo. Tại Hội nghị có sáu Đại biểu Quốc hội có ý kiến đóng góp đối với dự án Luật và hơn 18 ý kiến của TAND hai cấp TP.HCM phát biểu đóng góp.
Ngoài ra, TAND TP còn tổ chức Hội ý lấy ý kiến với hơn 56 ý kiến đóng góp dự thảo.
Thứ tám, thực hiện thành công các Hội nghị tổng kết thực tiễn thi hành các Bộ luật và công tác chuyên môn, nghiệp vụ
Năm 2023 là năm định kỳ tiến hành rà soát các quy định pháp luật đã được ban hành nhằm đánh giá phân tích kết quả thi hành, qua đó TAND TP.HCM đã tổ chức thực hiện các Hội nghị tổng kết thực tiễn thi hành Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tố tụng hành chính....
Thứ chín, Công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế
Trong năm 2023, TAND TP.HCM đã vinh dự đón tiếp các đoàn khách quốc tế đến thăm và làm việc tại TP.HCM gồm: Trung tâm tư pháp Liên bang Hoa Kỳ, Đoàn công tác TAND tối cao Liên bang Nga và Đoàn cán bộ, kiểm sát viên Viện kiểm sát nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.
Tại các buổi đón tiếp và hội đàm đều được TAND TP.HCM thực hiện nghiêm trang, đảm bảo quy chuẩn ngoại giao và thể hiện sự trọng thị đối với các đoàn công tác. Các hoạt động ngoại giao đã tạo cơ hội cho TAND TP.HCM trao đổi, học tập kinh nghiệm xét xử của các nước trên thế giới, cũng như học tập việc ứng dụng công nghệ thông tin trong thời đại 4.0 vào công tác xét xử, để từ đó có những định hướng trong các hoạt động chuyên môn tại đơn vị.
Thứ mười, công tác an sinh xã hội được TAND hai cấp chú trọng
Công đoàn, Đoàn Thanh niên và các tổ chức đoàn thể đã trao tặng quà và nhu yếu phẩm cho các em học sinh có hoàn cảnh đặc biệt tại Trường Chuyên Biệt Cần Thạnh, huyện Cần Giờ, tổng trị giá 50 triệu đồng. Trao tặng cho Trường Thiểu Năng Hoa Phong Lan số tiền 20 triệu đồng, trao tặng 210 phần quà mỗi phần trị giá 500.000 đồng cho học sinh tiểu học có hoàn cảnh khó khăn tại xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ.
Ngoài ra, còn tham gia các hoạt động hiến máu nhân đạo, thực hiện chương trình trao 2 căn nhà tình thương tại xã Hòa Lộc, huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre, mỗi căn nhà trị giá 70 triệu đồng...
