Đoàn quân nhạc Alexandrov: ‘Vũ khí biết hát của Nga’

Trong số 92 người tử nạn trong vụ máy bay Nga Tu-154 gặp nạn ở biển Đen hôm 25-12 có tới 64 thành viên của đoàn ca múa nhạc Alexandrov Ensemble, hay còn được biết đến với tên gọi dàn hợp xướng Hồng quân, nổi tiếng nhất nước Nga.

Quá khứ hào hùng

Ban quân nhạc Alexandrov Ensemble, tên gọi đầy đủ là đoàn ca múa nhạc hàn lâm quân đội Nga Alexandrov, ra đời ngày 12-10-1928. Buổi biểu diễn đầu tiên của đoàn gồm 12 nghệ sĩ, gồm tám ca sĩ, hai vũ công, một người chơi đàn accordion và một nhạc trưởng. Đoàn văn công được đặt theo tên của người sáng lập là giáo sư, nghệ sĩ nhân dân Liên Xô, nhà soạn nhạc, Thiếu tướng Alexandr Alexandrov. Ông cũng là tác giả của bài quốc ca Nga nổi tiếng.

Alexandrov Ensemble là một trong hai đoàn ca múa nhạc tại Nga được vinh dự mang danh hiệu đoàn hợp xướng Hồng quân cùng với đoàn MVD Ensemble thuộc Bộ Nội vụ Liên bang Nga. Trong những ngày đầu, ban quân nhạc này có nhiệm vụ nâng cao tinh thần chiến đấu của các binh sĩ mỏi mệt sau những tháng ngày chiến đấu, tôn vinh lý tưởng cách mạng và khơi dậy tinh thần của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga và cuộc tấn công vào Cung điện Mùa đông.

Với lịch sử hoạt động gần 90 năm, dàn hợp xướng của đoàn cũng được xem là một trong những dàn hợp xướng nam vĩ đại nhất thế giới. Theo RT, Alexandrov Ensemble hiện nay có 186 thành viên, bao gồm các nghệ sĩ độc tấu, hợp xướng nam, dàn nhạc và đội múa. Các thành viên của đoàn đều có trình độ âm nhạc và biểu diễn chuyên nghiệp.

Với những đóng góp trong sự nghiệp của mình, đoàn quân nhạc này đã nhận được nhiều giải thưởng cao quý. Năm 1935, đoàn nhận huân chương Danh dự Cờ Đỏ. Năm 1949, đoàn nhận huân chương Cờ Đỏ lần thứ hai trong dịp kỷ niệm 20 năm ngày thành lập. Ngoài ra, đoàn còn nhận được nhiều giải thưởng quốc tế khác, trong đó có Grand Prix ở Paris năm 1937, album vàng ở Pháp năm 1954 và giải thưởng thu âm của năm từ Học viện Khoa học và Nghệ thuật Pháp năm 1961. Các nghệ sĩ của đoàn đã lưu diễn thành công khắp đất nước và tại hơn 70 quốc gia châu Âu, châu Á, châu Phi và Mỹ.

Đoàn ca múa quân đội Alexandrov Ensemble được xem là niềm tự hào của quân đội và nhân dân Nga. Ảnh: SPUTNIK

Vũ khí biết hát của nước Nga

Kênh truyền hình CNN cho biết Alexandrov Ensemble là một trong những đoàn ca múa nhạc nổi tiếng nhất nước Nga và được mệnh danh là “vũ khí biết hát của Nga”. Các tiết mục biểu diễn của đoàn rất phong phú và đa dạng, với hơn 2.000 tác phẩm đã đi vào trái tim của nhiều thế hệ người nghe nhạc. Dàn nhạc của Alexandrov Ensemble cũng có cấu trúc độc đáo gồm nhiều nhạc cụ dân gian của Nga như đàn domra, đàn balalaika, contrabass, đồng thau...

Là ban quân nhạc chính thức của quân đội Nga, Alexandrov Ensemble có nhiều chương trình biểu diễn nổi tiếng với các tác phẩm dân gian và ca khúc từ thời Liên Xô. Theo Daily Mail, nhiều bài hát của đoàn vẫn luôn nằm trong ký ức của nhiều thế hệ người Nga cho đến bây giờ như Cô gái sông Volga, Ka-chiu-sa, Kalinka… hay nổi tiếng nhất là hành khúc huyền thoại Tạm biệt người em gái Slavo.

Trong thời gian diễn ra Chiến tranh thế giới II, ban quân nhạc đã đại diện cho quân đội trình diễn hơn 1.500 lần. Đây cũng là một trong những ban quân nhạc hiếm hoi của Liên Xô biểu diễn bên ngoài khối Đông Âu, đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện ý chí của điện Kremlin với phần còn lại của thế giới. Alexandrov Ensemble cũng nổi tiếng với những chuyến lưu diễn đến các điểm đầu “tuyến lửa” thời của Liên Xô và sau này là Nga như Afghanistan, Nam Tư và Chechnya.

Theo RT, sự sáng tạo của các nghệ sĩ quân đội đã đưa đoàn này trở nên nổi tiếng và đẳng cấp hơn. Không chỉ hát nhạc truyền thống, Alexandrov Ensemble còn chinh phục khán giả thế giới qua những ca khúc hiện đại nổi tiếng thế giới như nhạc của Freddie Mercury, nhạc phim Điệp viên 007 hay thậm chí là nhạc của Lady Gaga. Những video của họ trên trang YouTube nhận được hàng triệu lượt xem.

Hàng không Nga trong vài năm qua cũng đã có nhiều vụ tai nạn đau thương khác. Tháng 10-2015, máy bay Nga chở 224 người bị khủng bố đánh bom rơi tại Sinai. Ảnh: REUTERS

Nỗi đau không riêng nước Nga

Ngày 22-11 vừa qua, Alexandrov Ensemble đã lần đầu tiên trình diễn trên sân khấu nhà hát Bolshoi danh giá ở Moscow trong một buổi hòa nhạc kỷ niệm 75 năm trận chiến Moscow. Đối với người Nga, các nghệ sĩ trong Alexandrov Ensemble là biểu tượng cho tinh thần cách mạng hào hùng của Liên Xô trước đây, cũng là niềm tự hào của nền văn hóa hùng tráng nước Nga. Vậy nên thảm họa rơi máy bay Tu-154 trên biển Đen đã mang lại niềm đau to lớn đối với cả nước Nga.

Chuyến bay cất cánh từ sân bay Adler ở TP Sochi ngày 25-12 đã khiến 64 thành viên của ca đoàn này vĩnh viễn ra đi. Ông Igor Konashenkov, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga, cho biết tất cả thành viên của dàn hợp xướng Alexandrov Ensemble, gồm cả nhạc trưởng là Thượng tướng Valery Khalilov đã có mặt trên chuyến bay xấu số này. Cục trưởng Cục Văn hóa Bộ Quốc phòng Nga Anton Gubankov cũng nằm trong danh sách các hành khách.

Người dân Moscow cũng đem hoa tới trước trụ sở của đoàn ca múa quân đội Alexandrov để tưởng niệm. Trong cuộc phỏng vấn với Ria Novosti, ông Alexander Kibovsky, Giám đốc Sở Văn hóa Moscow, chia sẻ: “Còn hơn là một đoàn quân nhạc, Alexandrov Ensemble là niềm tự hào và vinh dự của chúng tôi. Đó là lý do tại sao nhiều nước phương Tây gọi đoàn là “vũ khí biết hát của nước Nga” bởi năng lượng tích cực và niềm tự hào đất nước mà họ mang lại khi biểu diễn. Họ là những người chuyên nghiệp, là biểu tượng độc nhất của tài năng”.

Trong khi đó, Ilya Reznik, nhạc sĩ, nhà thơ của Nga và từng làm việc với ca đoàn, cho rằng rất khó để tìm được từ ngữ diễn tả sự mất mát của gia đình các nạn nhân cũng như với nền văn hóa Nga sau vụ tai nạn này. “Các thành viên của Alexandrov Ensemble không chỉ là những nghệ sĩ bậc thầy, họ là những con người vĩ đại, rất gần gũi và thiện chí” - Kadir Akcaalan, Chủ tịch Hội Văn hóa Iznik, Thổ Nhĩ Kỳ, chia sẻ với hãng tin RT.

Ngoài ra, ông David Johnston, người đứng đầu dàn nhạc châu Âu The Celtic Massed Pipes and Drums, bạn của nhạc trưởng Khalilov, chia sẻ: “Tôi đã rất sốc khi nghe tin. Xin được gửi lời chia buồn sâu sắc đến gia đình các nạn nhân, đặc biệt là gia đình nhạc trưởng Khalilov. Vụ tai nạn gây ra mất mát khủng khiếp cho nền âm nhạc thế giới, trong đó có nhạc trưởng Khalilov là một con người tuyệt vời và mạnh mẽ”.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thông báo nước Nga sẽ để quốc tang vào ngày 26-12 nhằm tưởng niệm những nạn nhân trong vụ rơi máy bay Tu-154. Vụ việc hiện vẫn đang được các nhà chức trách tiến hành điều tra. Một đội cứu hộ hơn 3.000 người cũng được Nga triển khai để tìm kiếm thi thể các nạn nhân và mảnh vỡ máy bay.