Chỉ còn vài ngày nữa Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu chuyến công du nước ngoài đầu tiên và Israel là một điểm đến. Các kênh chính thức của chính phủ Israel, từ Bộ Quốc phòng, Bộ Giao thông, Bộ Năng lượng… đều nói rằng quan hệ giữa Israel với Mỹ đang mạnh hơn bao giờ hết và sẽ chỉ mạnh hơn dưới thời ông Trump làm tổng thống Mỹ.
Trong buổi tiếp tân đại sứ Mỹ tại Israel David Friedman ngày 16-5, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói Israel mong đợi đón tiếp Tổng thống Trump, muốn làm việc với ông Trump: “Ông ấy đến đây để thắt chặt liên minh”.
Tuy nhiên theo CNN, biểu hiện lạc quan đó không phản ánh đúng các góc cạnh khác của không khí chính trị Israel. Nói với CNN, bốn chính trị gia Israel từ bốn đảng phái khác nhau đều cùng bày tỏ sự lo lắng không biết điều gì sẽ xảy ra khi ông Trump thăm Israel. Theo họ, không khí chờ đón ông Trump ở Israel những ngày này rất căng thẳng và bối rối.
Trước hết là lịch trình bận rộn và di chuyển nhiều địa điểm của ông Trump gây khó khăn cho việc lên kế hoạch.
Ông Trump có kế hoạch phát biểu ở pháo đài Masada. Đây sẽ là một sự kiện ấn tượng vì pháo đài Masada nằm trên một đỉnh núi, tuy nhiên cũng là một điều bối rối với Israel. Pháo đài Masada gắn liền với câu chuyện cả ngàn người Do Thái đã cố thủ trong pháo đài này trước sự vây hãm của 15.000 lính La Mã và cuối cùng chọn cách tự sát. Masada giờ là một biểu tượng cho lòng khát khao tự do của người Do Thái. Ngoài ra, việc tổ chức cho ông Trump phát biểu ở pháo đài cổ này cũng rất khó khăn vì pháo đài Masada nằm trên đỉnh núi có vách đá thẳng đứng, chỉ có đường mòn để đi lên.
Sau đó ông Trump sẽ chuyển về phát biểu ở bảo tàng Israel ở TP Jerusalem, tuy nhiên thời gian phát biểu thay đổi liên tục.
“Những điều này đã được chuẩn bị từ nhiều tuần nếu không muốn nói nhiều tháng trước chuyến công du, tuy nhiên có vẻ Nhà Trắng đang trong sự lộn xộn, không rõ điều gì sẽ xảy tới” - theo ông Eytan Gilboa, Giám đốc Trung tâm Giao tiếp Quốc tế tại đại học Bar-Itan (Israel).
Điều ông Gilboa muốn nói tới không chỉ là công tác hậu cần của chuyến đi. Các chính trị gia Israel đang không rõ ông Trump sẽ truyền tải thông điệp gì tại Israel.
Các chính trị gia lo ngại ông Trump với tính cách bốc đồng có thể sẽ có các phát ngôn tự phát, không lường trước. Thời gian ông Trump lưu lại Israel chỉ 26 giờ, nhưng chừng đó là quá nhiều để ông Trump đưa ra những tuyên bố, bình luận làm sai lệch hoàn toàn tinh thần chung của chuyến thăm.
“Sẽ có chuyện không suôn sẻ xảy ra. Chúng tôi chỉ biết vậy chứ không biết chắc được chuyện gì” - một chính trị gia nói nửa đùa bỡn nửa lo lắng.
Trong khi đó theo ông Gilboa, “một chuyến thăm thành công là không có gì nghiêm trọng xảy ra, không có bất kỳ sự cố nào, không có bất kỳ phát ngôn tiêu cực hay sai lầm nào”. Vậy điều các chính trị gia Israel đang lo lắng nhất là gì?
“Điều căng thẳng ở đây là ông ấy sẽ nói đến “giải pháp hai nhà nước” - một chính trị gia nói với CNN. Ngoài ra các chính trị gia còn lo ngại ông Trump yêu cầu Israel ngưng xây dựng các khu tái định cư để thuận lợi cho việc theo đuổi hòa bình Israel-Palestine.
Thủ tướng Israel Netanyahu (trái) và Tổng thống Mỹ Trump tại Mỹ hồi tháng 2, sẽ gặp lại nhau tại Israel vào tuần tới. Ảnh: JERUSALEM POST
Ngoài ra, các vấn đề nảy sinh gần đây giữa hai nước cũng làm tăng căng thẳng trước chuyến đi của ông Trump. Các quan chức Mỹ khi gặp mặt các quan chức Israel sắp xếp chuyến đi của ông Trump đã nói rằng địa điểm Bức tường Than khóc - nơi ông Trump sẽ ghé thăm là ở Bờ Tây (thuộc Palestine), thực ra địa điểm này nằm ở Jerusalem. Văn phòng Thủ tướng Israel phải đề nghị Nhà Trắng làm rõ.
Việc ông Trump mới đây tiết lộ thông tin tình báo mật do Israel cung cấp cho phía Nga cũng không tránh khỏi có ảnh hưởng tiêu cực đến chuyến thăm.
Lúc tranh cử ông Trump hứa sẽ di chuyển trụ sở đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem, công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel - một động thái gây tức giận Palestine cũng như thế giới Ả Rập.
Tuy nhiên sau khi nhậm chức, ông Trump không vội thực hiện lời hứa này, nói rằng vẫn đang cân nhắc. Tối 17-5, cách chuyến đi chưa tới một tuần, một số quan chức Mỹ nói với CNN rằng Mỹ sẽ vẫn duy trì trụ sở đại sứ quán ở Tel Aviv - ít nhất trong thời gian này - khi ông Trump theo đuổi một thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Palestine.
Điểm đến của ông Trump trước Israel là Ả Rập Saudi, nơi ông sẽ gặp các lãnh đạo Ả Rập trong đó có Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. Ông Gilboa lo ngại thay vì tin tưởng ông Trump sẽ nhờ các lãnh đạo Ả Rập làm áp lực để phía Palestine nhượng bộ Israel thì ông Trump sẽ bị các lãnh đạo Ả Rập làm áp lực phải buộc Israel nhượng bộ.
Từ những điều trên, theo CNN có thể đi đến một kết luận khá ngược là nước vui mừng trong chuyến thăm Israel lần này của ông Trump không phải là Israel, mà là Palestine.
