Luật sư Nguyễn Văn Trung, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết, ngày 12-6, Đoàn Luật sư TP.HCM đã có văn bản gửi đến Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, ủy ban Tư pháp Quốc hội về việc không cần thiết giữ lại khoản 3 Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015 vì bốn lý do sau:
Một là nếu giữ lại khoản 3 Điều luật trên là chấp nhận một bước thụt lùi trong pháp luật hình sự so với Bộ luật cũ năm 1999 (không tố giác tội phạm). Sau gần 20 áp dụng Bộ luật Hình sự 1999, tình trạng xâm phạm an ninh trật tự an toàn xã hội gia tăng không phải xuất phát từ nguyên nhân luật sư không tố giác khách hàng của mình phạm tội, không phải luật cũ thiếu khoản 3 này mà chính khoản 3 này là sự đồng hóa luật sư ngang hàng với những người thân thích của tội phạm, vô hình hạ thấp vai trò, chức năng xã hội của luật sư, làm cho xã hội ác cảm, xem thường nghề luật sư và đó là bước thụt lùi so với Bộ luật cũ.
Hai là tạo sự xung đột với các quy định pháp luật có liên quan mà cụ thể là xung đột ngay cả với bản thân của bộ luật này. Luật sư Trung phân tích, tại g khoản 2 Điều 73 Bộ Luật Tố tụng hình sự quy định người bào chữa có nghĩa vụ không được tiết lộ thông tin về vụ án, về người bị buộc tội mà mình biết khi bào chữa trừ trường hợp người hày đồng ý bằng văn bản. Như vậy, nếu cho rằng luật sư phải "tố" thân chủ thì xung đột ngay.
Đồng thời, tại điểm c khoản 1 Điều 9 Luật Luật sư 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2012), quy định nghiêm cấm luật sư tiết lộ thông tin về vụ, việc, về khách hàng mà mình được biết trong quá trình hành nghề (trừ khi được khách hàng đồng ý bằng văn bản hoặc pháp luật có quy định khác).
Luật sư vi phạm nghĩa vụ của mình và điều cấm do pháp luật quy định thì tùy theo tính chất mức độ vi phạm mà hủy bỏ việc đăng ký bào chữa, bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 73 Bộ luật Tố tụng hình sự.
Như vậy, sự xung đột pháp luật này đặt luật sư vào tình thế "tiến thoái lưỡng nan": Không tiết lộ thông tin (tố giác) thì vi phạm khoản 3 Điều 19 Bộ Luật hình sự 2015 mà tiết lộ thông tin thì vi phạm Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và Luật Luật sư.
Thứ ba, vi phạm đạo đức nghề nghiệp luật sư, đặt luật sư vào vị trí là trợ thủ của cơ quan điều tra và công tố. Luật sư là nghề đặc biệt, từ xưa đến nay nghề này tồn tại trên nền tảng là sự tin tưởng tuyệt đối của khách hàng đối với luật sư (ví như bệnh nhân tin vào bác sĩ). Nếu luật sư đi tố giác thân chủ của mình thì khi đó luật sư trở thành "kẻ giấu mặt" chống lại khách hàng của mình đang bào chữa. Lúc này luật sư từ bỏ trách nhiệm, chức năng của mình để trở thành "cánh tay nối dài" của cơ quan điều tra và công tố là hành vi phi đạo đức nghề nghiệp. Điều này chưa bao giờ xảy ra trong suốt quá trình hình thành và phát triển nghề luật sư.
Thứ tư là không phù hợp với chiến lược cải cách tư pháp (CCTP) và phát triển nghề luật sư Việt Nam đến năm 2020 theo Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị ngày 2-6-2005.
Nghị quyết này xác định CCTP phải kế thừa truyền thống pháp lý của dân tộc, những thành tựu đã đạt được của nền tư pháp xã hội chủ nghĩa Việt Nam: tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của nước ngoài phù hợp với hoàn cảnh nước ta và yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế; đáp ứng được xu thế phát triển của xã hội trong tương lai.
Trong kế hoạch của Ban chỉ đạo CCTP cũng xác định quan điểm và định hướng phát triển đội ngũ luật sư đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng, vững vàng chính trị, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp...
Từ đó, cho thấy việc giữ lại khoản 3 Điều 19 Bộ luật hình sự năm 2015 là một bức thụt lùi trong pháp luật hình sự và tạo sự xong đột pháp lý, làm "vẩn đục" đạo đức nghề nghiệp luật sư đi ngược với thông lệ của luật sư trên thế giới và như vậy là không phù hợp với chiến lược CCTP đã đề ra.
Ông Nguyễn Minh Triết, lúc còn là chủ tịch nước (Trưởng ban CCTP Trung Ương) đã ví Công tố-Tòa án-Luật sư là kiềng ba chân của hệ thống tư pháp nước ta. Giữ lại khoản 3 Điều 19 là buộc luật sư phải tố giác khách hàng của mình, do mình bào chữa thì biến luật sư thành công tố buộc tội chính khách hàng thì hệ thống tư pháp của nước ta chỉ còn đứng trên hai chân.
