Nỗ lực giải cứu con tin trong tay Hamas

Kể từ khi phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas tấn công bất ngờ vào Israel vào hôm 7-10, đến nay sau hơn 10 ngày, lãnh đạo và cơ quan tình báo nhiều nước đang nỗ lực tìm cách giải cứu công dân bị Hamas bắt làm con tin. Đây là cuộc bắt giữ con tin quy mô lớn chưa từng có từ trước đến nay khi công dân của hàng chục quốc gia đang nằm trong tay Hamas, theo tờ The Wall Street Journal.

Israel, Hamas cứng rắn về vấn đề con tin

Trong khi phía Israel nói rằng hiện có 199 con tin đang bị Hamas bắt giữ thì hôm 16-10, người phát ngôn của Hamas Abu Obeida cho biết khoảng 200-250 con tin đang bị giam giữ ở Dải Gaza và lưu ý rằng không thể thống kê chính xác do những khó khăn về mặt an ninh và thực địa, theo tờ The Times of Israel.

Tuy nhiên, ông Obeida khẳng định 200 con tin trong số đó, bao gồm các quan chức cấp cao của Sư đoàn Dải Gaza thuộc lực lượng Phòng vệ Israel, đang nằm trong tay Hamas và khoảng 50 con tin còn lại do các phe phái kháng chiến khác giam giữ ở nơi khác. Người phát ngôn này còn nói rằng các con tin nước ngoài là “khách của chúng tôi” và tuyên bố sẽ bảo vệ và phóng thích những người này khi nào điều kiện thực tế cho phép.

Phía Hamas đã nói rằng lực lượng này sẽ xem xét thả người nếu Israel ngừng ném bom và thả tất cả tù nhân Palestine, khoảng 6.000 người, hiện đang bị Israel giam giữ. Nếu Israel tiếp tục không kích, Hamas buộc phải hành quyết con tin. Phần mình, hôm 16-10, người phát ngôn lực lượng Phòng vệ Israel Daniel Hagari nói rằng nỗ lực giải cứu con tin là ưu tiên hàng đầu của Israel và chính phủ cùng quân đội nước này đang dồn sức cho việc này.

Cuối tuần trước, các quan chức Israel nói rằng sẽ không đàm phán với Hamas về vấn đề con tin trong bối cảnh Israel tăng cường không kích Dải Gaza và chặn nguồn hàng hóa, nhu yếu phẩm vào khu vực này. Trong bình luận với truyền thông Israel, cựu Giám đốc Mossad (Cơ quan tình báo Israel) Yossi Cohen cho rằng đến một lúc nào đó lực lượng Hamas sẽ hết nước, thực phẩm và ôxy trong hầm trú ẩn và đó sẽ là thời điểm các quyết định về việc thả con tin có thể được đưa ra, theo The Wall Street Journal.

Các nước chạy đua giải cứu con tin

Đến thời điểm hiện tại, lãnh đạo và cơ quan tình báo các nước vẫn đang xác định chính xác ai đang bị bắt giữ và họ là người nước nào. Dù Bộ Ngoại giao Israel đã đưa ra danh sách sơ bộ về người mất tích nghi bị bắt cóc, theo đó ít nhất 39 nước có công dân mất tích nhưng đây không phải là danh sách cố định. Lý do là một số người được cho là bị bắt cóc nhưng sau đó được xác định là thiệt mạng trong các cuộc giao tranh hoặc các con tin có thể có nhiều quốc tịch.

Một số quốc gia có công dân bị bắt làm con tin gặp khó khi tiếp cận trực tiếp với Hamas bởi một số nước coi Hamas là tổ chức khủng bố, còn một số nước khác lại có rất ít sự hiện diện ngoại giao ở khu vực Trung Đông. Điều này khiến các nước phải nhờ cậy các nước duy trì các kênh ngoại giao với Hamas như Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập.

Theo The Wall Street Journal, Thổ Nhĩ Kỳ đã nhận được nhiều thỉnh cầu về vấn đề con tin từ các quốc gia châu Âu đến những nước xa hơn như châu Mỹ Latinh. Một quan chức tình báo Thổ Nhĩ Kỳ nói: “Nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước phương Tây, đang liên lạc với Ankara. Họ muốn chúng tôi chuyển tin nhắn (cho Hamas) một cách bí mật”. Ông này nói thêm rằng vấn đề là các cuộc không kích của Israel đang gây khó khăn cho việc duy trì các kênh liên lạc.

Bộ Ngoại giao Qatar đã xác nhận với hãng tin Reuters rằng nước này đang cố gắng liên lạc, đàm phán, hòa giải giữa Israel và Hamas trong vấn đề trao đổi tù nhân và ngăn chặn xung đột lan rộng. Trước đó, một nguồn tin Qatar nói với Reuters rằng Qatar đã kêu gọi Hamas trả tự do cho nhóm phụ nữ và trẻ em Israel, đổi lại Israel sẽ thả 36 phụ nữ và trẻ em Palestine đang bị giam tại các nhà tù Israel nhưng việc này chưa được thống nhất.

Tương tự Qatar, hai nguồn tin an ninh Ai Cập cho biết nước này đã liên lạc với hai bên tham chiến, trong đó kêu gọi Israel kiềm chế và Hamas phải đảm bảo an toàn cho các con tin Israel để có cơ hội giảm leo thang. Thủ tướng Qatar Bin Abdulrahman al-Thani nói rằng vẫn còn sớm để đánh giá tiến triển giải cứu con tin nhưng hiện Qatar đang cố gắng hết sức.

Bên cạnh việc tích cực liên hệ với các bên trung gian, một số nước, đặc biệt là Mỹ, đã có những động thái riêng để giải cứu công dân. Sau khi Tổng thống Joe Biden cho biết có khoảng 13 người Mỹ bị bắt làm con tin và tuyên bố “không có ưu tiên nào cao hơn” sự an toàn của người Mỹ, chính quyền của ông đã triển khai các chuyên gia và chia sẻ thông tin tình báo để hỗ trợ việc giải cứu con tin. Đơn cử, Washington đã cử ông Steven Gillen, phó đặc phái viên của tổng thống về vấn đề con tin, tới Israel cũng như điều một nhóm chuyên gia giải cứu con tin của Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) tới hỗ trợ chính phủ Israel.•