Giá mua- bán USD liên tục giảm trong những ngày gần đây. Đơn cử sáng 8-10, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố tỷ giá trung tâm giữa VND và USD ở mức 25.133 VND/USD, giảm 8 đồng so với phiên trước. Vietcombank niêm yết giá mua-bán ở mức 26.178 - 26.398 VND/USD, giữ nguyên so với trước đó một ngày.
Các chuyên gia cho rằng, xu hướng hạ nhiệt của thị trường ngoại hối là tín hiệu tích cực, giúp duy trì tốt sự ổn định của đồng nội tệ, góp phần kiểm soát lạm phát nhập khẩu, ổn định mặt bằng giá và hỗ trợ xuất khẩu.
Áp lực tỉ giá USD/VND hạ nhiệt sau nhiều tuần căng thẳng
GS.TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng nhấn mạnh: Chúng ta đang có một số yếu tố thuận lợi được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt sức ép tỉ giá trong ngắn hạn. Thứ nhất, việc Fed vừa cắt giảm 0,25 điểm phần trăm lãi suất cơ bản đã khiến đồng USD suy yếu nhẹ, qua đó giảm áp lực tỉ giá đối với VND.
Thứ hai, nếu thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng, dòng vốn ngoại có thể quay trở lại mạnh mẽ hơn, giúp gia tăng nguồn cung USD trong nước. Đây là hai nhân tố có thể tạo “vùng đệm” tích cực cho tỉ giá trong những tháng cuối năm.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng công cụ lãi suất để điều hành tỉ giá hiện gần như không còn nhiều dư địa. Nếu tăng lãi suất để ổn định tỉ giá, chính sách tiền tệ sẽ mất đi vai trò hỗ trợ tăng trưởng vốn đang là ưu tiên hàng đầu hiện nay.
"Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước liên tiếp triển khai phương án bán ngoại tệ thông qua hợp đồng kỳ hạn có quyền hủy ngang trong 180 ngày, giúp ổn định tâm lý thị trường và giảm bớt áp lực ngắn hạn lên tỉ giá, biện pháp được đánh giá là hiệu quả và linh hoạt", ông Cương phân tích.
Theo CME FedWatch, thị trường hiện dự báo xác suất hơn 96% Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ không hạ lãi suất trong kỳ họp tháng 10 này, tăng mạnh so với mức gần 88% hồi tuần trước.
Tuy nhiên, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh Tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cho rằng: Nhiều khả năng Fed sẽ tiếp tục chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ với hai đợt cắt giảm lãi suất cơ bản nữa trong năm 2025, mỗi đợt 25 điểm cơ bản, dự kiến vào tháng 10 và tháng 12. Khi đó, lãi suất USD sẽ giảm xuống dưới 4%, quanh mức 3,75%/năm.
Sang năm 2026, UOB dự báo Fed sẽ tiếp tục hai lần hạ lãi suất nữa, mỗi lần cũng 25 điểm cơ bản, đưa mặt bằng lãi suất bình quân của USD xuống dưới 3,5%/năm, qua đó giảm áp lực tỉ giá đối với VND.
Mới đây, ngày 1-10, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thông báo triển khai bán ngoại tệ theo hình thức hợp đồng kỳ hạn có thể hủy ngang trong vòng 180 ngày. Giao dịch này chỉ dành cho các tổ chức tín dụng đang ở trạng thái ngoại tệ âm, với giá bán 26.550 VND/USD.
Đây là đợt bán ngoại tệ lần thứ hai của NHNN chỉ trong hơn một tháng qua. Trước đó, trong hai ngày 25 và 26-8, cơ quan này cũng đã bán ngoại tệ khoảng 1,5 tỉ USD cho các ngân hàng có trạng thái ngoại tệ âm, với mức giá tương tự 26.550 VND/USD.
Áp lực tỉ giá USD/VND cuối năm vẫn đáng lo
Theo PGS.TS. Hoàng Văn Cường, dù chỉ số USD có xu hướng yếu đi sau động thái giảm lãi suất của Fed, song tỉ giá USD/VND vẫn đối mặt với nhiều áp lực. Bởi lẽ, Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào hoạt động xuất nhập khẩu, trong đó xuất khẩu sang Mỹ - một trong những thị trường chính được dự báo giảm tốc vào những tháng cuối năm.
Phân tích rõ hơn, ông Cường nói: Sau giai đoạn xuất khẩu mạnh mẽ trong những tháng đầu năm, các nhà nhập khẩu Mỹ đã tích trữ đủ lượng hàng hóa, trong khi chính sách thuế quan mới có thể khiến kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này chững lại. Do đó, nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu sẽ giảm, qua đó tác động đến quy mô dự trữ ngoại hối của Việt Nam.
Cùng lúc, nhu cầu nhập khẩu cuối năm thường tăng cao để phục vụ sản xuất và tiêu dùng, kéo theo nhu cầu thanh toán ngoại tệ tăng mạnh. Điều này khiến áp lực tỉ giá USD/VND trong quý IV và đầu năm sau vẫn là một thách thức lớn đối với điều hành chính sách tiền tệ.
Trong bối cảnh trên, PGS.TS. Hoàng Văn Cường cho rằng ổn định tỉ giá USD/VND cần được xem là ưu tiên hàng đầu trong điều hành vĩ mô giai đoạn cuối năm. Chính sách tiền tệ phải được vận hành linh hoạt, không cứng nhắc theo một khuôn mẫu nào, nhằm vừa giữ ổn định tỉ giá, vừa duy trì mặt bằng lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động
Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh Tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cũng cho rằng: Trong quá trình tiếp xúc với các doanh nghiệp nhằm xây dựng dự báo vĩ mô trung hạn, phục vụ lập kế hoạch kinh doanh cho năm 2026, ông nhận thấy mối quan tâm lớn nhất của doanh nghiệp là mức độ ổn định của kinh tế vĩ mô, đặc biệt là lạm phát, lãi suất và tỉ giá.
“Tính từ đầu năm 2025, VND đã giảm khoảng 3,5% so với USD. Tuy nhiên, nếu nhìn trong chu kỳ 5 năm gần nhất, tỉ giá USD/VND chỉ tăng khoảng 14%, tương đương mức giảm giá bình quân 2,5–3%/năm. Điều đó cho thấy VND là một trong những đồng tiền có mức ổn định khá cao. Bởi lẽ, trong 5 năm qua, đồng Yên Nhật mất giá tới 30%, Won Hàn Quốc giảm 20%, và Rupiah Indonesia giảm 15%” - ông Quang nhận định.
Ông Dương Anh Vũ, chuyên gia kinh tế cũng khuyến nghị rằng, dù biến động tỉ giá của USD/VND được đánh giá là phù hợp. Song, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn nên chủ động sử dụng các công cụ phòng vệ tài chính như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng hoán đổi, hay quyền chọn ngoại tệ để giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn tỉ giá và lãi suất toàn cầu còn nhiều biến động.
Ông Vũ cho rằng, việc xây dựng chiến lược phòng ngừa rủi ro tỉ giá cần được coi là một phần của quản trị tài chính doanh nghiệp, chứ không chỉ là biện pháp tạm thời khi thị trường biến động.
“Trong bối cảnh hội nhập sâu, ổn định tỉ giá không còn là nhiệm vụ của riêng NHNN, mà còn là trách nhiệm của từng doanh nghiệp trong việc chủ động quản lý rủi ro” - ông Vũ nói.
Tại cuộc họp báo công bố kết quả hoạt động ngành ngân hàng quý III/2025 mới đây, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết cơ quan điều hành đã triển khai chính sách tỉ giá linh hoạt, phối hợp với các công cụ tiền tệ khác để ổn định thị trường ngoại hối. Thị trường ngoại tệ hoạt động thông suốt, các nhu cầu hợp pháp của nền kinh tế được đáp ứng đầy đủ, kịp thời, tỉ giá diễn biến phù hợp với điều kiện thị trường.
Đại diện NHNN khẳng định sẽ tiếp tục điều hành tỉ giá linh hoạt, phù hợp với diễn biến thị trường quốc tế. Đồng thời phối hợp các công cụ chính sách tiền tệ để đảm bảo thanh khoản ngoại tệ thông suốt, giúp tỉ giá VND/USD duy trì ổn định dù thị trường quốc tế còn nhiều biến động.
Doanh nghiệp đang chuyển hướng phòng ngừa rủi ro
Ông Trương Công Khánh, Giám đốc tài chính Tập đoàn Sao Mai cho biết: Hiện công ty đang vay vốn bằng USD có mức lãi suất khoảng 4%/năm và lãi suất 5,7%/năm đối với vay bằng VND. Mặt bằng lãi suất VND hiện nay đang ở mức khá hấp dẫn, đồng thời giúp doanh nghiệp loại trừ rủi ro biến động tỉ giá. Vì vậy, công ty chủ động điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn, tăng tỉ trọng vay bằng VND lên khoảng 70%, trong khi phần vay ngoại tệ chỉ còn khoảng 30%.
Doanh thu của Sao Mai 100% đến từ xuất khẩu, nhưng do dư nợ USD chiếm tỉ trọng nhỏ, nên dòng ngoại tệ thu về đủ để cân đối và trả nợ vay ngoại tệ. Trong bối cảnh tỉ giá USD/VND có xu hướng tăng, cấu trúc tài chính này nhìn chung vẫn mang lại lợi ích cho doanh nghiệp vừa kiểm soát được chi phí vốn, vừa giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến động tỉ giá.
"Dù có được lợi thế từ nguồn ngoại tệ dồi dào, song công ty vẫn rất chú trọng đến các biện pháp phòng ngừa rủi ro tỉ giá. Đặc biệt trong năm 2024, khi tỉ giá khá ổn định và lãi suất cho vay thấp, giải pháp này đã mang lại một phần doanh thu tài chính cho công ty. Sang năm 2025, khi sức ép từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ gia tăng, rủi ro tài chính lớn hơn, chúng tôi hạn chế vay USD để đảm bảo an toàn tài chính”- ông Khánh nói thêm.
