Ngày 22-10, theo nghị trình, Quốc hội (QH) nghe báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024, dự toán và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025, kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước ba năm (2025-2027).
Kiến nghị địa phương được dùng nguồn cải cách tiền lương để đầu tư
Báo cáo trước QH, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay dự toán thu ngân sách năm 2024 là 1,79 triệu tỉ đồng, cả năm thực hiện được 1,87 triệu tỉ đồng, vượt 172.300 tỉ đồng (tương đương hơn 10%) so với dự toán. Đáng chú ý, dự toán bội chi ngân sách năm 2024 là 399.400 tỉ đồng, ước bội chi cả năm là 389.400 tỉ đồng, giảm 10.000 tỉ đồng so với dự toán do giảm chi nguồn vay ngân sách địa phương.
Cũng theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính, dự toán thu ngân sách năm 2025 là hơn 1,96 triệu tỉ đồng, tăng 15,6% so với năm 2024. Mức dự toán trên được đánh giá là tích cực trong bối cảnh kinh tế - xã hội trong và ngoài nước còn tiềm ẩn rủi ro, thách thức.
Dự toán bội chi ngân sách năm 2025 là 471.500 tỉ đồng, tương đương 3,8% GDP; nợ công là 36%-37% GDP, nợ Chính phủ là 34%-35% GDP. Mức này nằm trong phạm vi QH cho phép.
Đánh giá những kết quả đạt được là tích cực, tuy nhiên, ông Hồ Đức Phớc cho rằng dự toán thu ngân sách còn nhiều rủi ro trong bối cảnh kinh tế còn biến động. “Thị trường bất động sản chưa có dấu hiệu ổn định, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước thời gian qua còn chậm” - ông Phớc nói, đồng thời lưu ý áp lực cân đối chi lớn, nhất là chi công trình hạ tầng quan trọng, nhiệm vụ cấp bách, chính trị, đối ngoại, quốc phòng - an ninh, an sinh xã hội.
Để đảm bảo hiệu quả thu chi ngân sách, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay trong năm 2025, ngoài tiết kiệm chi 10% để đảm bảo nguồn cải cách tiền lương theo quy định, Chính phủ đề nghị các bộ, ngành, cơ quan trung ương tiết kiệm thêm chi thường xuyên 10%. Việc này để giảm bội chi ngân sách, tăng chi các nhiệm vụ cần thiết phát sinh và bổ sung tăng chi đầu tư công.
Đặc biệt, Chính phủ kiến nghị QH năm 2025 chưa xem xét tăng lương khu vực công, lương hưu, trợ cấp ưu đãi người có công. “Trong điều hành, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý bất cập của một số đối tượng, ngành nghề như y tế, giáo dục” - ông Phớc nói.
Bên cạnh đó, Chính phủ kiến nghị QH mở rộng phạm vi sử dụng nguồn tích lũy dành cho cải cách tiền lương của ngân sách trung ương, ngân sách địa phương để điều chỉnh một số chính sách về lương hưu, trợ cấp, an sinh xã hội, tinh giản biên chế.
Đồng thời cho phép địa phương có nguồn cải cách tiền lương lớn được sử dụng để đầu tư dự án kết nối vùng, quốc gia, công trình trọng điểm quốc gia trong trường hợp địa phương cam kết đảm bảo nguồn cải cách tiền lương tới năm 2030 và không đề nghị ngân sách trung ương hỗ trợ.
Chính phủ cũng kiến nghị QH xem xét, cho phép sử dụng một phần quỹ tích lũy tiền lương của trung ương và địa phương còn dư, tổng hợp vào báo cáo ngân sách năm 2025 để bố trí đủ mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng cho các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương.
Sử dụng vốn hiệu quả, tránh lãng phí
Nêu ý kiến của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH Lê Quang Mạnh cho biết ủy ban này nhất trí chưa xem xét tiếp tục điều chỉnh tăng lương khu vực công, lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công.
Cơ quan thẩm tra cũng nhất trí cho phép sử dụng nguồn tiền cải cách tiền lương còn dư của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương triển khai hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo theo đề nghị của Chính phủ. Đồng thời ủng hộ đề xuất sử dụng nguồn cải cách tiền lương để giảm áp lực bố trí từ ngân sách trung ương khi thực hiện nâng lương cơ sở lên 2,34 triệu đồng/tháng.
Về chi thường xuyên, cơ bản nhất trí với phương án Chính phủ trình QH, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục triệt để tiết kiệm các khoản chi thường xuyên, rà soát, sắp xếp, cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết, cấp bách.
“Điều hành chi ngân sách cần chặt chẽ trong phạm vi dự toán và khả năng thu ngân sách để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn, tránh thất thoát, lãng phí” - ông Lê Quang Mạnh nhấn mạnh.
Địa phương cần tích cực giảm chi không cần thiết
Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2024, 11 địa phương dự kiến không đạt dự toán, nếu không kể số thu từ tiền sử dụng đất, xổ số kiến thiết, thu cổ tức… Về việc này, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị các địa phương cần tích cực tăng thu, giảm chi không cần thiết, sử dụng nguồn dự phòng để đảm bảo thu ngân sách cả năm.
Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương sớm có giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện chi đầu tư phát triển theo dự kiến.
“Chính phủ cần có biện pháp quyết liệt gắn với trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong thực hiện cam kết về tiến độ giải ngân” - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nói.
