Hành trình 25 năm chứng khoán Việt: Từ 70 triệu đồng đến 25.000 tỉ đồng

Phiên giao dịch sáng ngày 28-7-2025, VN-Index đã tiếp tục bùng nổ, đạt mốc 1.550 điểm, với giá trị thanh khoản chạm con số 25.000 tỉ đồng chỉ trong buổi sáng, minh chứng cho sức sống mạnh mẽ của thị trường.

Từ bước tiến nhỏ đến bứt phá ngoạn mục

Những con số trên đang tạo ra sự khác biệt rất lớn nếu nhìn lại 25 năm trước, vào đúng ngày 28-7-2000, phiên giao dịch đầu tiên của thị trường chứng khoán Việt Nam đã chính thức diễn ra. Thời điểm đó, chỉ có vỏn vẹn 2 doanh nghiệp niêm yết, với giá trị giao dịch khiêm tốn 70,4 triệu đồng và vốn hóa thị trường cuối năm 2000 đạt 986 tỉ đồng, chỉ chiếm 0,2% GDP.

Dù khởi điểm nhỏ bé, thị trường non trẻ này đã được đặt lên vai trọng trách lớn, trở thành một mảnh ghép quan trọng, đóng góp vào công cuộc phát triển kinh tế của đất nước.

Từ cột mốc đó, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có bước đột phá đầy ấn tượng. Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), từ con số chỉ 3.000 tài khoản chứng khoán ban đầu, hiện nay đã có hơn 10 triệu tài khoản với sự tham gia ngày càng đông đảo của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Giá trị giao dịch đã tăng trưởng liên tục qua các năm và bùng nổ mạnh mẽ trong 5 năm gần đây (2021-2025). Bình quân giá trị giao dịch giai đoạn này đạt trên 21.500 tỉ đồng/phiên, với ngày càng nhiều phiên giao dịch đạt hơn 1 tỉ USD.

Con số này tăng gấp 4,4 lần so với giai đoạn 2015- 2020 và tăng gấp 390 lần so với giá trị giao dịch bình quân 55 tỉ đồng/phiên của 5 năm đầu tiên. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, thanh khoản đạt bình quân 23.250 tỉ đồng/phiên, đưa Việt Nam trở thành thị trường có tính thanh khoản cao nhất khu vực Đông Nam Á.

Một phần tư thế kỷ, dù không phải là chặng đường quá dài, nhưng đó là hành trình xây dựng và phát triển đầy bản lĩnh, bền bỉ của thị trường chứng khoán Việt Nam, từ sơ khai đến chuẩn mực của một thị trường bậc cao trong nền kinh tế đất nước.

Thị trường đã thể hiện vai trò và đóng góp hiệu quả trong từng chặng đường phát triển kinh tế, khẳng định vị thế là kênh dẫn vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế và doanh nghiệp.

Kênh huy động vốn hiệu quả

Sau 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán đã trở thành kênh huy động vốn dài hạn và hiệu quả cho sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Theo các số liệu, từ năm 2005 đến nay, thị trường chứng khoán đã giúp huy động được 1,7 triệu tỉ đồng dưới các hình thức phát hành cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp niêm yết, thông qua thị trường vốn đã tăng trưởng vượt bậc, trở thành các tập đoàn có quy mô và vị thế trong khu vực, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bà Nguyễn Thị Việt Hà, quyền Chủ tịch Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM dẫn chứng: "Khi mới lên sàn, các doanh nghiệp lớn như Vingroup, FPT, Hòa Phát, Masan... chỉ có vốn hóa từ vài trăm triệu đến gần 1 tỉ USD, nhưng đến nay vốn điều lệ của họ đã tăng lên hàng chục lần như Vingroup (VIC) tăng 47,8 lần, Tập đoàn FPT tăng 38 lần,… minh chứng cho sự tăng trưởng về quy mô và khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp khi lên niêm yết trên thị trường. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã thực hiện tốt vai trò kênh huy động vốn hiệu quả cho doanh nghiệp và nền kinh tế".

Tại “Lễ kỷ niệm 25 năm hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam và ra mắt Hệ thống công nghệ thông tin mới” tổ chức sáng nay (28-7) tại TP.HCM, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định: "Sự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam là một trong những kết quả cụ thể, sinh động của quá trình đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Nhà nước ta".

Trải qua 25 năm hình thành và phát triển, vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn, biến động và thách thức (như khủng hoảng kinh tế, đại dịch COVID-19, biến động địa chính trị toàn cầu), thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng phát triển vượt bậc cả về khung khổ pháp lý, cấu trúc thị trường, quy mô, thanh khoản, chất lượng, minh bạch, hiệu quả và hội nhập quốc tế.

Bộ trưởng nhấn mạnh: "Đến nay thị trường chứng khoán đã có trên 1.600 doanh nghiệp tham gia thị trường, với quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu và trái phiếu đạt gần 100% GDP, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế và các tổ chức kinh tế.

Thị trường chứng khoán đã góp phần huy động được hàng triệu tỉ đồng cho đầu tư phát triển, khẳng định vai trò huyết mạch của nền kinh tế hiện đại và là một trong các trụ cột quan trọng của hệ thống tài chính quốc gia, bên cạnh hệ thống ngân hàng và bảo hiểm".

Nâng tầm phát triển

Chặng đường phía trước của thị trường chứng khoán Việt Nam hứa hẹn nhiều thời cơ nhưng cũng không ít thách thức. Trong kỷ nguyên phát triển thịnh vượng của đất nước, vai trò của thị trường vốn nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng ngày càng trở nên cấp thiết. Đây chính là kênh huyết mạch để huy động nguồn lực vốn trung và dài hạn, phục vụ trực tiếp công cuộc phát triển kinh tế quốc gia.

Hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử là khát vọng nâng hạng lên thị trường mới nổi ngày càng trở nên hiện hữu. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc hoàn thiện khung pháp lý và minh bạch hóa thị trường, Việt Nam đang tiến gần hơn bao giờ hết tới mục tiêu được các tổ chức xếp hạng quốc tế như FTSE Russell công nhận.

Ông Jeong Eun-bo, Chủ tịch Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc khẳng định: "Trong hành trình phát triển của một thị trường vốn, đặc biệt là thị trường chứng khoán, hạ tầng công nghệ thông tin đóng vai trò then chốt, không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn là nền tảng cốt lõi thúc đẩy tăng trưởng và hội nhập.

Đối với Việt Nam, việc KRX vận hành ổn định chính là minh chứng sống động cho tầm quan trọng này, mở ra kỷ nguyên mới đầy hứa hẹn cho thị trường chứng khoán bứt phá về quy mô, chất lượng, thanh khoản và minh bạch, qua đó đóng góp ngày càng mạnh mẽ vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế đất nước”.

Theo bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đã tạo một luồng sinh khí mới, thổi bùng sức sống vào khu vực kinh tế tư nhân nói chung và các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán nói riêng, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực khắp nền kinh tế. Điều này đặt ra yêu cầu ngày càng cao về vai trò của ngành chứng khoán, đòi hỏi những nỗ lực mạnh mẽ và quyết liệt hơn nữa để đáp ứng nhiệm vụ lịch sử này.

Định hướng từ nay đến năm 2030, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ phát triển theo hướng ổn định, an toàn, minh bạch, hiệu quả và bền vững, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ đạo cho nền kinh tế.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cam kết tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tổ chức vận hành an toàn, hiệu quả, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực quản lý, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm để tăng cường minh bạch, kỷ cương thị trường.

Đồng thời, Bộ sẽ tái cấu trúc các trụ cột của thị trường, tăng cường nhà đầu tư tổ chức, nâng cao chất lượng hàng hóa, đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ, và thúc đẩy chuyển đổi số, hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin.