Ngoài việc là một thành phần chính trong học thuyết hải quân của Nga, tàu ngầm còn có tầm quan trọng đối với bộ ba hạt nhân của nước này. Những hoạt động thầm lặng của những tàu ngầm này ở Bắc Băng Dương, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương đảm bảo một đòn đáp trả chiến lược trong trường hợp bị kẻ thù tấn công, theo hãng tin Sputnik.
Tài liệu về siêu dự án Status-6 của Nga vô tình bị rò rỉ trên truyền hình quốc gia năm 2015. Ảnh: SPUTNIK
Trong một bài đăng trên tạp chí Forbes,chuyên gia H I Sutton - nhà phân tích tàu ngầm, nhà quan sát quốc phòng, đồng thời là một chuyên gia tình báo- chỉ ra rằng không giống như Mỹ hiện chỉ phát triển một loại tàu ngầm lớp Virginia đa nhiệm, Nga cùng lúc phát triển sáu lớp tàu ngầm riêng biệt.
Bất chấp thách thức về ngân sách dẫn tới trì trệ, Nga đang đầu tư lớn vào tàu ngầm. Chuyên gia Sutton nhận định sáu lớp tàu ngầm này đại diện cho sự hiện đại hóa lớn nhất của Nga kể từ thời Chiến tranh Lạnh.
Nga đã có lịch sử chế tạo nhiều lớp tàu ngầm cùng một lúc từ thời Chiến tranh Lạnh. Mỗi tàu ngầm đóng góp một vai trò riêng, nhưng cũng thường có những thiết kế thay thế đáp ứng cùng một nhu cầu.
Tuy nhiên, sự sụp đổ của Liên Xô và những thách thức kinh tế sau đó đã kìm hãm Nga chế tạo tàu ngầm.
Nhiều dự án đã bị hủy hoặc có tiếp tục thì cũng với tốc độ ốc sên. Giờ đây, ngành công nghiệp tàu ngầm của Nga đã bắt đầu hồi phục.
Dưới đây là sáu loại tàu ngầm Nga đang phát triển.
1. Tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Borei-II
Knyaz Vladimir, tàu ngầm đầu tiên lớp Borei-II thuộc Đề án 955A đã được bàn giao cho Hải quân Nga hôm 1-6. Dự kiến, Nga sẽ chế tạo thêm sáu chiếc nữa, tạo thành xương sống răn đe hạt nhân trên biển của Nga trong vài thập niên tới.
Tàu ngầm Knyaz Vladimir. Ảnh: SPUTNIK
Mỗi tàu ngầm Knyaz Vladimir có thể mang theo 16 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Bulava.
2. Tàu ngầm lớp Belgorod chuyên dùng cho nhiệm vụ đặc biệt
Sau tàu ngầm lớp Typhoon nổi tiếng, tàu ngầm lớp Belgorod sẽ là tàu ngầm lớn nhất thế giới. Tàu ngầm lớp Belgorod vừa là tàu ngầm gián điệp chuyên thực hiện nhiệm vụ đặc biệt, vừa là tàu mang vũ khí chiến lược Poseidon.
Lễ hạ thủy tàu ngầm Belgorod ở TP Severodvinsk, phía Bắc nước Nga. Ảnh: SPUTNIK
Vũ khí Poseidon có tính năng độc đáo, được mô tả là một ngư lôi hạt nhân. Poseidon có kích thước gấp đôi kích thước một tên lửa đạn đạo thông thường và có tầm bắn gần như không giới hạn và được trang bị một đầu đạn hạt nhân.
Tuần trước, một nguồn tin quốc phòng tiết lộ với hãng tin Sputnik rằng cuộc thử nghiệm Poseidon trên tàu ngầm Belgorod sẽ tiếp tục cho tới cuối năm 2021.
Với chiều dài 184 m, tàu ngầm lớp Belgorod hứa hẹn sẽ trở thành tàu ngầm dài nhất thế giới, thậm chí lớn hơn cả tàu ngầm tên lửa chiến lược lớp Akula thuộc Đề án 941 thời Liên Xô. Nếu tất cả theo đúng kế hoạch, Belgorod dự kiến gia nhập Hải quân Nga vào tháng 9 tới.
3. Tàu ngầm chiến lược lớp Khabarovsk
Tiếp theo trong danh sách của chuyên gia Sutton là tàu ngầm chiến lược lớp Khabarovsk. Ông Sutton gọi đây là tàu ngầm bí ẩn nhất. Tàu ngầm lớp Khabarovsk dự kiến hạ thủy trong tháng này. Hiện có rất ít thông tin về loại tàu ngầm này.
Những gì biết đến nay là Khabarovsk có thể mang sáu ngư lôi chiến lược Poseidon. Tàu Khabarovsk được đóng tại xưởng đóng tàu Sevmash của Nga từ năm 2014. Hải quân Nga lên kế hoạch đóng bốn tàu Khabarovsk.
4. Tàu ngầm tên lửa hành trình lớp Yasen-M
Là một tàu ngầm được trang bị tên lửa hành trình uy lực, tàu ngầm lớp Yasen nổi tiếng về khả năng tàng hình. Các tàu ngầm lớp Yasen được trang bị ba loại tên lửa hành trình. Cụ thể, tàu ngầm lớp Yasen có thể mang theo tên lửa tấn công mặt đất Kalibr, tên lửa diệt hạm siêu thanh Oniks và tên lửa diệt hạm siêu thanh Zircon.
Tàu ngầm K-560 Severodvinsk lớp Yasen của Nga. Ảnh: SPUTNIK
Tên lửa Kalibr có tầm bắn rất xa, tương đương với tên lửa hành trình Tomahawk của Hải quân Mỹ.
Oniks, lớn hơn, là tên lửa diệt hạm siêu thanh, song cũng có thể tiêu diệt các mục tiêu trên bộ.
Zircon, nhỏ hơn, là tên lửa diệt hạm và có thể di chuyển với vận tốc siêu vượt âm.
5. Tàu ngầm tấn công lớp Lada
Đây là thế hệ tàu ngầm phi hạt nhân mới nhất được chế tạo cho Hải quân Nga. Không giống như Mỹ, Nga vẫn đánh giá cao việc có một lượng tàu ngầm phi hạt nhân nhỏ hơn và rẻ hơn.
Tàu ngầm Amur 1650 lớp Lada. Ảnh: SPUTNIK
Tàu ngầm lớp Lada là tàu ngầm tấn công thế hệ thứ tư chạy bằng động cơ điện-diesel, do Cục thiết kế hàng hải trung ương Rubin thiết kế. Tàu ngầm lớp Lada được trang bị ngư lôi diệt hạm.
Tàu ngầm lớp Lada được khai thác thử nghiệm năm 2010. Dự kiến, hai chiếc nữa sẽ được triển khai vào cuối năm 2020 và cuối năm 2021.
6. Tàu ngầm tấn công lớp Kilo cải tiến
Nằm cuối cùng trong danh sách của chuyên gia Sutton là tàu ngầm lớp Kilo đã được cải tiến.
Lớp Kilo ra đời trong những năm 1980,song các mẫu cải tiến vẫn đang được chế tạo. Các phiên bản mới nhất có thể phóng tên lửa hành trình tấn công mặt đất Kalibr.
Tàu ngầm Kilo cải tiến, còn gọi là tàu ngầm Đề án 636.3 lớp Varshavyanka nằm trong loạt tàu ngầm điện-diesel, được trang bị tên lửa tấn công mặt đất Kalibr.
Nga đã đưa vào hoạt động bảy tàu ngầm lớp Kilo cải tiến và thêm năm chiếc nữa sẽ được hạ thủy trong thời gian từ cuối năm 2020 đến năm 2022. Ngoài ra, phiên bản tàu ngầm Đề án 636 được đơn giản hóa một chút đã được xuất khẩu sang Algeria, Trung Quốc.
