Quyết định 79/2024 về sửa đổi, bổ sung Quyết định 02/2020 của UBND TP quy định về bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM vừa được ký ban hành. Hiệu lực của bảng giá đất mới này là từ ngày 31-10-2024 đến hết ngày 31-12-2025. Lo ngại bảng giá đất sắp tới sẽ tăng nhiều so với bảng giá hiện hành, rất nhiều người dân đã tranh thủ “chạy đua” đi làm thủ tục nhà đất.
Sợ tăng chi phí cho các nghĩa vụ tài chính
Theo khảo sát của PV, ngày 23-10, tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính (một cửa) ở một số quận, huyện trên địa bàn TP.HCM, nhiều người dân lo lắng giá đất sẽ tăng trong thời gian tới nên vội đi làm các thủ tục liên quan đất đai.
Ngồi chờ làm thủ tục tại bộ phận một cửa UBND quận Tân Phú, bà Nguyễn Thu Hồng (phường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú) cho biết gia đình bà có khoảng 100 m2 đất ở nhưng nhiều người cùng sinh sống. Từ trước đến giờ mọi người vẫn sống chung nhưng hiện nay phải hoàn thiện các giấy tờ và đóng thuế nhà đất để làm hồ sơ tách thửa, chia cho các con vì lo ngại sắp tới bảng giá đất lên, các loại thuế, phí cũng sẽ tăng theo.
“Chúng tôi vội đi làm giấy ngay vì sợ để qua tháng 11 giá đất tăng sẽ rất phiền. Gia đình cũng biết sắp có giá đất mới nhưng hôm nay mới biết thời điểm áp dụng chính thức” - bà Hồng nói.
Tương tự, trường hợp của ông Nguyễn Văn Lý ở phường 13, quận Bình Thạnh, gia đình có nhà nhưng trên giấy tờ chỉ được công nhận một nửa. Hôm nay, ông lên quận để xin hướng dẫn làm hồ sơ cấp giấy chứng nhận cho cả căn nhà.
“Gia đình tôi thuộc diện khó khăn, không có tiền để làm giấy tờ nhưng nghe sắp tới có bảng giá mới, giá đất ở TP còn tăng lên nữa nên phải ráng mượn tiền đi làm giấy. Mong là kịp để được áp dụng giá cũ” - ông Lý nói.
Một trường hợp khác là ông Nguyễn Duy ở huyện Bình Chánh. Ông Duy muốn chuyển đổi mục đích sử dụng mảnh đất của mình tại huyện Bình Chánh từ lâu nhưng vì nhiều lý do nên vẫn chưa thực hiện. Đến nay nghe đầu tháng 11 TP áp dụng bảng giá đất mới, trong đó giá đất sẽ tăng gấp nhiều lần hiện tại nên đã vội vã đi hỏi thăm thủ tục để làm cho xong trước “giờ G”.
“Nghe nói bảng giá đất ở TP sắp tới tăng cao quá, nhà tôi đã có dự định chuyển mục đích lâu rồi nhưng vẫn dùng dằng vì cũng chưa thật sự cần thiết, nhưng giờ thì phải làm gấp, không thì có khi không đủ tiền để đóng. Tôi cũng không biết việc tính giá mới sẽ áp dụng ngay khi nộp hồ sơ ở bộ phận một cửa hay qua đến văn phòng đăng ký đất đai, tới lúc tính thuế mới xem xét nữa” - ông Duy lo lắng nói.
Tính nghĩa vụ tài chính khi bộ phận một cửa tiếp nhận hồ sơ
Sau khi dự thảo bảng giá đất mới của TP.HCM được đưa ra hồi tháng 7, các địa phương đã tích cực góp ý kiến chi tiết liên quan đến các khung giá và cách tính. Song song đó là tuyên truyền và hướng dẫn kỹ lưỡng các hồ sơ, thủ tục cho người dân thực hiện các thủ tục liên quan đất đai.
Trao đổi với chúng tôi, ông Huỳnh Cao Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh, cho biết thời gian qua địa phương đã tuyên truyền rất rõ, đầy đủ thông tin liên quan đến việc ban hành bảng giá đất mới đến người dân trên nhiều kênh thông tin. Bên cạnh đó, nếu người dân có bất cứ thắc mắc nào về các thủ tục hành chính thì cán bộ tiếp nhận sẽ hướng dẫn rất cụ thể để người dân thực hiện.
“Trước khi TP có bảng giá đất mới, chúng tôi đã tuyên truyền để người dân hiểu và nắm được thông tin. Bảng giá đất mới không làm thay đổi gì đến các bước thực hiện hồ sơ, thủ tục đất đai của người dân. Khi có bảng giá mới thì căn cứ vào bảng giá và thời điểm nộp hồ sơ để tính toán nghĩa vụ tài chính cho từng trường hợp cụ thể” - ông Cường nói.
Về chính sách hỗ trợ người dân, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM, cho biết khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai cho phép Chính phủ xây dựng nghị định để miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất. Hiện nay Chính phủ đang xúc tiến xây dựng nghị định này. Cụ thể, các tỉnh sẽ đề xuất các đối tượng với khung miễn, giảm phù hợp trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất khi nằm trong các khu quy hoạch được giải tỏa ra. Đây là chính sách chung của Chính phủ, được xây dựng trên cơ sở các địa phương góp ý từ thực tiễn của địa bàn.
Liên quan vấn đề này, một lãnh đạo UBND quận Tân Phú cho biết quận cũng đã có nhiều đợt tập huấn cho cán bộ hiểu rõ về các quy định trong Luật Đất đai năm 2024 và bảng giá đất điều chỉnh của TP.
“Theo quy định về thời điểm áp dụng bảng giá đất mới, người dân nộp hồ sơ đến bộ phận tiếp nhận trước ngày 31-10 sẽ tính nghĩa vụ tài chính theo bảng giá đất cũ; nếu nộp hồ sơ sau ngày 31-10 sẽ áp dụng bảng giá đất mới theo Quyết định 79/2024. Địa phương sẽ thực hiện tiếp nhận hồ sơ và không để hồ sơ ùn ứ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân” - vị lãnh đạo này chia sẻ.
Về thời điểm áp dụng bảng giá đất mới, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM, cho biết trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã tiếp nhận hồ sơ của người sử dụng đất trước thời điểm Quyết định 79/2024 có hiệu lực thi hành thì giá đất để tính nghĩa vụ tài chính, các loại thuế về đất đai thực hiện theo quy định tại thời điểm nộp hồ sơ.
“Việc áp dụng bảng giá để tính nghĩa vụ tài chính được tính từ thời gian người dân nộp hồ sơ tại cơ quan một cửa của các quận, huyện chứ không phải thời gian hồ sơ luân chuyển đến các cơ quan khác. Ví dụ, người dân nộp hồ sơ tại bộ phận một cửa ở cấp quận thì tính tại thời điểm đó, việc luân chuyển hồ sơ đến hai, ba ngày là quy trình nội bộ của các cơ quan nhà nước mà thôi” - ông Thắng phân tích rõ.•
12 trường hợp áp dụng bảng giá đất mới
Quyết định 79/2024 về bảng giá đất được áp dụng cho 12 trường hợp, cụ thể:
Giá đất tính tiền sử dụng đất tại nơi tái định cư đối với người được bồi thường về đất ở, người được giao đất ở tái định cư trong trường hợp không đủ điều kiện bồi thường về đất ở là giá đất được xác định theo bảng giá đất tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư...
Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất ở của hộ gia đình, cá nhân; chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân.
Tính tiền thuê đất khi Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm.
Tính thuế sử dụng đất.
Tính thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân.
Tính lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai.
Tính tiền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Tính tiền bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý, sử dụng đất đai.
Tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê đối với hộ gia đình, cá nhân.
Tính giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất đối với trường hợp thửa đất, khu đất đã được đầu tư hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch chi tiết xây dựng.
Tính tiền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân.
Tính tiền sử dụng đất đối với trường hợp bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước cho người đang thuê.
Tránh cú sốc tăng giá đột biến trong bảng giá đất
Mới đây, Bộ TN&MT đã có thông báo về ý kiến kết luận của Thứ trưởng Lê Minh Ngân tại buổi làm việc với UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương về việc giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các quy định về giá đất.
Theo đó, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân kết luận khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024 là quy định chuyển tiếp, nhằm giúp các địa phương thực hiện lộ trình từng bước xây dựng bảng giá đất mới theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 để áp dụng từ ngày 1-1-2026, tránh cú sốc tăng giá đột biến trong bảng giá đất, ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của một số đối tượng người sử dụng đất. Trong trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, việc điều chỉnh thực hiện theo Luật Đất đai năm 2024.
Việc điều chỉnh bảng giá đất thực hiện theo quy định tại Nghị định 71/2024 của Chính phủ. Khi tiến hành điều chỉnh bảng giá đất giai đoạn 2020-2024, các địa phương cần xem xét thận trọng, kỹ lưỡng, đánh giá tác động một cách đầy đủ các yếu tố có liên quan như ảnh hưởng giá đất, khu vực, vị trí, đối tượng chịu tác động, tăng cường tuyên truyền để đảm bảo sự đồng thuận, có lộ trình hợp lý để không xảy ra sự chênh lệch quá lớn giữa bảng giá đất điều chỉnh so với giá đất trong bảng giá đất hiện hành, không có sự tác động lớn đến người dân và doanh nghiệp.
