Đài truyền hình ABS-CBN (Philippines) ngày 13-6 đưa tin hôm 10-6 (giờ địa phương) tại Mỹ, ba nghị sĩ Robert Menedrez (Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện), Ben Cardin và Marco Antonio Rubio (ứng cử viên tổng thống tiềm năng của đảng Cộng hòa) đã trình dự thảo Nghị quyết 167 lên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện.
Dự thảo mang tên “Tiếp tục khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ về giải quyết hòa bình tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền và quyền tài phán ở các vùng biển châu Á-Thái Bình Dương”.
Dự thảo nhận định gần đây Trung Quốc (TQ) đã có những hành động đơn phương như tuyên bố quần đảo Senkaku/Điếu Ngư do Nhật kiểm soát là lợi ích cốt lõi của Bắc Kinh, cố ý duy trì sự hiện diện quân sự tại Senkaku/Điếu Ngư. Dự thảo trích dẫn các động thái nguy hiểm của TQ tại biển Đông và biển Hoa Đông như:
- Tháng 5-2011, tàu TQ làm đứt cáp của tàu thăm dò địa chấn Bình Minh 02.
- Tàu TQ chặn lối vào bãi cạn Scarborough của Philippines hồi tháng 4-2012 và việc TQ phát hộ chiếu in bản đồ có đường chín đoạn.
- Từ ngày 8-5, tàu hải giám TQ hiện diện thường xuyên tại bãi đá ngầm Ayungin (bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam bị Philippines chiếm giữ).
Soái hạm USS Blue Ridge của Hạm đội 7 Mỹ tuần tra ở biển Đông ngày 12-6. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ
- Hồi tháng 1-2013, tàu hải quân TQ cố tình chĩa radar hỏa lực vào tàu khu trục Nhật gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
- Tháng 4-2013, tám tàu hải giám TQ tiến vào vùng lãnh hải 12 hải lý ở Senkaku/Điếu Ngư.
Dự thảo dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ vào năm 2012 bày tỏ lo ngại trước động thái nâng cấp cái gọi là TP Tam Sa của TQ và việc thiết lập đơn vị đồn trú mới tại vùng biển tranh chấp.
Dự thảo đã đề nghị Thượng viện:
- Lên án việc sử dụng các biện pháp đe dọa, ép buộc và sử dụng vũ lực thông qua hải quân, lực lượng an ninh hàng hải, tàu cá, máy bay quân sự và dân sự tại biển Đông và biển Hoa Đông nhằm khẳng định yêu sách chủ quyền hoặc cố tình thay đổi hiện trạng vùng biển tranh chấp.
- Hối thúc các bên tranh chấp kiềm chế để ngăn chặn các hành động leo thang căng thẳng như đưa dân đến sinh sống ở các đảo, bãi cạn, bãi đá ngầm chưa có người.
- Ủng hộ các quy trình ngoại giao của các bên tranh chấp ở biển Đông trong giải quyết tranh chấp nhằm duy trì hòa bình, an ninh, tuân thủ luật pháp quốc tế, bảo vệ giao thương hợp pháp không bị cản trở cũng như tự do hàng hải; ủng hộ giải quyết tranh chấp thông qua tòa án trọng tài quốc tế.
- Ủng hộ ASEAN và TQ xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) và kêu gọi các nước ủng hộ nỗ lực của ASEAN trong vấn đề này.
- Khuyến khích chính phủ Mỹ nỗ lực xây dựng hợp tác với các nước trong khu vực trong lĩnh vực nhận thức hàng hải và xây dựng năng lực hàng hải. Ủng hộ quân đội Mỹ duy trì hoạt động ở Tây Thái Bình Dương.
| Trang web hải quân Mỹ cho biết ngày 12-6, soái hạm USS Blue Ridge của Hạm đội 7 Mỹ đã thực hiện chuyến tuần tra ở biển Đông. Hôm trước đó tại Singapore, binh sĩ tàu duyên hải tác chiến USS Freedom và soái hạm USS Blue Ridge đã dùng thuyền hơi để thực hiện bài huấn luyện tiếp cận và leo sang tàu lớn. Trong khi đó, liên quan đến vụ tàu tuần tra Philippines bắn tàu cá Đài Loan hôm 9-5, báo Inquirer (Philippines) ngày 13-6 dẫn lời Bộ trưởng Tư pháp Leila de Lima xác nhận Cục Điều tra quốc gia Philippines đã đề nghị khởi tố một số lính tuần duyên Philippines. Tội danh cụ thể chưa được tiết lộ. |
DUY KHANG - LÊ LINH
