Vi phạm hành chính: Không thể cắt điện, nước

Ngày 18-6, Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Một trong những vấn đề còn nhiều ý kiến trái chiều liên quan đến đề xuất ngừng cung cấp các dịch vụ điện, nước tại địa điểm vi phạm đối với cá nhân, tổ chức vi phạm trong xây dựng công trình, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp (đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng), giơ biển tranh luận các vấn đề trong Luật Xử lý vi phạm hành chính. Ảnh: Đ.MINH

Băn khoăn về tính nhân văn

Theo tờ trình của Chính phủ, đây là biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Thảo luận sau đó, đại biểu (ĐB) Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) đồng tình với đề xuất của Chính phủ. tuy nhiên, ông đề nghị cần quy định rõ ràng, chặt chẽ hơn trong từng trường hợp vi phạm cụ thể vì việc ngừng cung cấp điện, nước sẽ làm cho cơ sở sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng lớn đến dây chuyền sản xuất máy móc, thiết bị, gây thiệt hại cho doanh nghiệp.

Giơ biển tranh luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Sĩ Cương (ĐBQH đoàn Ninh Thuận) cho rằng việc bổ sung biện pháp cưỡng chế, ngưng cung cấp điện, nước thể hiện sự bất lực của chính quyền và lực lượng chức năng khi xử phạt hành chính mà người vi phạm không chấp hành.

“Đây là biện pháp không mang tính nhân văn. Chúng ta làm luật nhưng phải phù hợp với điều kiện thực tiễn. Nóng 39-40 độ mà cắt điện, nước của người ta, trong đó có những người không liên quan đến hành vi vi phạm hành chính thì không nên làm việc này” - ông Cương nói và đề nghị cần hết sức cân nhắc.

“Không biết ai đã từng được tham gia ý kiến với hợp đồng điện, nước?” - ông nêu câu hỏi. Theo ĐB Ninh Thuận, thực tế là cơ quan cung cấp điện, nước cứ đưa văn bản hợp đồng sẵn, người có nhu cầu sử dụng điện, nước điền tên vào rồi ký. “Ký thì có điện, có nước, không ký thì không có, có ai được tham gia ý kiến trong những hợp đồng này đâu. Nếu chấp nhận phương án này thì phải đưa ra quy định từ nay trở đi hợp đồng điện, nước phải đưa ra QH phê chuẩn” - phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nói.

Ông đề nghị: Nếu quyết định áp dụng, chỉ nên trong lĩnh vực xây dựng.

E ngại bị lạm dụng

Cũng giơ biển tranh luận, ĐB Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An, đồng tình với ý kiến của ĐB Cương và nhấn mạnh: Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành có đến 23 biện pháp để Nhà nước áp dụng cưỡng chế, thi hành quyết định xử phạt. “Bây giờ lại bổ sung thêm biện pháp ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước, tôi nhận thấy cơ quan công quyền của chúng ta rất yếu kém, rất bất lực, pháp luật không nghiêm. Chúng ta có cả một bộ máy rất rộng lớn, đào tạo rất bài bản. Chúng ta có đến 23 biện pháp nhưng lại phải bổ sung thêm biện pháp này” - ông Cầu nói.

Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An cũng lo ngại biện pháp này dễ bị lạm dụng vì rất dễ làm. Người có thẩm quyền chỉ ra lệnh cho cơ quan quản lý điện, nước là lệnh sẽ được thực hiện ngay nhưng hậu quả để lại sẽ vô cùng lớn.

“Một trại lợn ở Nghệ An, như trại lợn Thái Dương có hơn 3.000-4.000 con. Họ vi phạm môi trường, chúng ta cắt điện, nước thì lợn sống như thế nào? Một nhà máy bia ở trong khu dân cư vi phạm gây ô nhiễm, người ta đang từng bước khắc phục, anh cắt điện đi thì họ tồn tại thế nào?” - ĐB Nguyễn Hữu Cầu băn khoăn.

Theo ông Cầu, điện, nước là nhu cầu thiết yếu, đến cả trại giam còn phải đảm bảo. “Lấy quyền lực nhà nước can thiệp vào quyền dân sự của dân là không nên. Không lẽ chúng ta lại bất lực đến mức như vậy?” - ông hỏi.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh Nguyễn Mai Bộ (ĐBQH An Giang) cũng không ủng hộ việc cắt điện, nước. Theo ông Bộ, quyết định cắt điện là quyết định hành chính, là đối tượng của vụ án hành chính. “Tôi khẳng định nếu quyết định này bị khởi kiện ra tòa, trừ trường hợp chúng ta ép tòa phải xử cho chính quyền đúng, còn thực chất là sai hoàn toàn. Tôi khẳng định đây là biện pháp trái luật” - vẫn lời ông Bộ.

“Không ai ép tòa xử đâu. Nếu có ép, tòa cũng không nghe vì không đúng pháp luật” - Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu phản hồi ngay sau đó.

“Phạm vi, đối tượng áp dụng rất hạn chế”

Giải trình, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long thừa nhận đây là vấn đề khó khăn nên Chính phủ trình QH xem xét, quyết định.

Theo ông Long, Chính phủ chọn và coi đây là biện pháp cưỡng chế, bởi Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành chưa quy định về biện pháp cưỡng chế trong trường hợp đối tượng vi phạm không chấp hành quyết định có áp dụng các hình thức như đình chỉ hoạt động, tước giấy phép hoạt động.

Cạnh đó, Điều 86 luật hiện hành chỉ quy định chung nên nhiều vi phạm trong lĩnh vực xây dựng và môi trường không cưỡng chế được.

Ông Long dẫn chứng tước giấy phép hoạt động của một cơ sở khai thác đá gây ô nhiễm, tước giấy phép hoặc đình chỉ hoạt động nhưng họ vẫn tiếp tục hoạt động nên thực sự không còn biện pháp nào khác. “Báo cáo thật với QH là phạm vi áp dụng và đối tượng rất hạn chế trong trường hợp không xử lý được trên thực tế” - ông Long nói.