Sáng 5-12, HĐND TP.HCM phối hợp với Đại học Quốc gia TP.HCM tổ chức Hội thảo khoa học Vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp: Thực trạng tại TP.HCM và giải pháp.
Nỗ lực thích ứng mô hình mới
Phát biểu khai mạc hội thảo, bà Nguyễn Trường Nhật Phượng, Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM, cho biết qua năm tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, từ TP đến từng xã, phường, đặc khu, mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đều nỗ lực thích ứng, nâng cao trình độ, hoàn thành tốt các nhiệm vụ.
Đến nay, nhiều vấn đề về tổ chức, quy chế hoạt động, thể chế đã cơ bản ổn định, đi vào nề nếp, đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của người dân và doanh nghiệp.
Ngay từ những ngày đầu tháng 7, HĐND TP đã luôn đồng hành cùng UBND TP trong việc rà soát, ban hành các nghị quyết, tạo cơ sở pháp lý vững chắc đảm bảo quá trình vận hành của cả chính quyền từ TP đến cơ sở thông suốt.
Đặc biệt, HĐND TP đã liên tục có nhiều đoàn khảo sát, giám sát cấp xã để có thể kịp thời phát hiện những điểm còn bất cập, kiến nghị cấp có thẩm quyền tháo gỡ. Nhiều chính sách được HĐND TP ban hành nhằm thống nhất về chế độ, chính sách, mạnh mẽ phân cấp, phân quyền để triển khai hiệu quả nhất các chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị theo mô hình mới.
“Trong sự chuyển mình mạnh mẽ, hệ thống chính trị của TP.HCM chưa bao giờ tự bằng lòng với chính mình, luôn vươn mình với quyết tâm cao nhất vì TP và vì cả nước” – bà Phượng nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM nhìn nhận vẫn còn những công việc cần hoàn thiện hơn để có thể đáp ứng yêu cầu của người dân, doanh nghiệp và phát huy tốt nhất nguồn lực của TP trong một không gian phát triển mới. Vì vậy, HĐND TP mong muốn được lắng nghe ý kiến từ lãnh đạo, chuyên gia, nhà khoa học để có thêm thông tin, thảo luận, chất vấn, giám sát trong kỳ họp thường lệ cuối năm sắp diễn ra.
Còn nhiều điểm nghẽn phải gỡ
Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Tú Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ, đánh giá sau năm tháng thực hiện, cả nước đã kiện toàn tổ chức bộ máy và nhân sự ở các địa phương, bảo đảm tính thông suốt, không để xảy ra khoảng trống pháp lý hoặc khoảng trống lãnh đạo.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Theo bà Thanh, về thể chế, một số quy định phân cấp, phân quyền còn khác nhau giữa luật và nghị định, dẫn đến lúng túng trong cách hiểu và thực hiện tại địa phương. Sự thiếu đồng bộ trong thể chế là hệ quả trực tiếp của việc ban hành văn bản pháp luật trong thời gian gấp rút.
Về nhân sự, thời gian đầu, số lượng và chất lượng cán bộ, công chức được bố trí chưa đồng đều. Tình trạng vừa thừa vừa thiếu cán bộ diễn ra ở nhiều nơi, đặc biệt là thiếu cán bộ có trình độ chuyên môn trong các lĩnh vực mới như khoa học công nghệ, địa chính, tài chính, y tế, xây dựng, giáo dục. Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng, hiện chưa bố trí được 41 chỉ huy trưởng, 317 phó chỉ huy, 1.158 trợ lý.
Đại diện Bộ Nội vụ phân tích hệ thống hạ tầng kỹ thuật từ Trung ương, cấp tỉnh đến cấp xã chưa được kết nối đồng bộ, thống nhất, dẫn đến khó khăn trong liên thông và cung cấp dịch vụ công toàn trình.
Một số nền tảng quan trọng như Cổng Dịch vụ công quốc gia, VNeID, các dịch vụ công liên thông, hệ thống hộ tịch điện tử, phần mềm cấp mã số đăng ký kinh doanh và các phần mềm nghiệp vụ chuyên ngành vẫn còn hoạt động chưa ổn định, thậm chí quá tải. Ngay cả việc cấp và cập nhật chữ ký số cho tổ chức, cá nhân ở một số nơi cũng chưa kịp thời, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý công việc.
Ngoài ra, phần mềm giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến, còn chậm cập nhật, nhất là các tờ khai, biểu mẫu mới. Có trường hợp khi người dân kê khai sai hoặc thiếu thông tin thì không thể điều chỉnh mà phải thực hiện lại từ đầu.
Về yếu tố con người, năng lực chuyển đổi số và trình độ công nghệ thông tin của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã vẫn còn hạn chế, trong khi khối lượng công việc và nhu cầu thực hiện thủ tục hành chính tại cấp này là rất lớn.
Theo bà Nguyễn Thị Tú Thanh, nguyên nhân của việc này là thời gian chuẩn bị, thử nghiệm và vận hành chính thức ngắn, khối lượng công việc lớn, địa bàn rộng, trong khi các văn bản pháp luật phải điều chỉnh liên tục “vừa làm, vừa hoàn thiện” nên không tránh khỏi độ trễ và bất cập.
Ở nhiều xã vùng sâu, vùng xa, hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, phần mềm điều hành chưa kết nối thông suốt; đường truyền yếu, thiếu thiết bị, gây cản trở cho số hóa…
Trước thực trạng này, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương nhấn mạnh cần rà soát, ban hành các văn bản pháp luật để xử lý mâu thuẫn, chồng chéo, lấp đầy các khoảng trống pháp lý, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng tâm. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về pháp luật, quản trị công và chuyển đổi số, bố trí ngân sách và huy động nguồn lực xã hội hóa để sửa chữa, nâng cấp trụ sở, mua sắm trang thiết bị…
“Chúng ta phải quán triệt mục tiêu dồn lực cho nơi khó, giải ngân nhanh các nhiệm vụ cấp bách. Xây dựng cơ chế phân bổ ngân sách ưu tiên cho các địa bàn khó khăn” - bà Thanh nêu.
Hơn 20 triệu hồ sơ được tiếp nhận
Bà Nguyễn Thị Tú Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ, cho biết đến nay 32/34 địa phương thành lập 3.139 trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã, riêng Hà Nội và Quảng Ninh thành lập hai trung tâm phục vụ hành chính công một cấp. Tính đến 24-11, 34 địa phương tiếp nhận tổng 20,2 triệu hồ sơ.
Về tổ chức nhân sự, có 136.261 cán bộ, công chức (khối chính quyền) đang công tác tại 3.321 xã, phường, đặc khu; bình quân 41 người/xã. Trong đó có 94,6% (6.182 người) có trình độ phù hợp; 5,4% (6.182 người) chưa phù hợp. Vừa qua, các địa phương tăng tốc rà soát, bố trí lại cán bộ, công chức cấp xã, khắc phục đáng kể tình trạng bố trí chưa phù hợp vị trí việc làm.
Cả nước có 146.839 người có quyết định nghỉ việc và 100% hoàn tất chế độ theo Nghị định 178 và Nghị định 67. Trong đó, gần 99.000 người ở các địa phương và gần 48.000 người cấp Trung ương…
