Xử án ma túy: Làm sao xác định hàm lượng?

Ngày 27-9, VKSND TP.HCM đã tổ chức hội nghị chuyên đề về tội phạm ma túy trên địa bàn TP.HCM. Nhiều bất cập đã được nêu lên như mức định lượng tối thiểu để xử lý tội phạm liên quan đến ma túy tổng hợp chưa phù hợp hay không xác định được hàm lượng ma túy vì điều kiện
kỹ thuật…

Trong nhiều hội nghị rút kinh nghiệm trước đây, một vướng mắc thường được nêu ra trong quá trình giải quyết án ma túy là rối chuyện xác định hàm lượng ma túy cụ thể. Cho đến nay, cái khó này vẫn chưa được khắc phục.

Bài toán khó giải về hàm lượng

Theo Thẩm phán Nguyễn Đức Sáu, Chánh Tòa Hình sự TAND TP.HCM, Mục 1.4 Phần I Thông tư liên tịch số 17 ngày 24-12-2007 của Bộ Công an - VKSND Tối cao - TAND Tối cao - Bộ Tư pháp quy định: “Trong mọi trường hợp, khi thu giữ được các chất nghi là chất ma túy hoặc tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy thì đều phải trưng cầu giám định để xác định loại, hàm lượng, trọng lượng chất ma túy, tiền chất”. Tuy nhiên, chuyện xác định này, theo ông Sáu “nói thì dễ nhưng để làm được lại không hề đơn giản”.

Nhận định trên được các kiểm sát viên tham gia hội nghị đồng tình. Theo các ý kiến này, về hình thức, Thông tư 17 quy định như trên là chặt chẽ nhưng về thực tế lại không khả thi. Bởi lẽ hiện nay, ma túy trên thị trường đều không phải là ma túy nguyên chất 100%. Trong khi đó, các tổ chức giám định đều chưa giám định được hàm lượng ma túy vì thiếu phương tiện kỹ thuật, thiếu mẫu chuẩn (nhập từ nước ngoài) để so sánh. Vì vậy, quy định phải giám định hàm lượng tất cả các loại ma túy không phù hợp với điều kiện hiện nay của nước ta.

Một phiên xử lưu động về tội tàng trữ trái phép chất ma túy tại quận 10, TP.HCM. Ảnh: HTD

Hạ định lượng xử lý hình sự với ma túy tổng hợp

Hiện tại Việt Nam, các đối tượng mua bán ma túy trái phép đã tập trung vào mặt hàng ma túy tổng hợp (thuốc lắc, cắn đá…) hơn là mua bán ma túy là chất heroin truyền thống.

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra phòng chống ma túy Công an TP.HCM, ma túy tổng hợp “có giá” hơn heroin không chỉ vì trào lưu mà nó còn thu hút bởi lợi nhuận mang lại. Giá của ma túy tổng hợp cao gấp ba lần so với heroin (heroin là 22.000 USD/kg, ma túy tổng hợp khoảng 60.000 USD/kg).

Theo quy định hiện hành, người sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép heroin với số lượng 0,1 g trở lên đã bị khởi tố. Trong khi đó, với ma túy tổng hợp thì phải 1 g trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. “Đây là một bất cập cần phải xem xét lại” - ông Thắng kiến nghị.

Loạn thủ đoạn đối phó

Bà Lê Diệu Sen, Phó Viện trưởng VKSND quận 12, cho biết các đối tượng cung cấp ma túy tổng hợp chủ yếu ở các quán bar, vũ trường, nhà hàng, khách sạn hay ở những căn hộ cao cấp. Vì vậy việc kiểm soát, phát hiện, triệt phá của cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn hơn.

Bên cạnh đó, để đối phó và che giấu cơ quan chức năng, người phạm tội đã dùng đủ thủ đoạn khác nhau. Chẳng hạn trộn ma túy vào các loại tạp chất khác; giấu trong hàng hóa khác như tranh sơn mài, ép vào bìa sách, từ điển, đế giày - dép, đáy vali, quần áo lót… Tinh vi hơn, có những kẻ nghĩ ra cách giấu ma túy vào hậu môn nhằm qua mặt hải quan như vụ Trần Thị Ngọc Dung và Chu Hoàng Mai (Việt kiều Úc) đã giấu hơn 200 g heroin trong hậu môn, phải nhập viện cấp cứu.

Cơ quan chức năng luôn phải nỗ lực tìm hiểu và nắm bắt kịp thời các thủ đoạn cất giấu, vận chuyển ma túy trong điều kiện kỹ thuật có hạn. Theo ông Nguyễn Đức Khánh, Chi cục phó Đội phòng chống ma túy Chi cục Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất, các nhân viên trong Chi cục khi được cử đi học máy soi thì chỉ học về kỹ năng soi máy để phát hiện súng đạn, dao hay các chất cháy nổ vì những vật này có màu sắc, dễ phát hiện. Còn với heroin là chất không màu, không mùi rất khó phát hiện. Sau này có thêm các dạng ma túy tổng hợp có màu giống quần áo, bánh kẹo, lại kẹp ở đáy vali thứ hai hay các góc cạnh khó tìm thấy thì rất dễ qua mặt được máy soi.

PHAN THƯƠNG