'Chân tướng' tàu ngầm Trung Quốc áp sát Senkaku

Bộ Quốc phòng Nhật Bản ngày 15-1 đã chính thức khẳng định tàu quân sự Trung Quốc (TQ) tiến vào vùng biển thuộc quần đảo Senkaku (mà TQ gọi là Điếu Ngư) vào tuần qua chính là tàu ngầm tấn công hạt nhân, theo tờ Japan Times.

Tàu ngầm hạt nhân áp sát Senkaku

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera, tàu ngầm lớp Thương (Type 093) của TQ được phát hiện vào ngày 11-1 khi đang lặn ngay gần vùng lãnh hải của Nhật tại quần đảo Senkaku. Chỉ một ngày sau đó, tàu ngầm này được phát hiện di chuyển tại vùng biển quốc tế và giương cờ TQ.

Tàu ngầm treo cờ Trung Quốc được phát hiện di chuyển tại vùng biển quốc tế phía Tây Bắc quần đảo Senkaku, một ngày sau khi có thông tin tàu quân sự nước này tiếp cận quần đảo. Ảnh: KYODO 

Chính quyền Tokyo trong ngày 15-1 vừa qua cũng đã gửi công hàm phản đối đến Bắc Kinh, chỉ trích sự hiện diện của tàu ngầm Type 093 làm tăng căng thẳng song phương, theo Japan Times. “Chúng tôi cực kỳ quan ngại trước các hành động đơn phương làm tăng căng thẳng. Chúng tôi sẽ tăng cường cảnh giác để sẵn sàng ứng phó nhanh chóng nếu như các sự vụ tương tự tiếp diễn” - ông Itsunori Onodera nhấn mạnh.

Tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Thương của TQ được cho là có đủ năng lực phóng tên lửa hành trình tầm xa. Bộ Quốc phòng Nhật Bản đặt nghi vấn cho rằng phía TQ triển khai tàu ngầm đến khu vực này để thử khả năng tuần tra giám sát của Lực lượng phòng vệ trên biển Nhật Bản (JMSDF), tờ Japan Times cho biết. Diễn biến mới nhất tại quần đảo còn tranh chấp với TQ đang khiến chính quyền Nhật thêm lo ngại. Đây là lần đầu tiên một tàu ngầm TQ được phát hiện tiến vào “vùng tiếp giáp lãnh hải” mà Nhật tuyên bố quanh quần đảo Senkaku.

Vũ khí bí mật Type 093

Bộ Quốc phòng Nhật Bản cũng xác nhận một tàu hộ tống của JMSDF đã bám sát và theo dõi hành tung của tàu ngầm TQ từ ngày 10-1, một ngày trước khi xảy ra vụ xâm nhập vùng biển tiếp giáp Senkaku. Đây là cơ sở để phía Nhật xác định “danh tính” tàu quân sự TQ tiến sát quần đảo chính là tàu ngầm Type 093.

Tờ The Diplomat cho biết các tàu ngầm Type 093 sử dụng động cơ hạt nhân và từng được lực lượng hải quân Giải phóng nhân dân TQ (PLAN) triển khai đến Ấn Độ Dương và các vùng biển gần đại lục. Tàu có chiều dài 110 m và lượng giãn nước 6.100 tấn, theo Straits Times. Các nhà quan sát chuyển động quốc phòng cho rằng hiện chỉ mới có hai tàu ngầm Type 093 được TQ đưa vào hoạt động, ngoài ra còn có ba tàu khác đang trong quá trình kiểm tra.

Ngoài ngư lôi các loại, các tàu ngầm Type 093 còn được vũ trang hệ thống ống phóng đứng cho phép khai hỏa tên lửa chống hạm YJ-18 và các loại tên lửa hành trình đối đất tầm xa. Một phiên bản nâng cấp của Type 093 còn có thể mang tên lửa hành trình CJ-10 với tầm bắn từ 2.200 đến 2.500 km. Trong khi đó, theo tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng (SCMP), tàu ngầm Type 093 của TQ còn được trang bị hệ thống tên lửa chống hạm có khả năng bắn trúng mục tiêu cách 40 km.

Những hình ảnh đầu tiên của Type 093 cải tiến đã được PLAN hé lộ vào tháng 6-2016. Bộ Quốc phòng Mỹ cho rằng TQ đã triển khai loại tàu ngầm mới từ năm 2015. Dòng Type 093 được tờ Popular Science (Mỹ) đánh giá là tàu ngầm tấn công hạt nhân có độ tĩnh lặng và tốc độ cao, có thể “tàng hình” ngang ngửa tàu ngầm lớp Los Angeles của Mỹ.

Hình ảnh tàu ngầm hạt nhân cải tiến Type 093 được Trung Quốc hé lộ vào tháng 6-2016 cho thấy những nâng cấp đáng kể về công nghệ. Ảnh: POPULAR SCIENCE    

Là tàu ngầm đầu tiên của TQ có năng lực phóng tên lửa hành trình theo phương thẳng đứng, Type 093 có thể triển khai tên lửa chiến thuật nhanh hơn các thế hệ tàu ngầm tấn công trước đó vốn phải phóng bằng ống ngư lôi. Các ống phóng thẳng đứng cũng cho phép Type 093 triển khai các phương tiện không người lái dễ dàng hơn. Nó còn được trang bị thêm các thiết bị sóng sonar cơ động cho phép quét tìm dấu vết cả tàu chiến và tàu ngầm đối phương.

Theo trang Popular Science, TQ hiện phát triển thế hệ tàu ngầm hạt nhân mới là Type 095, có thể được triển khai trước năm 2020. Văn phòng tình báo hải quân Mỹ đánh giá Type 095 sẽ là tàu ngầm hạt nhân tên lửa hành trình, nâng cấp về độ yên lặng và tốc độ di chuyển.

Thông điệp gửi Mỹ-Nhật

Trả lời tờ Straits Times, ông Shin Kawashima, chuyên gia về quan hệ Nhật-Trung làm việc tại ĐH Tokyo, cho rằng việc TQ đưa tàu ngầm hạt nhân vào vùng biển tranh chấp đã đánh dấu “một giai đoạn mới trong chiến lược leo thang” căng thẳng của TQ. “Họ đang gửi một thông điệp đến Nhật Bản: Dù sẵn sàng cải thiện quan hệ song phương, TQ mặt khác sẽ không giảm nhẹ lập trường cứng rắn trong các vấn đề lãnh thổ và an ninh trên biển Hoa Đông” - ông Kawashima đánh giá.

Các diễn biến quân sự mới nhất tại quần đảo Senkaku cũng là một thông điệp thách thức Mỹ - đồng minh quân sự thân thiết của Nhật Bản, cựu cố vấn chính trị cho lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ tại Nhật Bản Robert D. Eldridge nhận định. Theo ông, việc tàu ngầm hạt nhân TQ xuất hiện tại vùng biển Okinawa, nơi Mỹ duy trì sự hiện diện quân sự thường xuyên và dày đặc, là một phép thử đối với sức mạnh của Mỹ.

Ông tiết lộ rằng hiện nay Mỹ vẫn đang quản lý hai đảo thuộc Senkaku là Taisho Jima và Kuba Jima, thuê lại từ Nhật làm mục tiêu tập tác chiến không đối đất. Việc thuê lại hai đảo này vẫn được tiếp diễn sau hiệp ước an ninh Mỹ-Nhật vào năm 1960. Mặc dù trong vòng 40 năm qua, quân đội Mỹ đã không sử dụng các bãi tập này, tuy nhiên về danh nghĩa chúng vẫn được Mỹ giám sát và quản lý. Tuy nhiên, trong đợt “xâm nhập” vùng biển Senkaku tuần qua, Mỹ vẫn để các tàu quân sự TQ di chuyển ngang qua khu vực mà không có bất kỳ động thái công khai ủng hộ hoặc hỗ trợ thực thi quyền lợi của Nhật. Diễn biến này có thể khiến TQ có thêm các phép thử mạnh hơn, ông Eldridge nhận định.