Cởi mở như Mỹ cũng dè dặt

Mới đây, qua luật sư của mình, bà Edith “Edie” Windsor, một người đồng tính 83 tuổi ngụ ở New York, đã đệ đơn lên Tòa án Tối cao Mỹ đề nghị bỏ qua phiên xét xử thứ hai sắp diễn ra tại Tòa án Phúc thẩm liên bang khu vực số 2. Chính quyền Obama đã yêu cầu Tòa án Tối cao xem xét hai vụ kiện chống lại hiến pháp của Luật Hôn nhân năm 1996 (DOMA). Cùng với kiến nghị của bà Windsor, Tòa án Tối cao còn nhận được ba đơn kiện của ba người kết hôn đồng tính kiện DOMA.

Cái nhìn dị biệt

Bà Windsor nộp đơn kiện chính quyền hồi năm 2010. Số là người bạn tình hơn 40 năm qua của bà vừa qua đời để lại di sản mà bà được thừa hưởng. Theo quy định, nếu luật pháp công nhận bà và người bạn tình ấy là vợ chồng thì bà sẽ không phải chịu thuế tài sản thừa kế (thuế di sản) hơn 363.000 USD. Nhưng quy định hiện hành đã khiến bà phải tốn khoản tiền như trên.

Bà Windsor và Thea Spyer kết hôn năm 2007 ở Canada. Trong khi bang New York công nhận hôn nhân đồng tính thì đến nay chính phủ liên bang vẫn không thừa nhận kiểu hôn nhân này. Khi lâm bệnh, bà Spyer quyết định để lại toàn bộ di sản của mình cho bạn tình là bà Windsor. Theo hồ sơ tòa án, nếu bà Windsor kết hôn với một người đàn ông, bà sẽ không phải trả tiền thuế; do đó, bà cho rằng DOMA vi phạm điều khoản bảo vệ sự bình đẳng của Hiến pháp Mỹ.

Bà Edith “Edie” Windsor sống với hình ảnh người bạn tình đã khuất. Ảnh: Huffingtonpost.com

Ngày 6-6-2012, tòa án khu vực đóng ở New York đã đứng về phía bà Windsor. Tháng trước, Thị trưởng Michael Bloomberg và người phát ngôn Hội đồng thành phố Christine Quinn đã gửi đến tòa văn bản thể hiện ý kiến có lợi cho bà Windsor. Nhưng vấn đề hiện không đơn giản. Các tòa án liên bang đóng ở bang California, Massachusetts và New York cho rằng DOMA vi hiến nhưng mỗi nơi đưa ra những lý do khác nhau mặc dù từ năm 2011, Tổng thống Barack Obama thông báo rằng Bộ Tư pháp Hoa Kỳ sẽ không còn bảo vệ tính hợp hiến của DOMA.

Ông Roberta Kaplan, luật sư của bà Windsor, cho biết lá đơn ông vừa gửi có nội dung đề ​​nghị tòa giải quyết nhanh vụ kiện do một phần tuổi tác và sức khỏe của khách hàng. Ngày 13-6, sau khi Nhóm Tư vấn pháp lý của lưỡng đảng thông báo về việc kháng cáo, bà Windsor nộp đơn kiến ​​nghị thúc đẩy giải quyết nhanh kháng cáo mới nhất này.

Theo luật sư Kaplan, hai bà Edie và Thea sống với nhau hơn 40 năm qua. Chỉ vì DOMA, bà Edie phải trả trên 363.000 USD tiền thuế di sản, một trong những tác động đối địch quan trọng nhất của DOMA. “Ở tuổi 83, bà Edie còn bị bệnh tim mạn tính. Thương tổn mà hiến pháp gây ra đối với bà Edie nên được khắc phục trong đời bà” - luật sư Kaplan nói.

Trong đơn gửi tòa, các luật sư cho rằng vụ kiện này là một ví dụ rõ ràng về việc DOMA đã tác động về mặt tài chính đến các cặp vợ chồng đồng tính như thế nào. Bà Windsor nói rằng bà không bao giờ mơ vụ kiện của mình đi xa như thế này. 

Khi Thẩm phán tòa án khu vực Barbara Jones đưa ra phán quyết có lợi cho mình hồi tháng trước, bà Windsor đi khắp nhà, nhìn vào tất cả bức ảnh của bạn tình Spyer trên tường nhà. Bà Windsor nói bà vui mừng về việc vụ kiện của bà có thể có liên quan đến những cặp vợ chồng đồng tính khác. 

Sự dè dặt của xã hội

Theo kết quả thăm dò của Viện Gallup (Viện Thăm dò dư luận Mỹ) hồi quý I năm nay, có 50% người Mỹ chấp nhận hôn nhân đồng tính. Có nghĩa là còn một nửa nước Mỹ chống kiểu hôn nhân này.

Tuần hành ủng hộ hôn nhân đồng tính ở bang California, Mỹ. Ảnh: WIKI

Nhưng mọi chuyện không đơn giản như tỉ lệ 50%. Ở 28 bang, người ta đưa nội dung định nghĩa hôn nhân là sự kết hợp giữa một người đàn ông và một người đàn bà theo quy định pháp luật hiện hành ra để lấy ý kiến đề xuất sửa đổi luật, cử tri ở 27 bang đã đồng ý với định nghĩa của hiến pháp. Chỉ có cử tri bang Arizona bỏ phiếu chống định nghĩa hôn nhân cổ điển theo hiến pháp này.

Năm 1998, cử tri Hawaii đề nghị cơ quan lập pháp cấm hôn nhân đồng tính. Năm 2009, cử tri bang Maine ngăn cản cơ quan luật pháp cho phép hôn nhân đồng tính. Bên cạnh đó, nhiều bang nghiêm cấm người đồng tính lấy nhau.

Tháng 2 năm nay, Thống đốc bang Washington Chris Gregoire tuyên bố bang này sẽ luật hóa hôn nhân đồng tính thì ngày 8-5-2012, 61% cử tri bang North Carolina đồng ý cấm hôn nhân đồng tính cũng như những trường hợp kết hôn đồng tính khác theo quy định hiện hành của luật pháp Mỹ. Nhiều người Mỹ phẫn nộ kêu gọi không sửa đổi hiến pháp theo hướng công nhận hôn nhân đồng tính. Số người này tuyên bố mạnh mẽ như những người đòi thừa nhận hôn nhân đồng tính.

Sự lo ngại của “giáo phái” truyền thống

Những người phản đối hôn nhân đồng tính ở Mỹ đưa ra các cơ sở lập luận thể hiện hàng loạt sự lo lắng như việc nuôi dạy con cái, tôn giáo… Hoặc những thay đổi trong định nghĩa về hôn nhân sẽ dẫn đến nhiều chuyện không hay, trong đó có chế độ đa thê, thậm chí quần hôn hay loạn luân và những ý tưởng tinh thần không hay khác được thể hiện trong lý thuyết về luật tự nhiên.

Giáo phái Southern Baptist cho rằng việc mở rộng quyền kết hôn cho các cặp vợ chồng đồng tính sẽ ảnh hưởng đến mục đích truyền thống của hôn nhân. Các giáo phái và tổ chức khác như Giáo hội các Thánh hữu ngày sau của Chúa Jesus (Mormon), Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ và Tổ chức Hôn nhân Quốc gia cho rằng trẻ em sẽ ở điều kiện tốt nhất nếu được nuôi dạy bởi một người mẹ và một người cha và do đó việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính là trái với lợi ích tốt nhất của trẻ em.

PGS-TS Lee Badgett (Trường ĐH Massachusetts Amherst) cho rằng hôn nhân đồng tính gặp nhiều bất lợi. Nhiều quy định hiện hành về pháp luật hôn nhân-gia đình Mỹ chi phối các quyền sở hữu, lợi ích và thuế. Các cặp vợ chồng đồng tính - vốn chưa được nhà nước công nhận hôn nhân - không đủ điều kiện để hưởng lợi ích an sinh xã hội dành cho người vợ hoặc chồng còn sống. Các nghiên cứu của TS Badgett cho thấy sự khác biệt về thu nhập an sinh xã hội của các cặp vợ chồng đồng tính so với các cặp vợ chồng truyền thống là 5,588 USD mỗi năm. Cũng theo TS Badgett, các cặp vợ chồng đồng tính phải đối mặt với những thách thức tài chính khác mà những người kết hôn hợp pháp ít phải giải quyết như thừa kế, thuế di sản, thuế nói chung, bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe (theo hướng cao hơn, bất lợi hơn).

KHIẾT ĐAM