Đi du lịch rồi 'biến mất' ở nước ngoài có bị xử lý hình sự?

Ngày 27-12, cơ quan chức năng của Đài Loan đã tìm thấy một số người trong đoàn du khách 152 người "mất tích" sau khi nhập cảnh ở sân bay Cao Hùng. Trước sự việc này, nhiều bạn đọc đặt câu hỏi những du khách này liệu có bị xử lý hình sự không?

Luật sư, ThS luật, Chủ tịch Hội đồng khen thưởng kỷ luật Đoàn Luật sư tỉnh Long An Huỳnh Công Thư cho biết: Theo pháp luật hiện hành, không có quy định nào truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi ở lại nước ngoài trái phép.

Sở Du lịch TP.HCM đã làm việc với Công ty TNHH Thương mại Du lịch Kỳ nghỉ Quốc tế . Ảnh: Tú Uyên

Ở lại nước ngoài trái phép có thể được hiểu là hành vi ra nước ngoài bằng con đường hợp pháp, có hộ chiếu và được nước đến chấp nhận cho nhập cảnh. Tuy nhiên, hết thời hạn nhập cảnh đối tượng không chịu về nước mà ở lại nước ngoài trái phép.

Trước đây, BLHS 1999 có quy định hành vi này là tội phạm và mức hình phạt cao nhất là ba năm tù (Điều 89). Tuy nhiên, BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) không quy định hành vi ở lại nước ngoài là một tội phạm nữa.

Do đó, hành vi này nếu diễn ra sau 0 giờ ngày 31-12-2017 thì không bị coi là tội phạm nữa và không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Hành vi này xảy ra ở nước sở tại và vi phạm pháp luật của nước sở tại nên người thực hiện hành vi này có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội tương tự do các cơ quan bảo vệ pháp luật của nước sở tại thực hiện. 

Đối với Đài Loan, theo Luật Di trú, người ở lại Đài Loan làm việc và cư trú bất hợp pháp có thể bị phạt tiền đến 90.000 Đài tệ (khoảng 67 triệu đồng tiền Việt), bị xử phạt tù đến ba năm, trục xuất và cấm quay lại Đài Loan thời hạn ba năm hoặc vĩnh viễn tùy trường hợp.

Tuy nhiên, hành vi tổ chức, lôi kéo người, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 349 BLHS 2015. Mức hình phạt thấp nhất là một năm, cao nhất là 15 năm tù với các tình tiết định khung hình phạt như: lợi dụng chức vụ quyền hạn; phạm tội từ hai lần trở lên; số lượng người từ 15 trở lên; thu lợi bất chính từ 500 triệu trở lên…

Ngoài ra, người có hành vi tổ chức môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài còn phải chịu phạt tiền đến 50 triệu đồng và cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc công việc nhất định đến năm năm. 

Trong khi đó, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyễn Xuân Tạo, Trưởng Ban quản lý lao động của Việt Nam tại Đài Loan, cho hay: Về vụ việc 152 khách du lịch khi sang Đài Loan đã “biến mất”, hiện Ban chỉ quản lý những lao động sang Đài Loan theo dạng lao động, tuy nhiên nếu những người này sang Đài Loan để làm việc thì họ vi phạm pháp luật sở tại, đồng thời người sử dụng lao động cũng vi phạm pháp luật nếu sử dụng số khách nói trên.

Đồng thời có thể những người này vì lý do gì đó mà họ không đăng ký tham gia vào các công ty phái cử trong nước để sang làm việc, chẳng hạn do tuổi cao so quy định hoặc làm những công việc họ cho nhẹ nhàng hơn. Ngoài ra, cũng có thể họ có vấn đề về nhập cảnh theo diện lao động nên mới chuyển sang hình thức du lịch để tính toán việc làm.

Ông Tạo cũng cho hay chính sách tiếp nhận lao động của Đài Loan khá thoáng do nhu cầu thiếu hụt lao động từ các doanh nghiệp sở tại. Nhu cầu tiếp nhận lao động ngoài nước của Đài Loan trong nhiều ngành nghề gồm thuyền viên, giúp việc gia đình, ngành công nghiệp.

Trong đó, nghề giúp việc gia đình tiếp nhận lao động lên đến 50 tuổi, các ngành công nghiệp từ 23 đến hơn 40 tuổi tùy ngành nghề. Đáng chú ý, thời gian làm việc kéo dài lên 12 năm, sau ba năm gia hạn. Cùng đó, mức lương tối tiểu cũng được nâng lên đáng kể khiến thị trường này đang thu hút nhiều lao động Việt sang làm việc.

Theo ông Tạo, thị trường Đài Loan không quá khắt khe, hiện có nhiều công ty phái cử trong nước đang tuyển lao động các ngành nghề nói trên để đưa sang Đài Loan làm việc nên không thể viện dẫn thiếu thông tin.