Trong phiên thảo luận thứ nhất của Diễn đàn Kinh doanh và pháp luật năm 2024, tổ chức sáng nay, 9-10, các đại biểu cùng nhau trao đổi giải quyết một số vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất và đề xuất giải pháp tháo gỡ.
Thực tiễn mà ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam nói tới là những vướng mắc về thủ tục hành chính và giải phóng mặt bằng.
Pháp luật thì quy định tổng thời gian cho các thủ tục hành chính đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất là 310 ngày, nhưng thực tế dài hơn rất nhiều.
Còn khâu giải phóng mặt bằng, có những dự án cần đến 38-40 con dấu, từ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch, định giá. Việc điều chỉnh quy hoạch liên quan rất nhiều cấp, sở, ngành, tốn rất nhiều thời gian. Vậy nên, có dự án mất tới 14 năm cho vấn đề mặt bằng.
Về mặt pháp lý, lĩnh vực bất động sản chịu sự điều chỉnh của 15 luật, nhưng các luật với nhau lại thiếu tính đồng bộ. Vừa qua, Chính phủ đã dùng một luật sửa ba luật, gồm Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở, để khắc phục tính thiếu đồng bộ đó.
Tuy nhiên, theo ông Hiệp, công tác tham vấn lắng nghe của Bộ, ngành đối với các doanh nghiệp vẫn còn hạn chế, chưa sát vấn đề thực tế.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp cho rằng cần phân cấp cho chủ đầu tư trong một số khâu điều chỉnh quy hoạch để tăng tính chủ động và tiết kiệm thời gian, đồng thời nên có có quy trình kiểm tra, giám sát thủ tục hành chính, có chế tài để đảm bảo quy trình mẫu được thực thi hiệu quả.
Theo bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân, vướng mắc về thủ tục hành chính luôn nằm trong top 3 vướng mắc doanh nghiệp gặp phải.
Tuy Chính phủ đã có nhiều nỗ lực giải quyết nhưng vẫn còn nhiều nội dung khó, nhất là liên quan đến dự án đầu tư nước ngoài. Vì vậy cần tập trung cao độ giải quyết “bài toán” cải cách thủ tục hành chính cũng như minh bạch thông tin tiến độ của các dự án.
“Điều doanh nghiệp kỳ vọng nhất là sự theo đuổi đến cùng để tháo gỡ những khó khăn pháp lý tạo môi trường thông thoáng” - bà Thúy nhấn mạnh.
Liên quan tới những đề xuất này, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho rằng đặc tính của các thủ tục hành chính là có thời hạn thực hiện, cơ quan đầu mối, nếu vượt quá thời hạn thực hiện thủ tục, cơ quan chủ trì thực hiện bước đó phải có trách nhiệm giải trình, pháp luật hiện nay đều có quy định về vấn đề này.
Cũng theo ông Hưng, hiện nay theo chỉ đạo của Chính phủ, các thủ tục hành chính đều được phân cấp, quyền cho địa phương và có thể giám sát thực hiện thủ tục hành chính này. Các địa phương top đầu về thu hút đầu tư đều có bước kiểm tra, giám sát thủ tục hành chính; cấp dưới phải chịu trách nhiệm giải trình nếu chậm, muộn.
Còn Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong việc đơn giản, cắt giảm thủ tục hành chính để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, giúp doanh nghiệp gia nhập thị trường. Mới đây nhất, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo rà soát xử lý vướng mắc trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, trong đó Bộ KH&ĐT được giao nhiệm vụ tổng hợp vướng mắc của cộng đồng doanh nghiệp.
Vừa qua, Bộ đã tham mưu trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản với nhiều quy định được cải cách.
Ngoài ra, Bộ đang được giao chủ trì đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi 4 luật, bao gồm: Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức công tư, Luật Đấu thầu. Theo đó, Luật Đầu tư tiếp tục phân cấp thẩm quyền chủ trương đầu tư với một số dự án sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương và tăng tính chủ động. Đối với các dự án PPP, thủ tục đấu thầu cũng tiếp tục được phân quyền.
Đối với những dự án đầu tư trong khu công nghiệp, khu kinh tế, lĩnh vực công nghệ cao… Bộ đang kiến nghị thực hiện theo quy trình đặc biệt không phải thực hiện một số thủ tục để tiếp tục thu hút đầu tư, tháo gỡ vướng mắc.
Trong 9 tháng đầu năm, Chính phủ đã tổ chức 9 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật; Chính phủ đã ban hành 122 Nghị định, 215 Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 1.129 Quyết định, 35 Chỉ thị, tổ chức 3 phiên họp Ban Chỉ đạo về rà soát, xử lý các vấn đề, vướng mắc pháp lý.
Những việc làm cụ thể đó, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật đã góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua. GDP Quý III tăng 7,4%, 9 tháng đầu năm 2024 tăng 6,82%, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm.
Tình hình phát triển doanh nghiệp có xu hướng tích cực với 183.000 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, cao hơn số doanh nghiệp rút khỏi thị trường (163.000).
