Hoãn thi hành án tử hình, số phận tử tù Hồ Duy Hải sẽ ra sao?

Theo quyết định thi hành án (THA) tử hình do chánh án TAND tỉnh Long An đã ký trước đó thì hôm nay (5-12), Hội đồng THA tử hình tỉnh Long An sẽ THA đối với tử tội Hồ Duy Hải (29 tuổi, ngụ ấp 1, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, Long An). Nhưng vào “phút 89”, Phó Chánh án TAND tỉnh này - Thẩm phán Lê Quang Hùng đã thay mặt chánh án ký quyết định hoãn THA tử hình đối với Hải. Theo báo Thanh Niên, quyết định này được thực hiện theo đề nghị của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.

Chỉ bằng chưa tới 50 chữ viết tay cùng chữ ký có đóng dấu tòa, mạng sống của một tử tù đã tạm thời không bị tước bỏ.

Tạm thời thoát chết

Trưa 4-12, trong khi bà Nguyễn Thị Loan - mẹ của tử tù Hồ Duy Hải đang trên đường ra sân bay Tân Sơn Nhất đi Hà Nội để cầu cứu cho con, khoảng 10 người thân của Hải đã tụ tập trước trụ sở TAND tỉnh Long An. Những người này giơ cao các tấm bìa carton với những hàng chữ viết bằng bút lông rằng “Kết án tử hình oan sai Hồ Duy Hải. Đại biểu Quốc hội hãy cứu người vô tội...”, “Ngừng thi hành án Hồ Duy Hải”... Họ liên tục la hét, yêu cầu tòa dừng ngay việc THA.

Nhiều người đi đường hiếu kỳ tụ tập lại xem và đã gây kẹt đường cục bộ. Cảnh sát trật tự, cơ động lập tức có mặt để ổn định an ninh.

Đến xế trưa, người nhà báo tin cho bà Loan - mẹ của Hải rằng tòa đã ký lệnh hoãn THA.

Sau giây phút xúc động, bà Loan tức tốc quay về Long An.

Vậy là con bà đã tạm thời được thoát chết.

Trước đó Hải đã bị TAND tỉnh Long An và Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM tuyên án tử hình về hai tội giết người và cướp tài sản. Nạn nhân là chị Nguyễn Thị Ánh Hồng và Nguyễn Thị Thu Vân - hai nhân viên Bưu điện Cầu Voi bị giết chết tại nơi làm việc.

Hồ Duy Hải tại phiên tòa sơ thẩm. Ảnh: TUỔI TRẺ

Bút tích của Phó Chánh án TAND tỉnh Long An Lê Quang Hùng đồng ý hoãn THA tử đối với Hải. Ảnh: H.NAM

Người thân của Hải tụ tập trước TAND tỉnh Long An ngày 4-12 kêu gọi tòa hoãn THA. Ảnh: H.NAM

Đồng ý hoãn thi hành án tử

Theo cáo buộc của tòa, tối 13-1-2008, Hồ Duy Hải đi xe máy mượn của dì đến Bưu điện Cầu Voi (xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa). Tại đây, Hải đưa tiền cho chị Vân, nhân viên bưu điện, nhờ đi mua trái cây, còn Hải ngồi trò chuyện với chị Hồng. Do có ý định quan hệ với chị Hồng nhưng bị chị này cự tuyệt nên Hải đã bóp cổ, lấy thớt đập vào đầu, vào mặt làm chị Hồng ngất xỉu rồi lấy dao cắt cổ chị.

Khi chị Vân trở về, Hải tiếp tục dùng ghế inox đánh vào đầu làm chị Vân ngã xuống nền gạch, sau đó Hải lại dùng dao cắt cổ chị Vân…

Gây án xong, Hải rửa tay, rửa dao rồi mở tủ lấy 1,4 triệu đồng, một số điện thoại, SIM card và nữ trang trên người hai nạn nhân rồi trèo qua tường về nhà cất nữ trang và đi ngủ…

Tại hai phiên xử sơ thẩm và phúc thẩm, tòa đều tuyên tử hình Hải dù chứng cứ còn nhiều mâu thuẫn. Điển hình nhất là mẫu máu, mẫu lông, tóc và dấu vân tay thu tại hiện trường được giám định kết luận không phải của Hải. Hay như tấm thớt gây án cũng được người ta mua ngoài chợ để đưa vào vật chứng vụ án…

Gia đình Hải đã gửi đơn kêu cứu nhiều năm nay vì cho rằng con mình bị oan.

Những ngày qua, sau khi biết tin con mình sẽ bị THA tử hình, mẹ của Hải đã khẩn thiết kêu oan đến nhiều nơi. Luật sư Trần Hồng Phong và luật sư Trần Văn Tạo (Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng đã gửi đơn đến Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và chánh án TAND Tối cao, viện trưởng VKSND Tối cao đề nghị hoãn THA tử hình và kháng nghị giám đốc thẩm.

Sáng 4-12, sau khi biết tin chính xác hôm nay Hải sẽ bị THA, nhiều người thân của Hải đã đến trụ sở TAND tỉnh Long An để kêu cứu cho con, em mình. Em ruột và dì ruột Hải đã gửi đơn đề nghị hoãn THA đến tay Phó Chánh án Lê Quang Hùng. Đơn viết lý do: “Để có thời gian kêu oan cho Hồ Duy Hải”.

Và rồi ông Hùng đã ký chấp nhận đề nghị hoãn này ngay mặt sau của tờ đơn.

Sẽ kháng nghị giám đốc thẩm?

Việc hoãn THA tử hình nói trên chỉ có ý nghĩa tạm thời, thân phận pháp lý của Hải vẫn là tử tù. TAND tỉnh Long An không có thẩm quyền kháng nghị hay xem xét bản án đã kết tội Hải.

Tuy nhiên, trong khi Hội đồng THA tử hình của tỉnh chưa ấn định thời gian THA (mới), thân phận pháp lý của Hải vẫn có thể được thay đổi. Đó là khi chánh án TAND Tối cao hoặc viện trưởng VKSND Tối cao có kháng nghị giám đốc thẩm đề nghị hủy án. Khi đó Hội đồng THA tử hình không còn có quyền ra quyết định THA nữa.

Và nếu kháng nghị này được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao chấp thuận, tức ra quyết định giám đốc thẩm hủy án, vụ án sẽ được điều tra, xét xử lại. Trường hợp Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao không chấp nhận kháng nghị thì bản án kết tội Hải sẽ có hiệu lực pháp luật.

Lúc này, một lần nữa Hải có quyền gửi đơn xin ân giảm án tử hình đến Chủ tịch nước. Nếu Chủ tịch nước đồng ý, Hải sẽ được ân giảm xuống còn án chung thân. Nếu Chủ tịch nước bác đơn, lúc này chánh án TAND tỉnh Long An mới có quyền ra quyết định THA và thành lập hội đồng THA tử hình để tiến hành việc THA.

* * *

Với bản án kết tội Hải còn có nhiều điểm chưa thuyết phục, hy vọng việc hoãn THA tử hình nói trên cũng là cơ hội để vụ án được xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm. Từ đó các cấp tòa mới có cơ hội xét xử lại lần nữa nhằm ra một phán quyết tâm phục, khẩu phục.