Lời giải cho bài toán thiếu hụt nguồn xăng

Từ trước tết Nguyên đán đến nay, hàng loạt cửa hàng bán lẻ xăng dầu ở Lâm Đồng, Đồng Nai, Hậu Giang, Sóc Trăng, An Giang, Đắk Lắk, TP.HCM… đồng loạt treo biển đóng cửa, ngưng bán hoặc chỉ bán nhỏ giọt kiểu “sáng mở, trưa đóng”. Điều này gây khó khăn và lo lắng cho người dân.

Nguồn cung xăng dầu bất ổn

Nhiều thương nhân và chủ đại lý giải thích phải tạm ngưng bán xăng do nguồn cung ứng xăng bị hạn chế, chiết khấu bán hàng quá thấp dẫn đến thua lỗ. Đại diện Sở Công Thương TP.HCM xác nhận qua trao đổi với các thương nhân đầu mối xăng dầu được biết tình hình thị trường xăng dầu trên thế giới có nhiều biến động. Dự báo trong thời gian tới, giá dầu thô thế giới tiếp tục điều chỉnh tăng, có khả năng đạt ngưỡng 100 USD/thùng.

Lực lượng chức năng tỉnh An Giang đang kiểm tra các cây xăng.
Nguồn ảnh: Cục QLTT An Giang

Bên cạnh đó, Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn tạm dừng nhập khẩu dầu thô nguyên liệu đã tác động không nhỏ đến thị trường xăng dầu. Đặc biệt, các thương nhân phân phối xăng dầu phản ánh gặp khó khăn trong việc mua xăng để cung ứng cho đại lý hoặc thương nhân nhận quyền dẫn đến có một số cửa hàng xăng dầu đứt nguồn xăng A95.

Sở Công Thương tỉnh Cà Mau cũng cho hay cơ quan này vừa gửi công văn kiến nghị Bộ Công Thương hỗ trợ để không xảy ra thiếu hụt xăng dầu thời gian tới. Cơ quan này cho hay đã nhận được thông tin từ một số thương nhân xăng dầu trong tỉnh rằng nguồn cung đang bất ổn.

Cụ thể, Công ty TNHH Lý Tấn phân phối xăng dầu có bảy cửa hàng bán lẻ xăng dầu trực thuộc và hơn 60 đại lý bán lẻ xăng dầu trên địa bàn các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau... Nguồn hàng xăng dầu của công ty được mua chính từ các đầu mối nhập khẩu xăng dầu. Nhưng trong thời gian gần đây, do tình hình nguồn cung hạn chế, giá dầu thô thế giới tăng liên tục và nhu cầu tiêu thụ dịp tết Nguyên đán tăng cao, các đầu mối nhập khẩu xăng dầu không đủ nguồn cung nên đều từ chối cung cấp hàng cho thương nhân phân phối và đại lý.

Phải thực hiện tốt hơn nhiệm vụ Dự trữ xăng dầu trong nước đủ lớn. Đồng thời, Việt Nam có đầy đủ các quy định pháp luật, cơ chế, chính sách để bình ổn, đáp ứng đủ xăng dầu cho tiêu dùng và sản xuất. Chính phủ đã giao Bộ Công Thương có đủ thẩm quyền thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu. Bộ Công Thương phải thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ quản lý của mình. Phó Thủ tướng Lê Văn Thành

Đóng cửa vì lỗ

Bên cạnh nguyên nhân nguồn cung bất ổn, nhiều đơn vị kinh doanh xăng dầu thừa nhận họ đóng cửa là do lỗ và cơ chế điều hành còn chưa hợp lý. Một công ty đầu mối xăng dầu lớn của TP.HCM khẳng định nguyên nhân cốt lõi mà các cửa hàng bán lẻ xăng dầu ngừng bán là do mức chiết khấu (hoa hồng) thấp. Theo đó, nếu trước đây bán 1 lít xăng được hưởng hoa hồng 200-1.000 đồng thì nay khi giá thế giới tăng mạnh, các đầu mối giảm chiết khấu chỉ còn 100 đồng/lít, thậm chí 0 đồng hoặc âm.

“Lỗ 700-800 đồng mỗi lít xăng bán ra nên đại lý không muốn bán, bán nhiều càng lỗ lớn. Vì vậy, chúng tôi đề xuất Nhà nước áp dụng biện pháp đặc biệt, linh hoạt trong điều hành giá xăng dầu theo giá thế giới chứ không cứng nhắc chờ đến những ngày cố định là 1, 11, 21 như Nghị định 95/2021 quy định” - vị lãnh đạo công ty đầu mối nhấn mạnh.

Giải thích thêm về vấn đề này, vị lãnh đạo công ty trên phân tích: Nghị định 95/2021 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 83 quy định thời gian điều chỉnh giá xăng dầu giảm từ 15 ngày còn 10 ngày. Tuy nhiên, vào chu kỳ điều hành giá ngày 1-2 vừa rồi trùng vào dịp tết Nguyên đán nên thời gian điều hành được lùi sang kỳ điều hành tiếp theo.

Chính trong dịp này, giá xăng dầu thế giới tăng mạnh, còn trong nước vẫn giữ mức giá trần như kỳ điều hành trước nên không phù hợp, các đại lý không muốn bán hàng vì bán đến đâu lỗ đến đó. Do đó, giải pháp quan trọng số một đưa ra lúc này là cần điều chỉnh giá xăng dầu sao cho tiệm cận với giá xăng dầu thế giới, để cung cầu tự điều tiết.

Bên cạnh giải pháp trên, ông Bùi Ngọc Bảo, Quyền Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, phân tích trên bình diện chung, nguồn cung xăng dầu trong nước đúng là có bị ảnh hưởng khi Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn giảm công suất nhưng tổng lượng xăng dầu nhìn chung vẫn đảm bảo cân đối được. Vấn đề là các cửa hàng xăng dầu của ta thuộc nhiều thành phần kinh tế và ký hợp đồng mua bán xăng với nhiều đầu mối xăng dầu lớn nhỏ khác nhau. Với các đầu mối lớn, việc tiếp cận các nguồn xăng dầu để bù đắp thiếu hụt khi Nhà máy Nghi Sơn giảm công suất hay tìm nguồn nhập khẩu sẽ dễ dàng hơn. Thế nhưng với một số đầu mối nhỏ thì việc tìm nguồn cung xăng dầu, nhất là với các nguồn xăng dầu nhập khẩu để bù đắp thiếu hụt sẽ khó khăn hơn.

“Như vậy cơ quan quản lý nhà nước cần vào cuộc quyết liệt kiểm tra xem ở đâu có hiện tượng găm hàng, ở đâu không có hàng thực sự để có giải pháp phù hợp” - ông Bảo nói.