Luật sư có quyền lộ bí mật thân chủ?

Pháp Luật TP.HCM xin giới thiệu một số góp ý tâm huyết của các luật sư nhằm hoàn thiện quy tắc này.

Trước đây, nhiều bạn đọc của Pháp Luật TP.HCM từng bàn luận sôi nổi về chuyện khách hàng hứa thưởng cho luật sư nhưng không có hồi kết.

Theo dự thảo quy tắc đạo đức luật sư, luật sư phải thông báo rõ ràng, minh bạch mức thù lao, căn cứ, phương thức thanh toán. Trong trường hợp khách hàng tự nguyện cam kết hứa thưởng ngoài khoản thù lao thỏa thuận thì luật sư không được để việc hứa thưởng đó thành nghĩa vụ bảo đảm kết quả vụ việc theo yêu cầu của khách hàng.

Chỏi Bộ luật Dân sự?

Một số chuyên gia pháp lý e ngại không loại trừ khả năng luật sư muốn được thân chủ thưởng nên chạy án. Tuy nhiên, các luật sư đều khẳng định hứa thưởng và chạy án là hai chuyện khác nhau. Một luật sư có tâm lý, xu hướng chạy án thì dù có được hứa thưởng hay không họ vẫn làm, ngược lại không phải luật sư nào được hứa thưởng cũng chạy án.

Vấn đề mà các luật sư băn khoăn là quy định trong dự thảo chưa hợp lý bởi thực tế không khách hàng nào chịu cam kết thưởng khi luật sư không đem lại một kết quả có lợi cho họ. Chưa kể, quy định trên còn chỏi với Bộ luật Dân sự bởi theo luật, hợp đồng hứa thưởng phải luôn gắn với một công việc cụ thể và đi kèm với kết quả.

Theo luật sư Cao Minh Triết (Đoàn Luật sư tỉnh Tiền Giang), một khi đã chấp nhận chế định hứa thưởng thì dự thảo phải quy định rõ theo hướng phù hợp với Bộ luật Dân sự. Đồng tình, luật sư Nguyễn Văn Bình (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích: Chuyện hứa thưởng là bình thường vì nó ghi nhận công sức, thành quả làm việc của luật sư. Hứa thưởng kèm theo kết quả công việc, về bản chất không trái với đạo đức vì nó chỉ là điều kiện để khách hàng thưởng công cho luật sư mà thôi.

Luật sư đang bào chữa cho thân chủ tại một phiên tòa dân sự. Ảnh minh họa: HTD

Giữ bí mật thân chủ đến đâu?

Theo dự thảo, luật sư có nghĩa vụ giữ bí mật thông tin khách hàng khi thực hiện dịch vụ và cả khi đã kết thúc nghĩa vụ đó. Luật sư chỉ được tiết lộ bí mật thông tin của khách hàng nếu được khách hàng đồng ý. Trong trường hợp pháp luật có quy định rõ về nghĩa vụ tiết lộ thông tin của khách hàng hoặc phải bảo vệ lợi ích công cộng, luật sư cần động viên, thuyết phục khách hàng chọn thái độ ứng xử trung thực theo yêu cầu của pháp luật trước khi thực hiện việc tiết lộ thông tin đó.

Như vậy, gặp trường hợp bắt buộc, luật sư vẫn phải tiết lộ bí mật của thân chủ với cơ quan chức năng. Quy định này đã không được một số luật sư tán đồng.

Luật sư Nguyễn Huy Thiệp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) khẳng định giữ bí mật cho khách hàng là nguyên tắc cơ bản hàng đầu. Thực hiện tốt nguyên tắc này thì khách hàng mới có niềm tin vào luật sư, mới cung cấp đầy đủ, toàn bộ thông tin liên quan đến sự việc, kể cả những vấn đề tế nhị. Đó chính là điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghề nghiệp của luật sư. Vì vậy, luật sư không được tiết lộ bất cứ thông tin gì về thân chủ mà mình biết được.

Các luật sư Lê Thành Kính (Đoàn Luật sư TP.HCM), Nguyễn Văn Hoàng (Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long) cũng cùng quan điểm này. Luật sư Bùi Quang Nghiêm (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM) lại phân biệt thành hai trường hợp: Nếu bí mật đó luật sư phát hiện được do hoạt động nghề nghiệp thì phải có nghĩa vụ giữ kín cho thân chủ, không được tiết lộ bất cứ điều gì. Còn nếu phát hiện ngoài hoạt động nghề nghiệp thì luật sư phải tố giác. Khi ấy, vai trò của luật sư cũng như một công dân bình thường, thấy có dấu hiệu tội phạm thì phải tố cáo.

Im lặng có phạm pháp?

Vấn đề đặt ra là nếu luật sư chọn giải pháp im lặng để bảo vệ thân chủ thì họ có thể phạm các tội như không tố giác tội phạm, che giấu tội phạm và bị xử lý hình sự hay không.

Luật sư Lê Thành Kính nhìn nhận khả năng này hoàn toàn có thể xảy ra. Ngược lại, luật sư Bùi Quang Nghiêm nói một khi luật sư đang hoạt động nghề nghiệp thì không thể bắt tội. Không thể coi hoạt động nghề nghiệp của luật sư đơn thuần như các đối tượng khác vì Luật Luật sư (luật chuyên ngành) đã quy định luật sư phải có nghĩa vụ giữ tất cả các bí mật cho thân chủ. Đây là điều bảo đảm cho luật sư hoạt động, chiếu theo luật thì không giữ bí mật cho thân chủ mới… phạm pháp.

THANH TÙNG