Chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tới Cuba kết thúc tốt đẹp, thể hiện tình đoàn kết đặc biệt, trước sau như một của Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, nhiều thỏa thuận đã được ký kết, góp phần củng cố, làm sâu sắc và nâng cao hiệu quả mối quan hệ đoàn kết truyền thống, hợp tác toàn diện Việt Nam - Cuba.
Sau nhiều ngày chuẩn bị, làm việc với cường độ rất cao, trách nhiệm lớn, bất kể ngày hay đêm do chênh lệch múi giờ, đến nay, ông Joy Puentes Saldise - Phó Đại sứ Cuba tại Việt Nam, đã có thể yên tâm phần nào.
“Chúng tôi có 28 ngày để chuẩn bị cho chuyến thăm đặc biệt quan trọng này của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Đó là những ngày của rất nhiều cuộc họp, thảo luận, lên kế hoạch. Hơn nữa, Việt Nam và Cuba cách nhau 12 tiếng, vì vậy có những ngày công việc là gấp đôi. Nhưng tất cả mọi người ở Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam, cũng như các cơ quan của Việt Nam, đều rất cố gắng, chuẩn bị kỹ lưỡng, làm việc với rất nhiều trách nhiệm và tình cảm vì biết đây là một chuyến thăm lịch sử” - Phó Đại sứ Joy Puentes Saldise chia sẻ với báo Pháp Luật TP.HCM.
Chuyến thăm có ý nghĩa đặc biệt
. Chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Cuba có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển quan hệ Việt Nam - Cuba trong bối cảnh hiện nay, thưa ông?
+ Chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển quan hệ Việt Nam - Cuba.
Trước hết cần phải nhấn mạnh rằng quan hệ Việt Nam - Cuba đã trải qua lịch sử hơn 60 năm với nhiều cột mốc quan trọng, như: sự hỗ trợ của Việt Nam đối với Cuba ngay từ những ngày đầu sau khi Cách mạng Việt Nam thành công; sự ủng hộ của Cuba đối với cuộc đấu tranh giành độc lập tự do ở Việt Nam, tiếp đó là đối với quá trình phục hồi kinh tế. Đó là những cột mốc củng cố nền tảng mối quan hệ giữa hai nước.
Quan hệ Việt Nam - Cuba còn là mối quan hệ được xây dựng dựa trên tư tưởng giải phóng dân tộc, giành độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng tư lệnh Fidel Castro; cũng như tư tưởng thúc đẩy cuộc đấu tranh giành độc lập, chủ quyền của các nước nhỏ chống chủ nghĩa đế quốc.
Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cuba lần này của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm diễn ra trong bối cảnh hai nước đang hướng tới kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba vào năm 2025 (2-12-1960 – 2-12-2025).
Đây là chuyến thăm được Đảng, Chính phủ và nhân dân Cuba hết sức mong đợi. Nhân dân Cuba luôn dõi theo, quan tâm tình hình của Việt Nam nói chung và tình hình các nhà lãnh đạo Việt Nam nói riêng.
Chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm là cột mốc quan trọng trong mối quan hệ lịch sử và đặc biệt giữa hai nước. Đồng chí Tô Lâm đã đến thăm Cuba trên nhiều cương vị, nhiệm vụ khác nhau, nhưng đây là lần đầu tiên ông đến thăm Cuba trên cương vị là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam. Lần nào đến, ông Tô Lâm cũng được đón tiếp rất nồng nhiệt, thân tình.
Tôi nhớ khi Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz Canel Bermudez gặp ông Tô Lâm, ông ấy đã ôm ông Tô Lâm và nói rằng “thật vui vì những người bạn cũ, bạn mới đã đến đây thăm chúng tôi”. Đó là câu mở đầu cho một cuộc gặp gỡ đặc biệt, thắm thiết, đồng thời thể hiện rằng mối quan hệ gần gũi, khăng khít Việt Nam - Cuba cũng chính là mối quan hệ gần gũi, khăng khít giữa các nhà lãnh đạo của hai nước.
Tôi tin rằng cuộc gặp gỡ giữa hai nước anh em, hai Đảng anh em, hai dân tộc anh em chắc chắn đã để lại nhiều khoảnh khắc, kỷ niệm đáng nhớ. Cần nhấn mạnh rằng đồng chí Tô Lâm là nhà lãnh đạo Việt Nam cao nhất đến thăm Cuba trong sáu năm trở lại đây, trước đó là chuyến thăm của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào năm 2018.
. Trên cương vị là một nhà ngoại giao, ông có những kỳ vọng như thế nào đối với chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm?
+ Tôi đặt kỳ vọng cao và có nhiều mong đợi đối với chuyến thăm này của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Chúng ta có thể nhận thấy rằng chương trình làm việc của lãnh đạo hai bên trong khuôn khổ chuyến thăm là rất nhiều, rất rộng, đề cập đến tất cả các lĩnh vực, từ hợp tác, đầu tư, cho đến những vấn đề chính trị.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã cùng Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba đến đặc khu phát triển Mariel - nơi mà Việt Nam đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong số các nước tham gia đầu tư tại khu vực này. Việt Nam cũng chính là quốc gia đầu tiên ở châu Á và châu Đại Dương đầu tư tại đây. Trong những tháng cuối năm 2023, nhiều khoản đầu tư mới từ Việt Nam cũng như nhiều chuyên gia đã được cử sang đây. Chúng tôi rất hoan nghênh và vui mừng trước những hành động này.
Ngoài việc gặp Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Miguel Diaz Canel, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cũng đã gặp các lãnh đạo chủ chốt khác của Cuba như Thủ tướng Manuel Marrero, Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo. Nhiều thỏa thuận đã được ký kết, trong số đó có nhiều nội dung có tính chính trị, như thỏa thuận giữa hai Ủy ban Quan hệ Quốc tế và thỏa thuận giữa hai Ủy ban Kinh tế.
Ông Tô Lâm cũng đã đến Cung Cách mạng, tại đây ông được trao tặng Huân chương José Martí. Đây là huân chương cao quý nhất mà Chính phủ Cuba trao tặng cho những nhà lãnh đạo quốc tế xuất sắc.
"Chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đánh dấu một cột mốc mới trong mối quan hệ song phương, đồng thời khởi động cho nhiều lĩnh vực hợp tác mới giữa hai nước mà ở đó có rất nhiều tiềm năng, triển vọng để cùng phát triển. Tôi nghĩ điều đó mang đến cho chúng ta nhiều kỳ vọng trong thời gian sắp tới" - Phó Đại sứ Joy Puentes Saldise cho hay.
Hợp tác Việt Nam - Cuba: Khai phá nhiều lĩnh vực mới
. Vậy những trọng tâm hợp tác giữa Việt Nam - Cuba trong thời gian tới có thể là gì, thưa ông?
+ Cuba đang triển khai mô hình hợp tác và đầu tư mới với các doanh nghiệp, nhà đầu tư Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và các lĩnh vực khác trong đặc khu phát triển Mariel.
Chúng tôi rất vui vì hiện có một nhóm doanh nhân Việt Nam đang đầu tư vào lĩnh vực thức ăn chăn nuôi và phân bón ở Cuba, cũng như các vấn đề khác thuộc lĩnh vực nông nghiệp. Đối với Cuba, điều này rất quan trọng. Bởi, dựa trên kinh nghiệm của Việt Nam trong phát triển nông nghiệp, Cuba có thể rút ra được kinh nghiệm và kiến thức trong lĩnh vực này. Đối với chúng tôi, những vấn đề liên quan đến nông sản, thực phẩm đều rất quan trọng, mang tính chiến lược, đảm bảo an ninh lương thực.
Cũng chính vì thế, các nhà đầu tư Việt Nam luôn được tạo nhiều điều kiện khi tham gia đầu tư tại đặc khu Mariel.
Còn trong lĩnh vực y tế, đã có một biên bản ghi nhớ được ký kết giữa tỉnh Quảng Trị của Việt Nam và Bộ Y tế Cuba. Trong nhiều năm qua, Việt Nam và Cuba cũng có những chương trình trao đổi học bổng, giao lưu sinh viên, trong đó Cuba thường cung cấp học bổng trong lĩnh vực y tế nhằm góp phần đào tạo sinh viên y khoa cho Việt Nam.
Ngoài ra, bên cạnh Quảng Trị, Cuba cũng có những dự án về cung cấp dịch vụ y tế đến các tỉnh, thành khác của Việt Nam. Ngay tại TP. Hồ Chí Minh, chúng tôi đang triển khai, làm việc nhằm đi đến một thỏa thuận giữa một nhóm bệnh viện, địa phương và Bộ Y tế Cuba. Tôi tin dự án này sẽ có kết quả tốt đẹp.
Cùng với đó, trong khuôn khổ chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, một thỏa thuận đã được ký kết giữa tỉnh Vĩnh Phúc và tỉnh Mayabeque. Đây là một loại hình hợp tác mới, có thể mang lại kết quả tốt thông qua việc xác định những tiềm năng của mỗi bên để bổ sung, phát triển lẫn nhau.
Các thỏa thuận được ký kết sẽ mở rộng đáng kể và tăng cường hiệu quả mối quan hệ kinh tế - thương mại hiện nay giữa Việt Nam và Cuba.
.Đâu là những lĩnh vực tiềm năng có thể giúp quan hệ Việt Nam - Cuba trở nên sâu sắc và thiết thực hơn?
+ Hiện tại, một số lĩnh vực khác cũng có tiềm năng lớn để phát triển. Du lịch là một lĩnh vực như vậy. Nhiều người Việt Nam có những công ty du lịch lớn và rất quan trọng. Tôi nghĩ họ hoàn toàn có thể nghĩ đến việc hợp tác cùng các khách sạn tại Cuba.
Ngoài ra, ngành công nghệ sinh học cũng là lĩnh vực rất quan trọng và còn nhiều dư địa để phát triển trong mối quan hệ kinh tế - thương mại giữa hai nước.
. Quan hệ Việt Nam - Cuba có ý nghĩa thế nào trong việc thúc đẩy vị thế của hai nước trong khu vực và trên thế giới?
+ Như tôi đã nói, quan hệ Việt Nam - Cuba và sự đồng hành, hỗ trợ giữa hai quốc gia với nhau được cụ thể hóa ngay từ những ngày đầu khi Cách mạng Tháng Tám thành công, cũng kể từ đó, mối quan hệ này đã giúp nâng tầm vị thế của mỗi nước trong khu vực.
Cuba có vị trí địa lý chiến lược, là nước lớn nhất tại vùng biển Caribe. Việt Nam có thể tăng cường tham gia đầu tư tại Cuba, từ đó mở rộng quan hệ với các nước khác trong khu vực Mỹ Latinh và Caribe, sau đó thiết lập quan hệ kinh tế - thương mại, cũng như mối quan hệ khác với các nước tại khu vực này.
Ở chiều ngược lại, Cuba vô cùng trân trọng và đánh giá cao khi biết rằng Việt Nam có vai trò trung tâm trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) - một thị trường hấp dẫn, năng động, phát triển nhanh trong những năm gần đây. Chúng tôi rất quan tâm đến việc các sản phẩm và dịch vụ của Cuba có thể tiến vào thị trường này.
Việt Nam luôn ủng hộ Cuba trong việc đảm nhiệm vai trò quan sát viên tại Hội đồng liên nghị viện ASEAN. Có thể nói, chính nhờ sự hỗ trợ của Việt Nam, chính trong nhiệm kỳ làm Chủ tịch ASEAN của Việt Nam mà Cuba đã đạt được bước nhảy vọt trong quan hệ chính trị với các nước ASEAN.
Đó chỉ là những ví dụ nhỏ về việc hai nước luôn hỗ trợ lẫn nhau trong quan hệ kinh tế - thương mại cũng như trong quan hệ đa phương. Việt Nam và Cuba có nhiều điểm chung, giúp hai nước có thể cùng tham gia, hợp tác trong một khu vực, lĩnh vực cũng như trong các tổ chức quốc tế.
Hình ảnh Việt Nam trong mắt người dân Cuba
. Hình ảnh Việt Nam có ý nghĩa như thế nào đối với người dân Cuba, thưa ông?
+ Việt Nam luôn nằm trong thế giới quan của Cuba. Chúng tôi biết đến Việt Nam cách đây từ hơn 60 năm, rằng đó là một đất nước nhỏ bé ở bên kia địa cầu, với một dân tộc cần cù, chăm chỉ, dũng cảm và yêu hòa bình.
Tôi nghĩ những hình ảnh đó phần lớn bắt nguồn từ Tổng tư lệnh Fidel Castro, bởi ông ấy luôn dành sự quan tâm và theo dõi đặc biệt đối cuộc Cách mạng của nhân dân Việt Nam, cũng như nghiên cứu rất nhiều về tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cứ như vậy, dần dần nhân dân Cuba lại có thêm một chút hiểu biết về Việt Nam, về các nhà lãnh đạo, những người anh hùng, những huyền thoại, những chiến thắng của đất nước nhỏ bé, dũng cảm này.
Trong hầu hết các bài phát biểu của Tổng tư lệnh Fidel Castro, dù là ở bất cứ đâu, bất cứ dịp nào, luôn có đoạn phân tích về hoàn cảnh lịch sử của Việt Nam khi Cách mạng Tháng Tám thành công.
Các nhà lãnh đạo Cuba nhìn nhận và đánh giá sự thành công của Cách mạng Tháng Tám của Việt Nam là thành quả của một cuộc đấu tranh chính đáng vì độc lập, chủ quyền. Mục tiêu và tinh thần này cũng giống với mục tiêu và tinh thần của Cách mạng Cuba.
Tình bạn vượt thời gian giữa Việt Nam - Cuba
Theo Phó Đại sứ Joy Puentes Saldise, từ những năm 1960, những nhà lãnh đạo Việt Nam đầu tiên đã đến thăm Cuba, gặp gỡ và trao đổi với lãnh đạo Cuba. Sau đó, nhiều phái đoàn Cuba cũng đã sang Việt Nam, ủng hộ Việt Nam đấu tranh giành độc lập dân tộc, tự do cho nhân dân.
Tất cả những điều ấy đã giúp người dân Cuba có những hình ảnh cơ bản nhất về Việt Nam. Nói cách khác, hình ảnh Việt Nam được hình thành trong thế giới quan của người Cuba từ những năm 1960.
Tháng 9-1963, Ủy ban Đoàn kết Cuba với miền Nam Việt Nam ra đời. Đây là cơ quan do Tổng tư lệnh Fidel Castro thành lập nhằm thúc đẩy tình đoàn kết quốc tế đối với Việt Nam tại thời điểm Việt Nam đang trong cuộc chiến chống đế quốc.
Những năm sau đó, Cuba cử nhiều bác sĩ, kỹ sư, nhà nông nghiệp học… sang hỗ trợ Việt Nam, cũng như gửi nhiều tàu chở đường sang tặng Việt Nam. Hiện tại cũng vậy, Cuba sẽ luôn ở bên cạnh Việt Nam. Những ngày qua, khi biết Việt Nam bị ảnh hưởng bởi cơn bão Yagi, chúng tôi cũng sẵn sàng cử chuyên gia, bác sĩ sang để hỗ trợ người dân, sẵn sàng đi đến bất cứ đâu mà Việt Nam cần.
Mặt khác, trong những lúc Cuba gặp khó khăn, thậm chí hiện tại Cuba cũng đang gặp khó khăn, Việt Nam chưa bao giờ lùi bước, luôn sẵn sàng chia sẻ những gì mình có, dù cho Việt Nam là một quốc gia 100 triệu dân, có rất nhiều vấn đề, nhu cầu của riêng mình cần phải giải quyết, đáp ứng.
Việt Nam luôn sẵn sàng chia sẻ, thấu hiểu, giúp đỡ Cuba dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. Đó là điều mà chúng tôi luôn trân trọng, tôn vinh và biết ơn.
Trong chuyến thăm Cuba của mình, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tuyên bố ủng hộ 10.000 tấn gạo cho Cuba. Đó là món quà mà tôi biết rằng Việt Nam đã trao bằng cả trái tim mình, bởi Việt Nam vừa mới trải qua cơn bão Yagi và vẫn đang trong quá trình khắc phục hậu quả nặng nề do bão gây ra.
Chúng tôi rất vui mừng và trân trọng sự quyên góp này. Món quà này có ý nghĩa rất lớn đối với nhân dân và Chính phủ Cuba, Phó Đại sứ Joy Puentes Saldise chia sẻ.