Hai tuần trước khi qua đời, ông Donald Rickard - một cựu điệp viên CIA - đã thừa nhận rằng chính mình đã báo tin và khiến ông Mandela bị bắt giam. Theo tờ Sunday Times, buổi phỏng vấn ông Rickard đã được thực hiện cùng nhà làm phim John Irvin.
Theo ông Rickard, việc bắt giữ ông Mandela - nhân vật mà phía Mỹ cho là “người cộng sản nguy hiểm nhất của thế giới bên ngoài khối Xô Viết” - được CIA xem là vô cùng cần thiết.
Ông Nelson Mandela từng bị cựu điệp viên CIA xem là "người cộng sản nguy hiểm nhất ngoài khối Xô Viết". Ảnh: AFP
Vào năm 1962, khi đang công tác tại Durban với cương vị phó lãnh sự Mỹ, ông đã phát hiện tin ông Mandela đang trên đường đến Natal. Tuy không giải thích về nguồn tin, người cựu điệp viên vẫn khẳng định rằng ông Mandela “nằm dưới sự chi phối của Liên Xô” và đang chuẩn bị “kích động” một cuộc nổi dậy tại Natal chống lại chế độ phân biệt chủng tộc, mở ra cánh cửa cho sự can thiệp của Liên Xô.
“Vùng Natal khi đó rất rối ren” - ông Rickard kể lại. “Nếu ông Mandela phát động một cuộc chiến, Liên Xô sẽ vào cuộc và Mỹ cũng sẽ phải can dự. Mọi thứ sẽ trở thành địa ngục. Chúng tôi bị đặt vào thế "ngàn cân treo sợi tóc" và buộc phải ngăn chặn ông Mandela”.
Sau gần 28 năm tù giam, ông Mandela đã được trả tự do và trở thành tổng thống da màu đầu tiên của Nam Phi vào năm 1994. Chính những nỗ lực của ông đã làm nên một nhà hoạt động nhân quyền vĩ đại nhất trong lịch sử.
Ông Nelson Mandela - cố Chủ tịch Đại hội Dân tộc Phi (ANC) từng bị giam giữ tại đảo Robben suốt gần 28 năm. Ảnh: Reuters
Phát ngôn viên quốc gia của đảng Đại hội Dân tộc châu Phi (ANC) - ông Zizi Kodwa nhận định thông tin này là một “lời cáo buộc nghiêm trọng”. Ông Kodwa nói: “Chúng tôi luôn biết rằng có sự hợp tác giữa các nước phương Tây và chế độ a-pác-thai”. Ông cho rằng CIA vẫn đang cố can thiệp vào chính trị Nam Phi.
ANC là đảng được sáng lập bởi ông Mandela để chống lại chế độ a-pác-thai tại Nam Phi, đòi quyền bình đẳng cho người da đen. Ông Kodwa khẳng định: “Chúng tôi đã phát hiện nhiều hoạt động nhằm làm suy yếu chính quyền hợp pháp của ANC. Họ không bao giờ dừng hoạt động trên đất nước này. CIA vẫn đang hợp tác với các lực lượng muốn thay đổi thể chế”.
Theo South China Morning Post, Rickard có thể đã được CIA tuyển mộ vào năm 1978. Ông mất hồi tháng 3 vừa qua, hai tuần sau khi trò chuyện với đạo diễn Irvin tại Mỹ. CIA hiện vẫn từ chối bình luận về thông tin này.
Nhà làm phim John Irvin đang thực hiện một bộ phim tái dựng lại những tháng ngày cuối cùng của ông Mandela, trước khi ông bị chính quyền phân biệt chủng tộc Nam Phi bắt giữ. Bộ phim mang tên Mandela’s Gun (Khẩu súng của ông Mandela) dự kiến sẽ được công chiếu lần đầu trong Liên hoan phim Cannes (Pháp) tuần này.
