Sáng tạo trong thinh lặng

Một người ở Huế sở hữu hàng loạt giải thưởng có giá trị về công nghệ thông tin nhưng lại ngày ngày sống và làm việc trong thinh lặng. Anh là Phan Anh Dũng, chuyên viên Phòng Nghiên cứu Ứng dụng thuộc Trung tâm Công nghệ Thông tin tỉnh Thừa Thiên-Huế.

“Tôi yêu chính bản thân mình”

Đã hơn ba năm rồi tôi mới gặp lại anh Phan Anh Dũng. Vẫn cuộc trò chuyện bằng bút đàm, anh dí dỏm kể về những giải thưởng mà anh vừa “cập nhật” gần đây trong list (danh sách) giải thưởng của mình. “Thành công đó là nhờ tình yêu nghề, say mê công việc, yêu văn hóa dân tộc và hơn ai hết, tôi yêu chính bản thân mình” - anh chia sẻ.

Những tâm sự trên giấy và những cử chỉ khua tay ai cũng hiểu anh muốn nói rất nhiều về cuộc đời của mình, một chặng đường tưởng chừng sẽ “chết” dần với tiếng thở dài của số phận đã gán ghép. Nhưng anh không phải là kẻ yếu đuối mà là một người đầy nghị lực. Có khi anh tự tưởng tượng vui rằng mình là “truyền nhân” của Kоnstаntin Eduаrdоvich Tsiolkovsky (người Nga, người bị điếc nhưng tự học và trở thành nhà khoa học nổi tiếng, người đặt nền móng cho ngành du hành vũ trụ và ngành chế tạo tên lửa của Nga) để tự phấn đấu.

Phan Anh Dũng không phải là người điếc bẩm sinh. Hồi còn ở Hải Phòng (bố mẹ anh tập kết ra Bắc), lúc lên tám, trong một lần bị đau, anh phải dùng thuốc kháng sinh (streptomycin) và bị dị ứng thuốc. Hậu quả là anh không còn nói được, tai cũng không thể nghe được gì.

Từ đấy anh sống co cụm như vỏ ốc, xa lánh mọi người, nhiều lúc anh cảm thấy mình là người vô dụng. Nhất là có lần mẹ ốm nặng, dù anh ngồi cách đó vài bước chân nhưng mẹ tìm đủ mọi cách gọi anh mà không được. Khi quay mặt nhìn nước mắt mẹ chảy anh mới cầm bút và giấy chạy lại, tay mẹ run run viết lên những hàng chữ nghệch ngoạc nói anh mang nước tới. Lúc mẹ quay mặt đi anh đã khóc, bởi vì nếu lúc đó không thấy nước mắt mẹ anh cũng chẳng biết mẹ đang cần mình…

Phan Anh Dũng, người đam mê sáng tạo trong thế giới thinh lặng. Ảnh: V.LONG

Bù lại anh được nhiều người trong gia đình giúp đỡ, động viên anh tiếp tục đến trường. Để không phụ lòng mọi người, anh luôn say mê học tập, năm nào cũng đạt học sinh xuất sắc. Trở về Huế sau năm 1975, anh được nhận vào học lớp 12/12 ở Trường Quốc học Huế dù ngoài Bắc anh chỉ vừa học hết lớp 9/10. Rồi anh vào TP.HCM thi ĐH. Oái oăm thay, khi nhận được giấy báo đậu ĐH cũng là lúc cơn bạo bệnh ập đến khiến anh phải nghỉ ở nhà chữa bệnh.

Sau khi hết bệnh, anh tiếp tục thi vào Trường ĐH Tổng hợp Huế (nay là ĐH Khoa học) và đậu á khoa ngành Lý. Ra trường với bằng loại ưu, anh nhanh chóng tìm được một công việc ổn định ở Công ty Sách và Thiết bị trường học, sau đó chuyển về công tác tại Trung tâm Công nghệ Thông tin tỉnh Thừa Thiên-Huế (Huesoft).

Dám bước những bước đầu tiên

Vào làm việc tại Huesoft, anh đã gặp không ít khó khăn khi tìm một chỗ đứng cho riêng mình để nghiên cứu, bởi việc giao tiếp của anh không thuận lợi. “Nhất là làm việc với một người mà luôn phải viết thì quá rắc rối, ai cũng không ưa nhưng may mắn có số ít thông cảm và hiểu cho tôi” - anh kể.

Với lòng đam mê và cố tìm cho mình một tiếng nói, anh đã làm nhiều người ngỡ ngàng khi năm 2001 đạt giải nghị lực trong cuộc thi Trí tuệ Việt Nam với sản phẩm phần mềm Từ điển Hán-Việt cung cấp miễn phí trên mạng Internet. Công trình này được nhiều người biết đến và khen ngợi vì tính thông dụng và hữu dụng của nó. Đó cũng là công trình đặt nền móng cho những hoài bão lớn sau này của một chàng trai trẻ.

Sau thành công này, anh tiếp tục nghiên cứu và cho ra đời sản phẩm “Bộ đọc tiếng Việt” chạy trên PDA và trên máy để bàn. Với công trình này anh đã đạt giải nhì cuộc thi “Thắp sáng niềm tin”. Nhưng điều mà anh hạnh phúc nhất “là những người không được may mắn như tôi tiếp cận được với thông tin để học tập, nghiên cứu”.

Giao tiếp bằng bút đàm và qua máy tính. Ảnh: V.LONG

Không dừng lại, anh tiếp tục mày mò nghiên cứu hệ thống phần mềm, trang web hỗ trợ chữ viết của người Thái Việt Nam. Đây là một đề tài tương đối khó “gặm”. Nhưng quan trọng là nó có ý nghĩa rất lớn với hơn 1.300.000 người dân tộc Thái (theo số liệu 1999), một dân tộc sớm có chữ viết từ khoảng thể kỷ XI. “Và hơn hết là đáp ứng được nhu cầu học tập phổ biến chữ Thái cũng như bảo tồn nền văn hóa dân tộc Thái” - anh nói. Với những suy nghĩ đó, anh đã hoàn thành nghiên cứu của mình vào năm 2009 và nhận được giải nhì Sáng tạo Khoa học công nghệ trên toàn quốc lần thứ 10. Sản phẩm này có tên gọi “Bộ phần mềm và trang web chữ Thái”, đã được sử dụng ở các vùng người Thái Tây Bắc hiện nay.

“Những gì tôi đã làm là rất đỗi bình thường, chẳng có gì có vẻ gì cao sang. Có điều, tôi muốn bước chân mình đi qua là những bước đầu tiên hình thành nên một con đường, không lạ nhưng phải hoàn toàn mới mẻ…” - anh Dũng cười chia sẻ.

Và con đường anh tự khai mở ấy bây giờ lại được nhiều người tin giao để anh trọn quyền thi công mở rộng. Đó là đề tài cấp quốc gia mở rộng về chữ Hán Nôm, chữ Thái và chữ Chăm... mà anh vẫn đang “ôm sô” ngày đêm nghiên cứu theo đơn đặt hàng của Nhà nước.

NGUYỄN VIẾT LONG