Chiều 12-7, tiếp tục phiên họp thứ 24, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) xem xét thông qua dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ QH về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.
 Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (trái) trình bày tờ trình của Chính phủ tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 12-7 và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định: “Hồ sơ đủ điều kiện để Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua”. Ảnh: PHẠM THẮNG |
Khoảng 33 huyện, 1.327 xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết các ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện phải sắp xếp giai đoạn 2023-2025 là những nơi có đồng thời cả hai tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định; ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.
Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ và các bộ, ngành liên quan cần làm rõ nguồn lấy từ đâu, nội dung chi và cách thức chi cho thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính rành mạch, rõ ràng.
Đến năm 2030, các tỉnh, thành hoàn thành sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã còn lại có đồng thời cả hai tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% quy định; ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% quy định.
Cùng với đó, Chính phủ khuyến khích các tỉnh, thành thực hiện sắp xếp theo nhu cầu của địa phương để giảm số lượng, tăng quy mô ĐVHC, giải quyết các vấn đề còn bất hợp lý về phân định địa giới ĐVHC...
Báo cáo tổng hợp của 63 tỉnh, thành, giai đoạn 2023-2025 cho thấy có khoảng 33 ĐVHC cấp huyện và khoảng 1.327 ĐVHC cấp xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp. Con số này chưa tính số đơn vị hành chính thuộc diện khuyến khích sắp xếp do địa phương có nhu cầu.
1.323
tỉ đồng là số tiền mà ngân sách trung ương sẽ hỗ trợ một lần cho các địa phương thực hiện sắp xếp ĐVHC. Theo đó, định mức 20 tỉ đồng cho mỗi ĐVHC cấp huyện giảm và 500 triệu đồng cho mỗi ĐVHC cấp xã giảm khi sắp xếp ĐVHC giai đoạn 2023-2030.
Cùng với đó là kinh phí thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của tỉnh, thành do ngân sách địa phương bảo đảm.
Dự kiến dôi dư hơn 46.000 cán bộ
Giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh việc sắp xếp phải hợp lý, phù hợp với xu thế phát triển của đất nước, tạo động lực, tạo không gian cho phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời hướng tới nâng cao đời sống của người dân và giữ được ổn định chính trị, đảm bảo quốc phòng, an ninh.
Bà Phạm Thị Thanh Trà thông tin vừa qua, Bộ Nội vụ đã làm việc với 63 tỉnh, thành, rà soát và đưa ra phương án dự kiến sắp xếp 33 ĐVHC cấp huyện, 1.327 ĐVHC cấp xã. Trong đó có khoảng 16 ĐVHC đô thị cấp huyện; 400 ĐVHC đô thị cấp xã phải sắp xếp.
Bộ Nội vụ cũng đã tính toán dự kiến số cán bộ, công chức dôi dư tương ứng. Theo đó, số cán bộ lãnh đạo ĐVHC cấp huyện dôi dư khoảng 2.500 người; cấp xã khoảng 27.900 người, cán bộ không chuyên trách cấp xã khoảng 16.000 người.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Khắc Định cho rằng hồ sơ đủ điều kiện để Ủy ban Thường vụ QH biểu quyết thông qua. Ủy ban Thường vụ QH sẽ xem xét ban hành nghị quyết theo trình tự rút gọn.
Thường vụ QH cũng thống nhất ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho địa phương. Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ và các bộ, ngành liên quan cần làm rõ nguồn lấy từ đâu, nội dung chi và cách thức chi cho rành mạch, rõ ràng.
Trên tinh thần đó, Ủy ban Thường vụ QH giao cho Ủy ban Pháp luật cùng các cơ quan hoàn chỉnh dự thảo nghị quyết, lấy ý kiến của Chính phủ và xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ QH bằng văn bản trước khi trình Chủ tịch QH ký ban hành. Việc này phải cố gắng hoàn thành trong vòng một tuần.
Sau đó, các thành viên Ủy ban Thường vụ QH đã biểu quyết thống nhất thông qua dự thảo nghị quyết.•
Nhiều thách thức, vướng mắc phải tháo gỡ
Thẩm tra tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành nghị quyết nhằm kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã.
Cạnh đó, nhiều ý kiến trong Ủy ban Pháp luật cho rằng so với giai đoạn 2019-2021, việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2023-2030 đặt ra không ít thách thức do số lượng ĐVHC thuộc diện bắt buộc sắp xếp lớn hơn nhiều. Các ĐVHC hình thành sau sắp xếp, nhất là các ĐVHC đô thị, cần đáp ứng tiêu chuẩn cao hơn nhằm bảo đảm chất lượng đô thị.
Việc này đòi hỏi sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, tập trung của Chính phủ, sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ, kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các bộ, ngành trung ương và sự nỗ lực, quyết tâm cao của chính quyền địa phương các cấp mới hoàn thành được mục tiêu đề ra.
