Các loại vũ khí tân tiến có thể đe dọa ngay cả những xe tăng chiến đấu chủ lực tinh vi nhất đã tràn ngập trên các chiến trường ở Trung Đông. Những vũ khí do Mỹ sản xuất đã được tìm thấy rơi vào tay các nhóm nổi dậy và có thể là mối đe dọa đối với lực lượng Mỹ ở đó. Theo Washington Post, điều này phơi bày lỗ hổng trong công tác chuẩn bị quân sự của Mỹ.
Binh sĩ Syria trưng bày dàn vũ khí tịch thu từ phe nổi dậy, trong đó có tên lửa điều khiển chống tăng TOW do Mỹ sản xuất. Ảnh: GETTY
Những vũ khí được nhắc tới chính là tên lửa điều khiển chống tăng hay còn được gọi là ATGM. Loại tên lửa này được phát triển lần đầu tiên cách đây nhiều thập niên nhưng vài năm gần đây đã có những tiến bộ trong công nghệ. Việc dễ sử dụng cộng thêm tính sẵn có trên chiến trường khiến chúng trở thành mối ẩn họa đáng sợ cho lực lượng Mỹ.
Hệ lụy từ chiến tranh ủy nhiệm
Sự tràn lan các loại vũ khí này phần lớn là kết quả từ những nỗ lực của các cường quốc Mỹ, Nga và Iran nhằm trang bị và huấn luyện cho các lực lượng ủy nhiệm. Các nước này đã cung cấp cho các chiến binh nhiều loại vũ khí, trong đó có tên lửa chống tăng.
Giữa năm 2013, Mỹ khởi động chương trình cung cấp vũ khí, trong đó có ATGM, cho phe nổi dậy chống chính phủ Bashar al-Assad ở Syria. Tổng thống Donald Trump sau đó hủy chương trình này, nói rằng chương trình này sẽ để vũ khí rơi vào tay nhóm khủng bố al-Qaeda.
Omar Lamrani, một nhà phân tích quân sự cấp cao của công ty tình báo quốc phòng Stratfor có trụ sở tại Austin, Texas, cho hay: "Hoàn toàn có khả năng Mỹ đối mặt với một số ATGM tương tự mà họ đã chuyển tới Trung Đông trong quá khứ. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và các nhánh của al-Qaeda cùng các lực lượng khác, hiện đang sở hữu tên lửa do Mỹ sản xuất".
Theo giới phân tích, những lực lượng này và các thế lực phi nhà nước khác ở Trung Đông cũng có tên lửa chống tăng. Trong những vũ khí này có một số dựa trên các thiết kế của Mỹ, được sản xuất tại Bulgaria, Trung Quốc, Pháp, Iran và Nga.
Không giống như súng phản lực chống tăng thông thường có tầm bắn vài trăm mét và không thể định hướng được, một ATGM hiện đại thường được bắn từ 1,6 km trở lên và sau đó bay tới mục tiêu bằng cách điều khiển giống như trò chơi điện tử.
Trong một video truyên truyền của IS công bố hồi tháng 10-2017, các tay súng chở theo một tên lửa chống tăng ở phía sau xe tải nhỏ ở Qaryatain, Syria. Ảnh: PLANET PIX/ZUMA PRESS
John Gordon, nhà phân tích của Trung tâm nghiên cứu Rand Corp (Mỹ), cho biết ATGM hiện đại có thể xuyên thủng tấm thép cán nguội từ 1.000 mm trở lên. Ông Gordon thêm rằng không có gì trên chiến trường có thể an toàn khi vũ khí này có thể bắn xuyên qua lớp bọc thép dày gần 1m. Những thứ vũ khí nguy hiểm này hiện nằm trong tay các nhóm như IS, Taliban và Hezbollah, và lực lượng quân sự phi nhà nước với số lượng ngày càng tăng.
Nền quân đội các nước đã liên tục nâng cấp xe tăng và các phương tiện bọc thép khác để tránh bị đe dọa, song các loại tên lửa mới nhất đã áp đảo hẳn các loại phương tiện bọc thép tốt nhất. Và tên lửa này không chỉ là mối đe dọa cho xe tăng mà còn các mục tiêu khác.
Quân đội Mỹ đang xúc tiến một chương trình trang bị cho các phương tiện chiến đấu một lớp thiết giáp được thiết kế để chóng lại mối đe dọa ATGM. Mặc dù Tổng thống Trump đã ra lệnh rút các lực lượng Mỹ khỏi Syria, nhưng hiện vẫn có hơn 2.000 lính Mỹ ở đó, cùng với khoảng 5.000 lực lượng Mỹ ở Iraq, 14.000 lính ở Afghanistan và nhiều nhân sự khác ở Trung Đông và châu Phi.
Mỹ phụ thuộc vào hệ thống Israel
Israel là nước dẫn đầu thế giới trong việc thực hiện các biện pháp phòng thủ chống các vũ khí này. Israel đã đối mặt với các mối đe dọa về phổ biến tên lửa trong hơn một thập niên. Trong thời gian đó, các lực lượng Mỹ đã chiến đấu chống các đối thủ thường sử dụng các thiết bị nổ, mìn và súng chống tăng thông thường thay vì tên lửa thực thụ.
Hai công ty của Israel đã đi đầu trong phát triển và sản xuất hệ thống bảo vệ chủ động cho xe bọc thép. Đây là hệ thống công nghệ cao, sử dụng các cảm biến để phát hiện tên lửa đang tới và triển khai vũ khí đánh chặn nhằm xóa sổ mối đe dọa giữa đường bay.
Một chiến binh thuộc nhóm bán quân sự Asaib Ahl al-Haq ở Iraq chất một tên lửa điều khiển chống tăng TOW khi nhóm này chống IS ở làng Al-Tofaha (Iraq) hôm 25-11-2016. Ảnh: GETTY
Vào năm 2009, trong khi Israel đạt được bước tiến vượt bậc với công nghệ này thì Lầu Năm Góc lại xóa sổ một chương trình trị giá hàng tỉ USD, được gọi là Hệ thống Chiến đấu Tương lai, trong đó có phát triển lớp bọc thép chủ động. Quân đội Mỹ đã bắt đầu khai thác công nghệ này từ những năm 1950, nhưng cuối cùng vẫn chủ yếu dựa vào hệ thống thiết giáp của Israel để bảo vệ các phương tiện chiến đấu hàng đầu và làm chậm quá trình phát triển công nghệ "cây nhà lá vườn".
Năm 2014, lục quân Mỹ khởi động một chương trình, trong đó đẩy nhanh quá trình phát triển hệ thống thiết giáp cho nhiều loại phương tiện khác nhau. Wayne Beutler, phó giám đốc dự án Khả năng sống sót của phương tiện trên bộ của lục quân Mỹ, cho biết chương trình đang đem lại kết quả, phần nào tìm ra được lý do tại sao các chương trình trước đó không thành công.
Trong khi lục quân đang cố gắng tìm ra giải pháp tự lực cánh sinh, quân đội Mỹ tiếp tục phụ thuộc vào các hệ thống bên ngoài, đặc biệt là từ các công ty Israel.
