Chiều 24-11, Báo Kinh tế đô thị phối hợp với Hội Mỹ nghệ, Kim hoàn TP Hà Nội tổ chức Diễn đàn “Thị trường vàng Việt Nam: Thuận lợi và thách thức trong giai đoạn mới”.
Phát biểu tại diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị đánh giá thực tiễn hơn 1 tháng triển khai Nghị định 232 cho thấy bức tranh thị trường chưa thực sự như mong đợi. Tình trạng xếp hàng mua vàng, một số doanh nghiệp kinh doanh vàng thiếu nguồn cung, chênh lệch giá vàng miếng, vàng nhẫn trong nước và quốc tế vẫn ở mức cao.
Điều đó cho thấy cải cách khung pháp lý là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Thị trường vàng chỉ có thể vận hành hiệu quả khi kết hợp hài hòa 3 trụ cột: Thể chế, hạ tầng thị trường, hành vi của chủ thể tham gia.
Yêu cầu quản lý thị trường vàng mang tính song trùng, tức là một mặt phải hạn chế tâm lý đầu cơ, giảm thiểu các hành vi thao túng, làm giá, buôn lậu, “vàng hóa” nền kinh tế; mặt khác, phải từng bước huy động được nguồn lực vàng trong dân – một dạng tài sản tích lũy lớn – vào phục vụ sản xuất, kinh doanh, đầu tư dài hạn.
Mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026 từ 10% trở lên, đi kèm yêu cầu quản lý hiệu quả thị trường bất động sản, chứng khoán và vàng. Việc này đòi hỏi chúng ta phải coi thị trường vàng như một cấu phần hữu cơ của hệ thống tài chính - tiền tệ, chứ không phải một mặt trận riêng lẻ, chỉ xử lý bằng biện pháp hành chính.
Theo ông Vũ Hùng Sơn, Phó Chủ tịch Tổng thư ký Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam, Nghị định 232 đã quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp, ngân hàng thương mại từ khâu nhập khẩu, sản xuất đến mua bán vàng miếng. Đồng thời đề cao minh bạch thông tin, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, định hướng giảm giao dịch phi chính thức và tạo lập khuôn khổ cho việc huy động vàng trong dân.
Tuy nhiên đến nay, nguồn cung nguyên liệu khan hiếm dẫn đến giá vàng trong nước cao hơn giá vàng quốc tế. Việc "chảy máu" ngoại tệ, buôn lậu vàng chắc chắn diễn ra.
Cùng với đó, đầu tư vàng hai năm gần đây có mức lợi nhuận cao hơn nhiều so với kênh đầu tư khác. Vàng dễ đầu tư, dễ thanh khoản và có mức lợi nhuận tăng 80% tính từ đầu năm 2025. Do đó, người dân ngày càng có xu hướng đầu tư vàng.
Cũng do nguồn cung khan hiếm, các thương hiệu vàng miếng đều hết hàng, một số công ty hạn chế giao dịch hoặc tạm thời đóng cửa.
“Nhu cầu tăng cao, thương hiệu lớn hết hàng. Đó là cơ hội cho thị trường phi chính thức nở rộ, dù thị trường này rủi ro, không đảm bảo, thiếu minh bạch về chất lượng, xuất xứ. Thậm chí ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp lớn”- ông Vũ Hùng Sơn nói.
Trong bối cảnh thị trường này, các cơ quan quản lý tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra nhằm tìm ra nguyên nhân gốc rễ vấn đề và chấn chỉnh những hoạt động sai phạm (nếu có) và đưa ra những giải pháp căn cứ từ việc hoàn thiện chính sách.
Nghị định 232 có hiệu lực hơn một tháng nhưng chưa có tác động đến thị trường vì chính sách cần có giai đoạn triển khai thực hiện, cần giải đoạn thẩm thấu. Ngân hàng nhà nước đang xem xét cấp phép cho các ngân hàng, doanh nghiệp. Năm 2026, hy vọng thị trường sẽ giải quyết được căn bản.
Ông Vũ Hùng Sơn, Phó Chủ tịch Tổng thư ký Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam
Tại Diễn đàn, các chuyên gia cũng đưa ra ý kiến đóng góp, đề xuất việc hoàn thiện khung thể chế theo hướng linh hoạt, dựa trên dữ liệu, xây dựng cơ chế điều hành thị trường vàng dựa trên dữ liệu thời gian thực về cung- cầu, khối lượng giao dịch, mức độ tập trung thị phần.
Cùng với đó, các chuyên gia cũng trao đổi về việc phát triển hạ tầng và mô hình tổ chức thị trường hiện đại như việc nghiên cứu kỹ mô hình sàn giao dịch vàng: tiêu chuẩn thành viên, cơ chế ký quỹ, giám sát giao dịch, phòng ngừa rủi ro hệ thống – bảo đảm lợi ích của nhà đầu tư nhỏ lẻ nhưng không tạo thêm kênh đầu cơ cực đoan.
Xem xét khả năng kết nối dữ liệu giữa các doanh nghiệp kinh doanh vàng, tổ chức tín dụng, cơ quan thuế, hải quan, lực lượng chống buôn lậu… nhằm hạn chế giao dịch ngầm, thất thu thuế và rủi ro rửa tiền.
