Sáng nay, 18-2, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành mía đường.
Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, hằng năm, diện tích trồng mía của nước ta được duy trì trên 270.000 ha, sản lượng đường trung bình đạt 1,3-1,5 triệu tấn/năm, giải quyết sinh kế cho trên 350.000 hộ nông dân. Tuy nhiên, từ niên vụ 2018-2019, diện tích, sản lượng mía tại phần lớn các địa phương (trừ ba tỉnh Sơn La, Cao Bằng, Nghệ An) đều giảm.
Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự kiến diện tích mía đường cả nước trong niên vụ 2019-2020 đạt hơn 157.800 ha giảm 18% so với niên vụ 2018-2019. Sản lượng đường dự kiến giảm 17,5% xuống còn gần 968.000 tấn.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành mía đường sáng 18-1. Ảnh: VGP
Có nhiều nguyên nhân khiến ngành mía đường gặp khó như hiện nay, có thể kể đến như tình hình giá đường thế giới và khu vực đang giảm thấp, tình trạng dư cung kéo dài. Trong năm 2019, giá đường trong nước chỉ dao động nhẹ trong khoảng 10.500-13.000 đồng/kg. Cạnh đó, năng lực cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp (DN) mía đường chưa cao so với các nước trong khu vực và thế giới.
Ngành mía đường lo ngại khi Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) có hiệu lực từ 1-1-2020, hạn ngạch nhập khẩu đường từ ASEAN chính thức được xóa bỏ và mức thuế suất nhập khẩu đường vào Việt Nam về 0% sẽ có những tác động không nhỏ tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN trong ngành.
Phát biểu tại cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ khó khăn với ngành mía đường. Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng bên cạnh những thách thức thì ngành mía đường cũng có nhiều cơ hội khi Chính phủ luôn quan tâm chỉ đạo; nhu cầu trong nước lớn.
Nếu biết sắp xếp lại cho hiệu quả, những cơ hội phát triển vẫn luôn rộng mở với ngành mía đường Việt Nam. Đặc biệt là năm 2020, ngành mía đường thế giới được dự báo là đi xuống trong khi nhu cầu thị trường, giá đường có thể tăng lên.
"Chính phủ không có chủ trương dẹp bỏ ngành mía đường nhưng yêu cầu tổ chức lại sản xuất để có năng suất tốt hơn, phù hợp với hội nhập quốc tế sâu rộng. Chính phủ cũng không đồng ý việc tiếp tục đề nghị gia hạn ATIGA cho ngành mía đường" - Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
Người dân thu hoạch mía tại Quảng Ngãi. Ảnh: BÁO QUẢNG NGÃI
Tại cuộc họp, đại diện Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết ngành mía đường Việt Nam tự tin đủ khả năng cạnh tranh một cách sòng phẳng nếu được bảo đảm các điều kiện sản xuất kinh doanh công bằng trong môi trường quốc tế. Về vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ đảm bảo môi trường công bằng. Tuy nhiên, ngành mía đường phải tự đào thải, nếu năng lực cạnh tranh yếu kém hơn các đồng nghiệp sản xuất mía đường trong ASEAN.
"Chúng ta sẵn sàng xóa bỏ mọi rào cản trong phát triển mía đường để tạo thuận lợi cho ngành mía đường phát triển theo thông lệ quốc tế. Nhà nước sẽ có những cơ chế chính sách, cụ thể là có một chỉ thị của Thủ tướng sau cuộc họp này để đưa ra những biện pháp cho ngành mía đường trong bối cảnh hội nhập hiện nay" - Thủ tướng cho biết.
Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT tăng cường đầu tư hằng năm, có nguồn kinh phí cho công tác nghiên cứu giống mía mới, cơ giới hóa, thủy lợi hóa những vùng mía tập trung.
Các bộ liên quan nghiên cứu áp dụng các hàng rào kỹ thuật và các công cụ phòng vệ để kiểm soát đường nhập khẩu theo thông lệ và quy định quốc tế. Liên kết nông dân và doanh nghiệp chế biến. Xem xét phê duyệt giá điện được sản xuất từ bã mía một cách phù hợp.
Ban Chỉ đạo 389 tăng cường chống buôn lậu, chống hàng giả, gian lận thương mại một cách quyết liệt. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xem xét tổng thể những vùng bị hạn hán, thiên tai, khó khăn để khoanh nợ, giãn nợ cho nông dân và xem xét cho vay vốn ưu đãi để trồng mía và chế biến đường ở những khu vực có hiệu quả, những nhà máy có hiệu quả.
Đồng thời, Thủ tướng cũng yêu cầu các công ty, nhà máy đường hiện có phải tổ chức sắp xếp lại, cương quyết dẹp bỏ những nhà máy năng suất thấp, công nghệ lạc hậu, chỉ làm mỗi sản phẩm đường mà không có sản phẩm sau đường phong phú, đa dạng, phù hợp với thị trường.
