Thực tế đời sống cho thấy báo chí không chỉ phản ánh sự kiện, phát hiện vấn đề, mà còn có vai trò cầu nối các bên liên quan và thúc đẩy giải pháp. Nhờ báo chí phản ánh kịp thời, nhiều chính sách được điều chỉnh phù hợp hơn với thực tiễn, những mô hình hiệu quả được nhân rộng, các vướng mắc trong quản lý cũng được tháo gỡ nhanh hơn.
Với nhiều người dân, báo chí không chỉ là kênh thông tin. Đó còn là nơi để họ tìm đến khi gặp khó, là không gian để tiếng nói của họ được ghi nhận, là điểm tựa để những quyền lợi chính đáng được bảo vệ.
Vỡ òa cảm xúc vì được lắng nghe
Câu chuyện của chị Phan Thị Ngọc Sương, giáo viên Trường Trung cấp nghề Bình Thạnh, TP.HCM là một ví dụ.
Chia sẻ với PLO, chị Ngọc Sương cho biết có thời điểm đứng lớp suốt thời gian khá dài nhưng chị lẫn các đồng nghiệp tại trường không được trả lương. Mỗi buổi chiều sau giờ dạy, chị lại thấp thỏm tự hỏi không biết đến bao giờ khoản lương của mình mới được chi trả.
Nhưng may sao, chị được giới thiệu kết nối với phóng viên Báo Pháp Luật TP.HCM. Sau khi báo vào cuộc xác minh và phản ánh, nhà trường đã nhanh chóng thanh toán trước cho giáo viên, nhân viên 5 tháng lương.
“Với tôi, số tiền đó không chỉ là thu nhập, mà là niềm tin và sự công bằng được trả lại. Tôi tin rằng, chính nhờ sự vào cuộc của báo chí, những câu chuyện tưởng chừng nhỏ bé của người lao động như tôi mới được lắng nghe và giải quyết thỏa đáng”, chị nói.
Chị Sương cũng cho biết, chị thường xuyên đọc báo, nhất là báo địa phương nơi chị sinh sống và làm việc, vì đây là nơi phản ánh kịp thời những vấn đề sát thực tế, gần gũi với đời sống người dân. Báo chí không chỉ cung cấp thông tin, mà còn giúp người dân hiểu rõ hơn về chính sách, pháp luật, cũng như những vấn đề liên quan trực tiếp đến cuộc sống hằng ngày.
Nhờ báo, chị cập nhật kịp thời các chính sách hỗ trợ người lao động, người nghèo và thông tin an sinh xã hội, được truyền tải dễ hiểu, sát thực tế. Nhiều vụ việc nhờ sự lên tiếng của cơ quan báo đài mà được xử lý triệt để.
“Trong thời đại mạng xã hội phát triển, báo chí chính thống càng trở nên quan trọng. Trên mạng có rất nhiều tin giả, tin sai sự thật, dễ gây hoang mang. Báo chí chuyên nghiệp với quy trình kiểm chứng chặt chẽ là nguồn thông tin đáng tin cậy để người dân dựa vào” – chị Sương chia sẻ.
Nhắc lại sự việc vài năm trước, anh Bùi Nhật Tiến (hiện đang làm nhân viên tại một công ty ở TP.HCM) cho biết nếu không có báo chí vào cuộc, có lẽ nhóm học viên như anh đã chấp nhận mất trắng hàng trăm triệu đồng đã đóng vào một công ty du học nghề. Anh kể, khi đó, gia đình anh gom góp hơn 200 triệu đồng để theo học tiếng Đức với hy vọng du học nghề sang châu Âu. Nhưng sau gần ba năm, anh và nhiều bạn không đạt yêu cầu, muốn dừng thì phía công ty chỉ trả hồ sơ mà không hoàn tiền. Có người còn bị thu giữ hồ sơ gốc.
“Chúng tôi đã nhiều lần tự làm việc với họ nhưng không ai trả lời thỏa đáng. Lúc đó thực sự là bế tắc, học cũng không được mà dừng cũng không xong. Số tiền đó là cả gia tài của gia đình tôi” – anh Tiến nhớ lại.
Trong tình thế không còn nơi bấu víu, nhóm học viên tìm đến báo chí với tâm lý vừa hy vọng vừa lo lắng. Anh tìm đến báo Pháp Luật TP.HCM vì tin báo sẽ hiểu rõ các quy định, và quan trọng hơn là có tiếng nói để bảo vệ người dân. Khi gặp phóng viên, nhiều bạn đã bật khóc vì suốt thời gian dài tự xoay sở mà không được lắng nghe.
Sau khi báo lên tiếng, sự việc được đưa ra đối thoại trực tiếp, công ty thừa nhận thiếu sót và tiến hành hoàn trả tiền cùng hồ sơ gốc cho học viên theo cam kết.
“Điều báo chí làm không chỉ là đăng bài. Báo là người đứng ra làm rõ thông tin, đề nghị các bên phải minh bạch và xử lý đúng pháp luật. Nếu không có báo lên tiếng, tôi nghĩ vụ việc sẽ rơi vào im lặng” – anh Tiến khẳng định.
Từ trải nghiệm của mình, anh Tiến cho rằng dù trong bối cảnh nào đi chăng nữa vẫn cần phải giữ những tờ báo chuẩn mực, có trách nhiệm với cộng đồng.
Phổ biến chủ trương, định hướng thông tin chính xác
Không chỉ lên tiếng trước những vấn đề xảy ra trong cuộc sống, một trong những vai trò chính yếu của báo chí là việc phổ biến chủ trương, chính sách, giúp người dân nắm bắt thông tin nhanh chóng và chính xác. Qua đó, báo chí trở thành kênh kết nối hiệu quả giữa cơ quan quản lý với người dân ở nhiều lĩnh vực.
Ông Dương Hữu Đức, Hiệu trưởng Trường THCS Quang Trung, phường Gò Vấp, TP.HCM, chia sẻ nhờ có báo chí, các trường nắm bắt tình hình giáo dục, học hỏi từ sự việc của các trường học khác. Bên cạnh đó, báo chí là cơ quan được người dân và lãnh đạo trường tin tưởng nên những vấn đề khó nói hoặc nhạy cảm thường được chuyển đến báo chí.
Theo ông Đức, trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, tính công khai và giám sát của người dân ngày càng quan trọng, báo chí đóng góp vai trò quan trọng trong việc nâng cao trách nhiệm và minh bạch trong giáo dục.
Ở góc độ là một giáo viên, ông Võ Kim Bảo, Trường THCS Nguyễn Du (phường Bến Thành, TP.HCM) nhận định, từ khi xuất hiện tại Việt Nam, báo chí đã luôn giữ vai trò quan trọng với xã hội. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển nhanh chóng, báo chí càng cần thiết, đóng vai trò tiên phong trong việc thông tin và định hướng tư tưởng.
Ông Bảo nhấn mạnh, báo chí có trách nhiệm rất lớn với cộng đồng xã hội trong bối cảnh mạng xã hội phát triển như hiện nay, nhất là lĩnh vực luôn thu hút sự quan tâm của xã hội là giáo dục. Báo chí giúp giáo viên nhanh chóng nắm các thông tin quan trọng, trở thành cầu nối giữa gia đình, nhà trường và xã hội, góp phần tạo sự hợp tác đồng bộ trong giáo dục học sinh.
Báo chí cũng tăng cường hoạt động giám sát, phản biện, giúp nhà giáo và quản lý giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm, đồng thời lan tỏa tấm gương nhà giáo, học sinh tiêu biểu, tạo động lực phấn đấu cho ngành. Ngoài ra, báo chí còn là “chất xúc tác” cho những đổi mới giáo dục, phổ biến chính sách, phản ánh tâm tư xã hội để ngành có điều chỉnh tích cực.
Ông cho rằng, hiện nay, mạng xã hội phát triển quá nhanh, không chỉ làm thế giới trở thành “thế giới phẳng” mà còn rút ngắn mọi khoảng cách xã hội. Bên cạnh mặt tích cực, sự phát triển này cũng kéo theo nhiều vấn đề tiêu cực, nổi bật là khủng hoảng thông tin. Các thông tin lan truyền chóng mặt, bao gồm cả chính xác và sai sự thật, khiến dư luận phản ứng vội vàng, thiếu chuẩn mực.
Trong tình hình đó, theo ông Bảo, báo chí cần giữ vai trò đi đầu trong việc chấn chỉnh, định hướng dư luận, phản ứng nhanh và chuyên nghiệp với thông tin, giúp xã hội có cái nhìn đúng đắn và toàn diện mà không ngành nghề nào có thể làm tốt hơn.
Báo chí luôn đồng hành, hỗ trợ những phận đời khó khăn
Không chỉ phản ánh thông tin hay bảo vệ quyền lợi, báo chí còn kết nối và hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn, giúp họ vượt nghịch cảnh hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.
Câu chuyện của anh Tống Xuân Vũ (ngụ xã Bàu Bàng, TP.HCM) là một minh chứng thực tế. Gia đình anh có hai người con, nhưng một cháu không may bị khuyết tật khi không có đôi chân do ảnh hưởng trong quá trình mang thai.
Những năm tháng đầu đời của con là chuỗi ngày đầy nước mắt và lo lắng với gia đình anh. Việc đi học của con vì thế cũng ít nhiều gặp khó khăn. Vợ chồng anh vẫn luôn dỗ dành và ấp ủ mong muốn làm đôi chân giả để con có thể đi lại, chạy nhảy cùng bạn bè.
Thế nhưng, bao năm qua, hoàn cảnh khó khăn khiến ước mơ ấy mãi chỉ là dự định. May mắn thay, gia đình anh có cơ hội được gặp phóng viên báo Pháp Luật TP.HCM thông tin hỗ trợ. Khoảng một tháng sau, anh Vũ nhận được cuộc gọi báo tin: con trai anh sẽ được lắp chân.
“Giây phút ấy, cả gia đình như vỡ òa. Với chúng tôi, đó không chỉ là niềm vui, mà còn là một phép màu, phép màu được tạo nên từ lòng nhân ái và sự đồng hành của những người làm báo, giúp con tôi có thêm cơ hội bước đi trên chính đôi chân của mình” – anh xúc động nhắc lại.
Anh Vũ luôn biết ơn và đề cao vai trò của báo chí trong việc giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn. Nhờ báo chí chia sẻ, lan tỏa thông tin đã giúp những thân phận khó khăn được kết nối với những mạnh thường quân, từ đó hỗ trợ những cá nhân không may mắn vượt qua giai đoạn khó khăn và từng bước ổn định cuộc sống.
Hay như trường hợp của chị TTL (34 tuổi) là thân nhân của bệnh nhân từng bị tai nạn giao thông nặng, điều trị tại Bệnh viện Thống Nhất. Khi đó, gia đình chị L gần như kiệt quệ vì hoàn cảnh vốn khó khăn, chi phí điều trị lại lớn, trong khi bệnh nhân vẫn còn hôn mê, phải thở máy.
Lúc đó báo chí đã đăng bài viết về trường hợp của chồng chị L, kể lại hành trình cấp cứu đầy nỗ lực của các bác sĩ và hoàn cảnh khó khăn của gia đình bệnh nhân.
Chỉ vài ngày sau khi bài viết được đăng, nhiều mạnh thường quân đã chủ động liên hệ với bệnh viện, tìm đến tận nơi để hỗ trợ chi phí điều trị, thuốc men và cả nhu yếu phẩm cho gia đình chị L.
Chị rất biết ơn tấm lòng của nhà hảo tâm và sự kết nối của báo chí vì nhờ đó chồng chị mới cơ hội được tiếp tục điều trị, vượt qua giai đoạn nguy kịch.
HẢI NHI - THẢO PHƯƠNG
Báo chí lan tỏa những câu chuyện chạm cảm xúc kiều bào
Không chỉ truyền tải chủ trương, chính sách, báo chí còn chuyển hóa tinh thần của các nghị quyết, định hướng phát triển của đất nước thành những câu chuyện gần gũi, dễ hiểu, có sức lan tỏa và chạm được tới cảm xúc, nhận thức của kiều bào.
Trong hơn hai thập kỷ sinh sống và làm việc tại Hàn Quốc, tôi cảm nhận rất rõ sự đổi thay mạnh mẽ của đất nước qua từng giai đoạn phát triển. Việt Nam hôm nay không chỉ đổi thay về diện mạo hạ tầng, tốc độ tăng trưởng kinh tế, mà còn chuyển mình về tư duy phát triển, về khát vọng và bản lĩnh hội nhập.
Với cộng đồng kiều bào, tôi nhận thấy sợi dây gắn kết với quê hương ngày càng bền chặt hơn, trong đó báo chí đóng vai trò hết sức quan trọng. Báo chí đã trở thành cầu nối tinh thần, văn hóa và tri thức giữa kiều bào và Tổ quốc – một phương thức “ngoại giao nhân dân” đặc biệt, bền bỉ và rất giàu cảm xúc.
Thời gian qua, báo chí Việt Nam, trong đó có các cơ quan báo chí lớn tại TP.HCM như Tuổi Trẻ, Pháp Luật TP.HCM, Sài Gòn Giải Phóng… đã thể hiện rất rõ vai trò là cầu nối thông tin quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, cũng như với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Bên cạnh truyền tải chủ trương, chính sách, báo chí còn chuyển hóa tinh thần của các nghị quyết, định hướng phát triển của đất nước thành những câu chuyện gần gũi, dễ hiểu, có sức lan tỏa và chạm được tới cảm xúc, nhận thức của kiều bào.
Tôi rất ấn tượng với sự đổi mới trong tư duy làm báo của nhiều tờ báo lớn ở TP.HCM – nơi được xem là trung tâm năng động nhất cả nước. Các cơ quan báo chí này không chỉ phản ánh thông tin mà còn đóng vai trò định hướng dư luận, tạo không gian đối thoại chính sách, giúp người dân trong và ngoài nước hiểu rõ hơn những nỗ lực đổi mới, cải cách của Đảng và Chính phủ.
Qua nhiều năm làm việc với truyền thông trong và ngoài nước, tôi nhận thấy báo chí Việt Nam ngoài việc truyền tải thông tin thì còn truyền cảm hứng. Đó là sức mạnh mềm đặc biệt, giúp củng cố mối liên kết tinh thần giữa người Việt trong nước và người Việt toàn cầu, tạo nên một cộng đồng Việt Nam không biên giới.
Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới, báo chí cũng cần gợi mở giải pháp, kết nối nguồn lực, tạo diễn đàn để cộng đồng người Việt ở nước ngoài có thể đóng góp trí tuệ, sáng kiến cho quê hương. Tôi tin rằng nếu làm tốt những điều đó, báo chí Việt Nam không chỉ là “người đưa tin”, mà còn là “người truyền lửa” – góp phần xây dựng một Việt Nam tự tin, sáng tạo và hội nhập sâu rộng trên trường quốc tế.
TS TRẦN HẢI LINH, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân & Đầu tư Việt Nam – Hàn Quốc (VKBIA)
BẢO PHƯƠNG ghi
