Trang báo Nhật Bản nêu Việt Nam và Thái Lan đang trải qua cơn bùng nổ thanh toán điện tử, khi ngày càng có nhiều người sử dụng ví điện tử để thanh toán hàng hóa và dịch vụ, mà không phải nhờ đến trung gian như ngân hàng.
Việt Nam bắt đầu triển khai dịch vụ thanh toán điện tử từ năm 2008, và dù trong 95 triệu dân mới chỉ có 40% có tài khoản ngân hàng (chủ yếu ở khu vực thành thị), đã có khoảng 120 triệu thuê bao điện thoại di động và mạng lưới viễn thông phủ sóng khắp cả nước.
Các công ty công nghệ thông tin và viễn thông trong nước, gồm VNPT, Viettel và FPT, đã cho ra mắt ví điện tử và khuyến khích mọi người từ bỏ thói quen thanh toán tiền mặt. Nhưng phải đến gần đây, việc thanh toán trực tuyến mới thực sự được đẩy mạnh.
Theo một báo cáo gần đây của công ty kiểm toán hàng đầu thế giới PricewaterhouseCooper (PwC), số người dùng ví điện tử tại các cửa hàng ở Việt Nam đang tăng nhanh hơn so với trung bình khu vực ASEAN (Hiệp hội các nước Đông Nam Á). Tỉ lệ người tiêu dùng tại Việt Nam sử dụng thanh toán di động tăng từ 37% năm 2018 lên 61% vào năm 2019.
Điện thoại di động trở thành ví điện tử.
Báo cáo PwC viết: “Dịch vụ thanh toán di động đang dần được chấp nhận rộng rãi, nhất là ở các khu vực mới nổi. Dịch vụ này đã vượt mặt các hệ thống điện thoại cố định và thẳng tới điện thoại di động và điện thoại thông minh”.
Ứng dụng thanh toán Momo, một trong những ứng dụng ví điện tử phổ biến nhất tại Việt Nam, đã đạt được khách hàng thứ 10 triệu vào tháng 11-2018, tăng gấp 10 lần so với hai năm trước.
Dịch vụ này cho phép người dùng thanh toán hóa đơn, gửi tiền hoặc mua hàng tại hơn 100.000 điểm thanh toán trên cả nước, gồm hai dây chuyền cửa hàng tiện lợi Circle K và Ministop (đều của Nhật Bản).
Momo tiếp tục thu hút tài trợ cho việc mở rộng qui mô. Vào tháng 1-2019, họ đã tổ chức một vòng tài trợ Series C trị giá khoảng 100 triệu USD, dẫn đầu bởi quỹ đầu tư vốn tư nhân Warburg Pincus. Năm 2016, Momo đã có được 28 triệu USD từ các ngân hàng Goldman Sachs và Standard Chartered.
Một ứng dụng thanh toán di động khác, ZaloPay đã tăng trưởng nhanh chóng kể từ khi ra mắt vào năm 2017. Ứng dụng này dựa vào mạng lưới 100 triệu người dùng đã đăng ký với công ty mẹ VNG, một nền tảng giải trí và truyền thông xã hội trực tuyến. VNG được coi là “kỳ lân” công nghệ đầu tiên của Việt Nam được định giá trị 1 tỉ USD hoặc hơn.
Theo một báo cáo của trang tin điện tử DealStreetAsia công bố hồi đầu tháng 4, ngay cả quỹ GIC của Singapore cũng đang đổ vốn vào thị trường thanh toán di động của Việt Nam. Đây là nhà đầu tư chính trong một vòng tài trợ cho VNPay (trụ sở ở Hà Nội). Theo báo cáo, vòng huy động vốn của VNPay thu về hơn 50 triệu USD.
Thái Lan hiện đang dẫn đầu ASEAN với tỉ lệ người dân dùng thanh toán di động đạt 67%. Ngân hàng di động đang phát triển mạnh ở Thái Lan, nhiều người dân còn không có thẻ tín dụng hoặc sổ séc.
Tháng 3-2018, bốn ngân hàng lớn nhất Thái Lan -Ngân hàng Bangkok, Kasikornbank, Ngân hàng thương mại Siam và Ngân hàng Krung Thai - đã giảm phí cho chủ tài khoản thực hiện giao dịch qua internet và giao dịch di động tại bất kỳ ngân hàng Thái Lan nào. Một số ngân hàng nhỏ khác cũng theo mô hình này.
Những xu hướng này phù hợp với kế hoạch của chính phủ Thái Lan để hướng tới một quốc gia không tiền mặt. Càng nhiều khoản thanh toán kỹ thuật số sẽ tạo ra các giao dịch có thể giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận với các khoản vay ngân hàng. Và cách thanh toán này sẽ không kích động chuyện đưa-nhận hối lộ cùng các dạng tham nhũng khác.
Các quốc gia phát triển hơn trong khu vực, như Singapore và Malaysia đang có sự giảm trong thanh toán trực tuyến, bất chấp những nỗ lực khiến người dân tự loại bỏ thói quen tiêu tiền mặt.
Tiền mặt và séc vẫn chiếm 40% thanh toán của Singapore, đơn giản vì họ có mạng lưới ATM rộng khắp. Theo Ngân hàng Thế giới, trong năm 2017, cứ 100.000 người lớn ở Singapore thì có trên 65 máy ATM.
Nhưng chính phủ Singapore không chịu bỏ cuộc, hồi năm ngoái tuyên bố mục tiêu kéo giảm việc sử dụng tiền mặt, và đến năm 2025 thì Singapore không còn sử dụng sổ séc.
Năm 2018, Hiệp hội Ngân hàng Singapore ra mắt PayNow, một dịch vụ cho phép chủ tài khoản ngân hàng chuyển khoản mà sử dụng số điện thoại di động, thay vì số tài khoản.
