‘Xoay chuyển tình thế’ vì sự phát triển

Chia sẻ với báo Pháp Luật TP.HCM, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ tịch Lê Minh Khái cho biết: “Dù năm 2023 có nhiều khó khăn, thách thức, tạo sức ép lớn trong chỉ đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) nhưng Chính phủ đã phản ứng kịp thời, linh hoạt theo chủ trương của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội và KTXH nước ta đã đạt được những kết quả đáng khích lệ”.

Khó khăn chồng chất

. Phóng viên: Thưa Phó Thủ tướng, có thể nói năm 2023 là năm đặc biệt khó khăn. Vậy đâu là những khó khăn, thách thức mà Phó Thủ tướng quan tâm nhất?

+ Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Từ cuối năm 2022, khi xây dựng kế hoạch phát triển KTXH, dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, Bộ Chính trị, Trung ương, Quốc hội và Chính phủ đều thống nhất nhận định: Năm 2023 thuận lợi, cơ hội và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Thực tế đã cho thấy nhận định trên là chính xác.

Một số khó khăn, thách thức lớn, đáng chú ý là kinh tế, thương mại, đầu tư toàn cầu phục hồi nhưng chậm lại; các tổ chức như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) liên tục thay đổi, điều chỉnh giảm dự báo đối với triển vọng kinh tế thế giới. Nhiều quốc gia, trong đó có các đối tác thương mại lớn của nước ta tăng trưởng chậm lại, nhu cầu tiêu dùng suy giảm, tác động trực tiếp tới Việt Nam.

Lạm phát tuy đã hạ nhiệt nhưng vẫn neo ở mức cao dẫn đến nhiều nền kinh tế lớn duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất cao để bảo đảm kiểm soát hiệu quả. Sức ép lạm phát cùng với chính sách tiền tệ thắt chặt để kiểm soát lạm phát đã tác động tiêu cực và tiếp tục là nguyên nhân chủ yếu làm thương mại, tiêu dùng, đầu tư toàn cầu tiếp tục sụt giảm trong năm 2023.

. Thưa Phó Thủ tướng, các yếu tố bên ngoài chắc chắn cũng có tác động không nhỏ đối với quá trình phục hồi, phát triển KTXH của nước ta?

+ Đúng vậy! Đặc biệt là cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gay gắt, toàn diện hơn. Bên cạnh cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài và chưa có dấu hiệu kết thúc thì xuất hiện thêm xung đột tại Dải Gaza, gần đây nhất là xung đột trên Biển Đỏ. Những điều này tiếp tục làm gián đoạn các chuỗi sản xuất, cung ứng trên toàn cầu, tác động tới quá trình phục hồi kinh tế thế giới thời hậu COVID-19.

Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam mặc dù đã đạt nhiều thành tựu sau hơn 35 năm đổi mới nhưng đang trong quá trình chuyển đổi, quy mô còn khiêm tốn, độ mở lớn, khả năng cạnh tranh, sức chống chịu còn hạn chế; chịu tác động của nhiều yếu tố bất lợi bên ngoài và những hạn chế, bất cập bên trong kéo dài nhiều năm; dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nặng nề ở nhiều địa phương…

Phản ứng kịp thời

. Một năm đầy khó khăn, sóng gió vừa qua đã để lại trong Phó Thủ tướng những trải nghiệm gì trong công tác chỉ đạo, điều hành?

+ Kế thừa cách làm, bài học kinh nghiệm quý báu trong chỉ đạo, điều hành những năm trước đây, Chính phủ đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phục hồi và phát triển KTXH, nhanh chóng “xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái”; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Báo cáo xin ý kiến Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trình Quốc hội tháo gỡ ngay những khó khăn về thể chế, cơ chế, chính sách.

Chính phủ cũng tiếp tục đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế; đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng các quy hoạch; ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin để điều hành đến tận cơ sở; thành lập 5 tổ công tác đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công và 26 tổ công tác của thành viên Chính phủ trực tiếp nắm bắt, tháo gỡ ngay khó khăn, vướng mắc ở địa phương; thành lập tổ công tác giải quyết vấn đề bất động sản.

. Công luận cũng thấy rằng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức nhiều hội nghị, cuộc họp… Điều này có ý nghĩa gì trong chỉ đạo, điều hành, thưa Phó Thủ tướng?

+ Mục đích là nhằm xử lý kịp thời các vấn đề quan trọng, cấp bách, nhất là các vướng mắc liên quan đến tiếp cận vốn tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, bảo đảm nguồn cung nguyên liệu, vật liệu cho các dự án đường bộ cao tốc...

Ngoài ra, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo xử lý các vấn đề tồn đọng kéo dài và những vấn đề mới phát sinh. Quyết liệt phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Chú trọng phát triển các lĩnh vực văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, củng cố quốc phòng, an ninh, đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Cao nhất từ trước đến nay

. Xin Phó Thủ tướng chia sẻ những thành tích ấn tượng mà với nhiều nỗ lực, quyết tâm, đất nước ta đã đạt được trong năm qua.

+ Đó là tăng trưởng kinh tế quý sau cao hơn quý trước, cả năm tăng 5,05%, thuộc nhóm tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm tăng 3,25% (thấp hơn mục tiêu đề ra khoảng 4,5%). Thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định, mặt bằng lãi suất giảm khoảng 2% so với cuối năm 2022. Khu vực nông nghiệp là điểm sáng, tiếp tục là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế, năm 2023 tăng 3,83%, cao nhất trong 10 năm qua.

Đó là thu ngân sách nhà nước vượt khoảng 8,12% dự toán trong khi đã miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất gần 194.000 tỉ đồng; đồng thời tăng thu, tiết kiệm chi, đã trích lập được khoảng 560.000 tỉ đồng, bảo đảm đủ nguồn để cải cách tiền lương trong ba năm 2024-2026.

Đó là tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm đạt 683 tỉ USD; xuất siêu khoảng 28 tỉ USD, góp phần tăng dự trữ ngoại tệ quốc gia. Các cân đối lớn được bảo đảm và có giá trị tăng thêm cao nhất từ trước đến nay.

. Đó là “chúng ta nói về chúng ta”, còn quốc tế, đặc biệt là các tổ chức đánh giá có uy tín trên thế giới nói gì về chúng ta, thưa ông?

+ Nhiều tổ chức quốc tế có uy tín đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế nước ta. Chẳng hạn Moody’s xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam ở mức Ba2, triển vọng “ổn định”; S&P xếp hạng ở mức BB+, triển vọng “ổn định”; Fitch Ratings nâng hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn từ mức BB lên mức BB+ với triển vọng “ổn định”; giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam đạt 431 tỉ USD, tăng 1 bậc và có tốc độ tăng trưởng giá trị nhanh nhất thế giới trong giai đoạn 2020-2022.

. Tổng kết năm 2023 có nhiều chỉ tiêu được cải thiện rất tốt. Phó Thủ tướng có thể chia sẻ thêm những “con số biết nói” để chứng minh điều đó?

+ Đó là giải ngân vốn đầu tư công dự kiến đạt 95% kế hoạch (năm 2022 là 91,42%), số tuyệt đối đạt gần 676.000 tỉ đồng, cao nhất từ trước đến nay, cao hơn khoảng 146.000 tỉ đồng so với năm 2022. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài đạt gần 36,6 tỉ USD, tăng 32,1% trong bối cảnh thương mại, đầu tư toàn cầu bị thu hẹp; vốn FDI thực hiện đạt gần 23,2 tỉ USD (tăng 3,5%), cao nhất từ trước đến nay, cho thấy Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài…

Đặc biệt, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược có sự chuyển biến vượt bậc, nhất là đột phá về hạ tầng giao thông. Trong năm 2023 đã hoàn thành, đưa vào khai thác 475 km đường bộ cao tốc (từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 729 km đường cao tốc), nâng tổng chiều dài đường cao tốc đưa vào khai thác đến nay là khoảng 1.900 km.

. Cùng với những kết quả toàn diện trong xây dựng, hoàn thiện thể chế, phát triển văn hóa, xã hội… công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế được đánh giá là thành công toàn diện, thưa ông?

+ Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, chúng ta đã đón tiếp tổng bí thư, chủ tịch Trung Quốc, tổng thống Mỹ và nhiều nguyên thủ, lãnh đạo các nước. Đến nay, nước ta đã có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện hoặc đối tác chiến lược với tất cả 5 nước Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và nhiều nước G20; góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đoàn kết, thống nhất, kỷ luật, kỷ cương

. Thưa Phó Thủ tướng, từ đầu nhiệm kỳ đến nay và đặc biệt là trong năm 2023, những yếu tố nào đã giúp đất nước ta đạt được nhiều kết quả ấn tượng như vậy?

+ Tôi cho rằng nguyên nhân chính là sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo sâu sát, kịp thời của Trung ương Đảng, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; sự chủ động, tích cực, đồng hành, phối hợp chặt chẽ của Quốc hội và các cơ quan trong hệ thống chính trị; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, chủ động, kịp thời, sát thực tiễn của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương; sự ủng hộ, tham gia tích cực của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; sự hợp tác, hỗ trợ của bạn bè quốc tế.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quán triệt, triển khai quyết liệt, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; bảo đảm phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng và có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, khát vọng và nỗ lực vươn lên.

Chúng ta đã nắm chắc tình hình thực tiễn, phản ứng chính sách chủ động, kịp thời, đúng thời điểm, linh hoạt, hiệu quả; kiên định, bản lĩnh, không dao động trước thách thức, khó khăn; khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là các động lực, mô hình tăng trưởng mới.

Cuối cùng, kỷ luật, kỷ cương được giữ vững; kiểm tra, giám sát được đôn đốc, tăng cường; khen thưởng, kỷ luật kịp thời, nghiêm minh; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực và nâng cao năng lực thực thi; xây dựng, hoàn thiện thể chế đáp ứng yêu cầu thực tiễn; chỉ đạo, điều hành đồng bộ, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách, xác định rõ ưu tiên, trọng tâm, trọng điểm.

. Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng.