Những ngày cuối tháng 4-2025, nắng nóng bỏng rát trên những cánh đồng muối Sa Huỳnh (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi). Với những người làm muối ở Sa Huỳnh, nắng càng gắt, cánh đồng muối lại càng rộn ràng, tấp nập.
Nằm ở miền Trung, cánh đồng muối Sa Huỳnh là vựa muối lớn nhất khu vực ven biển Nam Trung Bộ với tổng diện tích lên đến 110 ha.
Hơn 200 năm hình thành và được nhiều thế hệ duy trì, tiếp nối, nghề làm muối Sa Huỳnh đã phát triển thành làng nghề truyền thống.
Muối Sa Huỳnh cũng vang danh khắp nơi, không hề thua kém những làng nghề muối nổi tiếng khác của miền Trung như Cà Ná hay Hòn Khói.
Hằng năm, đồng muối Sa Huỳnh cung cấp từ 6.500 - 7.000 tấn muối phục vụ cho khu vực miền Trung – Tây Nguyên.
Hiện nay, có khoảng 500 hộ làm muối đang hoạt động trên cánh đồng muối Sa Huỳnh, trong đó chủ yếu là các hộ tại tổ dân phố Tân Diêm, Long Thạnh 1, Thạnh Đức 1.
Với những người làm muối, thời tiết nắng nóng như lửa đốt lại chính là thời điểm họ phải phơi mình để làm muối, mặc sức nóng dưới mặt đất bốc lên, từ trên trời đổ xuống. Nắng càng gắt, muối càng nhanh kết tinh.
Để làm ra được một mẻ muối hoàn chỉnh phải trải qua nhiều công đoạn. Diêm dân phải đổ xuống cánh đồng rất nhiều công sức.
Ông Ngô Tuấn (62 tuổi), người có hơn 35 năm làm muối tại phường Phổ Thạnh, cho hay diêm dân tại đây bắt đầu công việc từ sáng sớm. Họ cho nước biển vào các ô ruộng muối, phơi dưới nắng gắt khoảng 2 – 3 ngày để muối kết tinh. Muối thành hình thì họ cào, xúc để gom thành đống, chuyển lên bờ.
“Công việc này chủ yếu phụ thuộc vào thời tiết, trời càng nắng hạt muối kết tinh nhanh và mẻ muối làm ra càng trắng, chất lượng. Nếu bất chợt có mưa trong ngày thì coi như bỏ làm lại”, ông Tuấn nói.
Làm muối giờ đa phần là người lớn tuổi, thanh niên trai tráng thường chọn việc khác nhẹ nhàng, thu nhập cao hơn.
Hiện giá muối dao động từ 1.000-1.100 đồng/kg. Cứ 2-3 ngày thu hoạch một lần, mỗi ô muối cho ra khoảng 100kg muối, bán được khoảng 120.000 đồng.
Dù muối xuống giá, tiểu thương chẳng ngó tới nhưng những diêm dân vẫn cần mẫn làm việc, vì ngoài việc mưu sinh họ vẫn muốn giữ nghề cha ông để lại.
Ông Nguyễn Phu (58 tuổi) cho biết, giá muối khá bấp bênh, có năm chỉ từ 800 đồng – 1.000 đồng/kg. Dù vất vả nhưng diêm dân tại đây đều quyết tâm gìn giữ nghề truyền thống.
Ngày 10-12-2024, Bộ VH-TT&DL đã ban hành Quyết định số 3983, công nhận nghề thủ công truyền thống Nghề làm Muối Sa Huỳnh (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ) là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.
