Cuối năm 2017, người hàng xóm là ông N. xây tường trên lối đi này làm cản trở việc đi lại của gia đình bà T. Theo ông N., giấy đỏ của ông do Sở TN&MT tỉnh Bình Dương cấp, công nhận cho ông sử dụng cả phần diện tích mà bà T. cho rằng đó là lối đi. Vì vậy, bà T. khởi kiện ông N. yêu cầu tòa án xác định diện tích đất mà ông N. được cấp giấy đỏ là lối đi chung và yêu cầu tòa án hủy giấy đỏ mà ông N. đã được cấp.
Sau khi xem xét, ngày 28-9-2018, TAND TP Thủ Dầu Một đã có thông báo chuyển vụ án lên cho TAND tỉnh thụ lý. Lý do, theo Điều 34 BLTTDS, khoản 1 Điều 34 Luật Tố tụng hành chính (TTHC) và Mục 3 Giải đáp số 2 của TAND Tối cao ngày 19-9-2018 thì yêu cầu của đương sự thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND cấp tỉnh.
Tuy nhiên, gần một tháng sau, TAND tỉnh Bình Dương lại có thông báo chuyển ngược vụ án về cho TAND TP Thủ Dầu Một. Tòa tỉnh chỉ nhận định ngắn gọn: “Việc bà T. có yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong đơn khởi kiện chưa đủ căn cứ xác định thẩm quyền giải quyết của TAND tỉnh” và không đưa ra căn cứ pháp lý nào.
Từ đây, TAND Thủ Dầu Một đã thụ lý vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất (lối đi) và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cho rằng tòa cấp huyện thụ lý vụ án này là sai nên phía bà T. đã có đơn gửi TAND Cấp cao tại TP.HCM và TAND Tối cao giải đáp và hướng dẫn xem trường hợp này tòa cấp nào thụ lý giải quyết mới đúng tố tụng. Theo bà T., khi vụ án có một trong các yêu cầu khởi kiện là hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà tòa cấp tỉnh từ chối giải quyết là không đúng với hướng dẫn của TAND Tối cao đã ban hành ngày 19-9-2018.
Theo TS Nguyễn Văn Tiến, Phó Trưởng khoa Luật dân sự, Trường ĐH Luật TP.HCM, một trong hai yêu cầu của nguyên đơn trong vụ án này là yêu cầu hủy giấy đỏ, tức là yêu cầu hủy quyết định hành chính cá biệt. Theo Điều 34 BLTTDS 2015, thẩm quyền của cấp tòa án giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp có xem xét việc hủy quyết định cá biệt được xác định theo quy định tương ứng của Luật TTHC về thẩm quyền. Trong khi theo khoản 4 Điều 32 Luật TTHC 2015, tòa án cấp tỉnh giải quyết theo thủ tục sơ thẩm khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, chủ tịch UBND cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với tòa án.
Đặc biệt, theo TS Tiến, tại Mục 3 Giải đáp số 02/GĐ-TANDTC ngày 19-9-2018 của TAND Tối cao (giải đáp một số vấn đề về TTHC) hướng dẫn rất rõ: Trong vụ án dân sự, khi đương sự tranh chấp đất đai và có yêu cầu hủy giấy đỏ mà hai yêu cầu này có thể giải quyết trong cùng một vụ án thì TAND cấp tỉnh căn cứ khoản 1 Điều 34 Luật TTHC và Điều 34 BLTTDS 2015 để thụ lý giải quyết trong cùng vụ án theo thủ tục tố tụng dân sự. Ngày 28-9-2018, TAND TP Thủ Dầu Một có thông báo chuyển vụ án lên cấp tỉnh là rất đúng với hướng dẫn mới nhất của TAND Tối cao. Trước đó, ngày 7-4-2017, TAND Tối cao cũng ban hành Công văn số 01 có hướng dẫn theo hướng nếu tòa án cấp huyện thụ lý sau ngày 1-7-2016 thì phải chuyển vụ án cho tòa cấp tỉnh.
“Ngoài ra, giấy đỏ của ông N. là do Sở TN&MT tỉnh cấp thì thẩm quyền hủy giấy này đương nhiên phải thuộc TAND tỉnh. Tòa huyện không tuyên hủy giấy đỏ này nếu có chứng cứ chứng minh giấy đã được cấp sai” - TS Tiến nói.
