Sáng 25-12, Văn phòng Chủ tịch nước họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước công bố bảy luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, trong đó có Luật Nhà ở (sửa đổi).
Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho hay Luật Nhà ở (sửa đổi) gồm 13 chương, 198 điều, có hiệu lực thi hành 1-1-2025; so với luật hiện hành, luật mới giảm 4 chương, tăng 15 điều.
Quy định mới về nhà ở xã hội
Đáng chú ý, ông Nguyễn Văn Sinh cho biết Luật quy định chính sách về nhà ở xã hội có nhiều điểm mới. Cụ thể, Luật xác định rõ trách nhiệm dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội là trách nhiệm của chính quyền địa phương. Trong quá trình lập, phê duyệt quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất phát triển nhà ở xã hội theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở đã được phê duyệt.
“Việc trao quyền gắn với trách nhiệm để tạo cơ chế linh hoạt cho địa phương triển khai thực hiện”- ông Sinh nói.
Về hình thức phát triển nhà ở xã hội, Thứ trưởng Bộ Xây dựng thông tin Luật bổ sung hai hình thức mới là phát triển nhà lưu trú công nhân và phát triển nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân.
Theo đó, bên cạnh việc được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, công nhân, người lao động tại khu công nghiệp còn được thuê nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp. Lực lượng vũ trang nhân dân được mua, thuê, thuê mua nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân.
Luật vừa được Quốc hội thông qua cũng bổ sung quy định cho phép Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội bằng nguồn tài chính công đoàn cho công nhân, người lao động thuộc đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội thuê.
Cũng theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định cụ thể về điều kiện được hưởng chính sách nhà ở xã hội theo hướng cải cách thủ tục hành chính nhiều hơn, tạo điều kiện cho người dân có thu nhập thấp thuận lợi hơn khi đăng ký mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.
“Luật đã bãi bỏ quy định về điều kiện cư trú, khi mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ còn điều kiện về nhà ở và thu nhập. Trường hợp thuê nhà ở xã hội thì không yêu cầu bắt buộc phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở, thu nhập, chỉ cần đúng đối tượng”- theo ông Sinh.
Chính sách ưu đãi với chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cũng được sửa đổi, bổ sung nhiều theo hướng khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư. Doanh nghiệp làm nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất với toàn bộ diện tích đất của dự án và không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn theo quy định của pháp luật về đất đai.
Chủ đầu tư được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 10% với phần diện tích xây dựng nhà ở xã hội; được ưu đãi tối đa 20% tổng diện tích đất ở (hoặc 20% tổng diện tích sàn xây dựng của dự án) để xây dựng công trình, kinh doanh dịch vụ, thương mại, nhà ở thương mại theo chủ trương đầu tư dự án đã được chấp thuận.
Chung cư mini được cấp sổ hồng
Về nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân (chung cư mini- PV) để bán, cho thuê mua, cho thuê, Luật bổ sung quy định theo hướng chặt chẽ hơn về điều kiện đầu tư xây dựng, nhằm bảo đảm an toàn tính trạng và tài sản của nhân dân.
Trả lời báo chí về vấn đề này, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nói điều 57 Luật Nhà ở 2023 quy định rất rõ điều kiện để phát triển nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ của cá nhân để bán, cho thuê.
Theo đó, cá nhân có quyền sử dụng đất muốn xây dựng nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ để bán, cho thuê mua, cho thuê phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án nhà ở. “Việc đầu tư xây dựng phải thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng, cũng như quy định khác liên quan”- ông Sinh nhấn mạnh.
Đáng chú ý, theo quy định của Luật, căn hộ chung cư mini (nhà ở từ 2 tầng trở lên mà tại mỗi tầng có thiết căn hộ, hoặc từ 2 tầng, có quy mô 20 căn hộ trở lên) đáp ứng đủ điều kiện thì được cấp giấy chứng nhận theo pháp luật đất đai (còn gọi là sổ hồng), được bán, cho thuê, thuê mua theo quy định Luật Nhà ở, pháp luật về kinh doanh bất động sản.
Cũng theo ông Sinh, với căn hộ chung cư mini (nhà ở có từ 2 tầng trở lên và có quy mô dưới 20 căn hộ, tại mỗi tầng có thiết kế) chỉ để cho thuê, cá nhân có quyền sử dụng đất phải đáp ứng 3 điều kiện.
Thứ nhất, đáp ứng yêu cầu về xây dựng nhà ở theo quy định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng và tới đây sẽ có quy định cụ thể. Thứ hai, là đáp ứng yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy. Thứ ba, đáp ứng về đường giao thông để phương tiện chữa cháy thực hiện nhiệm vụ chữa cháy tại nơi có nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân theo quy định của UBND cấp tỉnh.
Quy định mới về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư
Luật Nhà ở (sửa đổi) bổ sung quy định việc chấp thuận chủ trương đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở, không thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư.
“Đây là loại dự án đặc thù nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư tham gia đầu tư, xây dựng cải tạo lại nhà chung cư”- Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho hay.
Luật cũng bổ sung quy định về di dời chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư, cưỡng chế di dời, phá dỡ nhà chung cư. Trong đó, quy định rõ quyền và trách nhiệm của chính quyền địa phương, chủ đầu tư, các chủ sở hữu nhà chung cư; kinh phí di dời, cưỡng chế di dời, phá dỡ nhà chung cư được tính trong tổng mức đầu tư dự án, nhà đầu tư có trách nhiệm hoàn trả kinh phí này nếu Nhà nước đã ứng ra để thực hiện.
Đồng thời, bổ sung quy định việc chủ sở hữu nhà chung cư phải đóng góp kinh phí để xây dựng lại nhà chung cư với các nhà chung cư được xây dựng sau năm 1994 để bảo đảm tính khả thi, hài hòa giữa lợi ích của chủ sở hữu nhà chung cư, Nhà nước và nhà đầu tư, đáp ứng yêu cầu chỉnh trang đô thị.
Theo ông Nguyễn Văn Sinh, với các chung cư cũ xây dựng trước năm 1994, Luật mới tiếp tục kế thừa quy định của pháp luật nhà ở hiện hành về việc áp dụng hệ số K bồi thường căn hộ. Còn chung cư mới xây dựng sau năm 1994 thuộc diện xây dựng lại do vẫn phù hợp với quy hoạch, các chủ sở hữu nhà chung cư có trách nhiệm đóng góp kinh phí xây dựng lại nhà chung cư. Nếu không đóng góp kinh phí thì được bồi thường quyền sử dụng đất, giá trị nhà ở còn lại (nếu có) theo quy định của Chính phủ.
