Có thể nâng giá cá tra để thoát bị kiện

Đó là thông tin được luật sư Ngô Quang Thụy, người nhiều năm đại diện cho doanh nghiệp (DN) Việt Nam trong các vụ kiện chống bán phá giá, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM về kết quả cuối cùng của đợt xem xét hành chính lần thứ 9 (POR9) mới được Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố sẽ tiếp tục áp thuế chống bán phá giá cá tra Việt Nam.

Giá có thể tăng 30%-40%

. Phóng viên: Theo ông, mức giá cá tra Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ có thể tăng bao nhiêu?

. Hiện nay chỉ còn bốn DN được hưởng mức thuế suất thấp xuất cá tra vào Mỹ, vậy có cơ hội tăng giá bán không, thưa ông?

+ Sau khi DOC công bố kết quả đợt thuế chống bán phá giá lần thứ 9 chỉ còn bốn DN của Việt Nam (bao gồm Vĩnh Hoàn, Biển Đông, Thuận An và DN mới Golden Quality) còn xuất được vào thị trường Mỹ với mức thuế suất thấp. Đây là cơ hội lớn để các DN cùng ngồi lại để thống nhất lại sản lượng đến giá bán vào Mỹ, trong đó sản lượng phải được cung thấp hơn sản lượng tiêu thụ chút ít. Ví dụ, mỗi tháng thị trường Mỹ tiêu thụ trung bình 500 container, tương đương 20 triệu pound cá tra, vậy thì làm sao các DN chúng ta tạo được nguồn cung vào thị trường Mỹ thấp hơn để lúc nào thị trường cũng mang áp lực chờ hàng, hụt hàng thì giá bán khi đó sẽ ổn định và kéo dần lên được.

Giá bán cá tra xuất khẩu có thể tăng thêm 30%- 40% trên thị trường Mỹ. Ảnh: CTV

Cần quy hoạch nguồn cung

. DN xuất khẩu cá tra Việt Nam phải làm tốt những điều kiện nào ngoài việc liên kết thống nhất một mức giá, thưa ông?

+ Các DN cần đặc biệt chú ý đến chất lượng cá tra. Các DN nên tăng dần chất lượng và thống nhất một chuẩn chất lượng chung chứ không nên bán theo “tiền nào của nấy”. Nếu có một chiến lược về chất lượng và làm chủ về sản lượng thì sẽ từng bước khẳng định được thương hiệu cá tra Việt Nam tại thị trường Mỹ. Khi đã tạo được thương hiệu thì việc tăng giá cá tra để thoát khỏi vụ kiện chống bán phá giá là điều mà các DN Việt Nam sẽ làm được trong tương lai gần.

Chính DN nên tự mình chú trọng phát triển chất lượng, giảm về sản lượng để nhà máy cũng như nông dân nuôi làm ra ít về sản lượng nhưng họ bán được giá cá cao hơn, họ sẽ thu được lợi nhuận cao hơn.... Khi đó, nông dân và nhà máy cùng nhau chia sẻ được lợi nhuận.

. Có phải Mỹ coi Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường nên kiện trong khi những nước có nền kinh tế thị trường ít hơn? Vậy phải chăng giải pháp để Mỹ công nhận nước ta có nền kinh tế thị trường vẫn là cách tối ưu nhất?

+ Đối với nền kinh tế phi thị trường, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) sẽ lấy giá trị thay thế của nước thứ ba để tính ra giá trị thông thường. Trong khi điều tra ở quốc gia có nền kinh tế thị trường thì các DN này sẽ không chịu nhiều rủi ro và có thể kiểm soát được biên độ bán phá giá. Ví dụ như khi điều tra tôm của Thái Lan (nền kinh tế thị trường) xuất sang Mỹ thì để tính ra giá trị thông thường, DOC sẽ xác định xem giá bán của nhà xuất khẩu Thái Lan tại Mỹ với giá bán tại thị trường nội địa Thái Lan của họ. Nếu không có giá bán tại thị trường nội địa Thái Lan để so sánh thì DOC sẽ so sánh giá bán tại Mỹ với giá bán tại thị trường thứ ba và nếu giá bán tại Mỹ thấp hơn tức là có bán phá giá. Chứ không phải kinh tế thị trường là không bị kiện đâu.

Nguyên nhân sâu xa để công nhận một quốc gia có nền kinh tế thị trường hay không phụ thuộc nhiều vào chính sách và quan hệ chính trị của Mỹ với quốc gia đó, mà không phải hoàn toàn căn cứ theo luật chống bán phá giá của Mỹ. Theo cam kết khi gia nhập WTO, Việt Nam chấp nhận bị coi là nền kinh tế phi thị trường trong 12 năm, tức là cho đến năm 2018. Tuy nhiên, hết thời hạn này không có nghĩa là Mỹ sẽ tự động công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường, mà việc này phụ thuộc hoàn toàn vào nỗ lực đàm phán và mối quan hệ ngoại giao giữa chính phủ Việt Nam và Mỹ.

QUANG HUY