Theo Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng (SCMP) ngày 8-1, mặc dù giới chức Đài Loan cho hay chuyến thăm ngoại giao bốn nước Trung Mỹ của nhà lãnh đạo Thái Anh Văn là rất quan trọng nhưng không biết liệu bà Thái có thể giữ được sự ủng hộ của các quốc gia mà bà tới thăm hay không, đặc biệt là Nicaragua. Bà Thái ngày 7-1 đã lên đường bắt đầu chuyến công du bốn nước Trung Mỹ kéo dài chín ngày gồm Honduras, Nicaragua, Guatemala, El Salvador.
SCMP cho biết bà Thái sẽ tới Honduras sau khi quá cảnh ở TP Houston của Mỹ vào ngày 9-1, tới Nicaragua vào ngày 10-1, Guatemala vào tối 11-1 và El Salvador vào sáng 13-1. Sau đó nhà lãnh đạo Đài Loan về nước vào ngày 15-1.
Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn ngày 7-1 đã lên đường thăm bốn nước Trung Mỹ. Ảnh: SCMP
Tuy vậy, có nhiều lo ngại dấy lên ở Đài Loan rằng Nicaragua có thể là quốc gia tiếp theo cắt đứt quan hệ với Đài Loan và khôi phục quan hệ với Trung Quốc sau đảo quốc Sao Tome và Principe. Đảo quốc Sao Tome và Principe cắt đứt quan hệ với Đài Loan vào ngày 20-12 năm ngoái. Một ngày sau đó, ông Javier Hou, phó phụ trách cơ quan ngoại giao Đài Loan, cho biết trong một phiên họp lập pháp rằng một đồng minh khác mà ông không nêu tên có nguy cơ cắt quan hệ với vùng lãnh thổ này.
Mặc dù ông Hou nói rằng điều này sẽ không ảnh hưởng tới chuyến công du của bà Thái, song truyền thông Đài Loan đưa tin các quan chức gặp khó khăn trong việc chọn ra các sự kiện liên quan tới người đồng cấp Nicaragua cho chuyến thăm của bà Thái. Điều này dấy lên tin đồn về sự vững mạnh của mối quan hệ hai nước. Lịch trình chuyến công du Trung Mỹ do văn phòng bà Thái Anh Văn công bố cho biết bà Thái sẽ gặp nguyên thủ của ba trong bốn nước chủ nhà trên nhưng sẽ không gặp Tổng thống Daniel Ortega của Nicaragua.
Theo kế hoạch, bà Thái sẽ tham dự lễ nhậm chức nhiệm kỳ thứ tư của Tổng thống Ortega vào ngày 10-1 nhưng không có cuộc gặp song phương nào giữa hai nhà lãnh đạo Đài Loan và Nacaragua được sắp xếp. Thay vào đó, bà Thái sẽ thăm các nhà máy của Đài Loan và gặp gỡ các thành viên của cộng đồng người Đài Loan ở Nacaragua trước khi rời nước này vào sáng 11-1.
Các nhà phân tích nhận định chuyến thăm của bà Thái sẽ là phép thử cho ảnh hưởng của Đài Loan đối với khu vực Trung Mỹ này trong bối cảnh áp lực từ phía Trung Quốc ngày một gia tăng. Đài Loan hiện có 21 đồng minh nhưng số lượng đồng minh dự kiến ngày một vơi dần.
“Hiện không ai biết chắc liệu Nacaragua có phải là quốc gia tiếp theo chuyển đổi quan hệ với Bắc Kinh hay không nhưng Managua nhiều lần cắt đứt quan hệ với Đài Loan và Tổng thống Ortega cũng không ít lần có ý muốn làm bạn với Trung Quốc đại lục” - Sun Yang-ming, phó chủ tịch Quỹ chính sách quốc gia trụ sở Đài Loan, cho biết.
Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega. Ảnh: radiolaprimerisima.com
Tổng thống Ortega trước đó tuyên bố cắt đứt quan hệ với Đài Loan vào năm 1985. Mối quan hệ hai nước được khôi phục nhờ một chính phủ cánh hữu vào năm 1990. Sau khi ông Ortega lên nắm quyền vào năm 2006, ông vẫn giữ nguyên tình trạng mối quan hệ này. Một năm sau đó, nhà lãnh đạo Nicaragua được cho là đã dọa cắt đứt quan hệ với Đài Loan để giành lấy sự hỗ trợ tài chính từ chính quyền của cựu lãnh đạo Trần Thủy Biển.
Trong chuyến thăm Trung Mỹ vào năm 2009, cựu lãnh đạo Đài Loan Mã Anh Cửu được cho là bị buộc hủy bỏ một cuộc gặp với ông Ortega vốn được nhất trí từ trước. Trước đó, Tổng thống Nicaragua đã hai lần hoãn cuộc gặp này.
Giới phân tích cho rằng Bắc Kinh có lẽ muốn tăng cường áp lực lên Đài Loan bằng cách cô lập Đài Loan hơn nữa với cộng đồng quốc tế, nhằm buộc bà Thái chấp nhận “thỏa thuận 1992”. Đây là một thỏa thuận ngầm có chứa nguyên tắc “một Trung Quốc” mà Bắc Kinh xem là điều kiện tiên quyết để hai bên tiếp tục đối thoại và tương tác.
