Nỗi lo của Ukraine về nguy cơ Nga phát động cuộc tấn công lớn vào tỉnh Zaporizhia đang gia tăng khi lực lượng Moscow được cho là đã đạt được tiến triển dọc theo biên giới giữa tỉnh Donetsk và Zaporizhia cũng như đang tăng cường các cuộc không kích vào thủ phủ của khu vực, theo tờ Kyiv Independent.
Zaporizhia (đông nam Ukraine) là một trong bốn tỉnh mà Nga tuyên bố đã sáp nhập vào tháng 9-2022. Đến nay lực lượng Ukraine vẫn kiểm soát khoảng 1/3 tỉnh này, bao gồm cả thủ phủ của tỉnh là TP Zaporizhia.
“Nếu đạt được bước đột phá, Nga sẽ có thể tấn công vào các tuyến đường hậu cần nối Zaporizhia với phía đông Ukraine” - ông Vladyslav Voloshyn, người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ miền Nam Ukraine Vladyslav Voloshyn, phản hồi các báo cáo gần đây về việc lực lượng Nga đang tập trung để đột phá theo hướng TP Orikhiv và làng Mala Tokmachka (đều thuộc tỉnh Zaporizhia), cách trung tâm TP Zaporizhia khoảng 50 km về phía đông nam.
“Nga sẽ cố gắng bằng mọi giá để cắt đứt nguồn hậu cần của chúng ta” - ông Voloshyn nói thêm về khả năng Nga phát động cuộc tấn công lớn vào tỉnh Zaporizhia.
Những diễn biến này diễn ra vào thời điểm quan trọng trong cuộc chiến, khi cả Nga và Ukraine đều muốn củng cố vị thế trước khi các cuộc đàm phán hòa bình có thể xảy ra. Trong những tháng gần đây, lực lượng Nga đã có những bước tiến ở phía đông Ukraine, bao gồm cả việc chiếm được TP chiến lược Vuhledar vào đầu tháng 10.
Các chuyên gia tin rằng còn quá sớm để nói liệu những động thái gần đây này có báo hiệu sự khởi đầu của việc Nga phát động cuộc tấn công lớn vào tỉnh Zaporizhia hay không, nhưng một hoạt động như vậy có vẻ khó có thể xảy ra trong tương lai gần vì Nga vẫn tập trung vào mặt trận phía đông.
Chuyện gì đã xảy ra ở tỉnh Zaporizhia?
Giống như những cảnh báo của quân đội Ukraine vào tháng trước, Nga đã tăng cường các cuộc tấn công dọc theo biên giới giữa hai tỉnh Donetsk và Zaporizhia và được cho là đã đạt được một số thành quả chiến thuật trong những ngày gần đây.
Bộ Quốc phòng Nga ngày 14-10 tuyên bố rằng quân đội nước này đã giành quyền kiểm soát làng Levadne (Zaporizhia), cách TP Zaporizhzhia khoảng 170 km.
Trả lời Kyiv Independent về vấn đề này, ông Voloshyn nói rằng tình hình “đang diễn biến khá phức tạp”, lưu ý rằng không bên nào có thể giành lại thế chủ động.
Các nguồn tin quân sự từ Nga và Ukraine cũng báo cáo về sự tiến quân của Nga về phía làng Novodarivka gần đó và các khu vực phía tây nam khu định cư Velyka Novosilka (Donetsk).
Theo báo cáo ngày 14-10 của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), trong những ngày qua, lực lượng Nga đã tiến hành các cuộc tấn công trên bộ gần các làng Robotyne, Mala Tokmachka và Novodanylivka ở trung tâm tỉnh Zaporzhzhia, nhưng không có thành quả nào được xác nhận.
Khu vực này là trọng tâm cuộc phản công của Ukraine ở phía nam vào năm 2023, nơi chứng kiến việc Ukraine giành lại làng Robotyne và một số khu định cư nhỏ khác nhưng không tạo ra bước đột phá lớn.
Việc Nga tái kiểm soát tỉnh Zaporizhia không phải là điều bất ngờ. Quân đội Ukraine đã báo cáo từ cuối tháng 9 rằng quân đội và thiết bị của Nga đã tập hợp để tiến hành các hoạt động tấn công trong khu vực. Tuy nhiên, ông Voloshyn cho rằng Nga chỉ tiến hành các cuộc tấn công cục bộ trên bộ và sẽ cần lực lượng lớn hơn nếu muốn bắt đầu một cuộc tấn công toàn diện trong khu vực.
Ông Petro Andryushchenko, cố vấn của thị trưởng Mariupol (TP mà Nga kiểm soát hoàn toàn ở Donetsk), chia sẻ một video vào ngày 14-10 được cho là cảnh quân đội Nga chuyển một lượng lớn quân từ TP Novoazovsk (Donetsk), đi ngang Mariupol, đến TP Polohy (tỉnh Zaporizhia).
Cùng lúc đó, Nga đã tăng cường các cuộc không kích vào TP Zaporizhia, gây ra nhiều thương vong và phá hủy cơ sở hạ tầng. Ukraine cáo buộc quân đội Nga bắt đầu sử dụng bom dẫn đường có sức hủy diệt cao ở TP Zaporizhia lần đầu tiên vào ngày 23 -9. Trước đó, TP này chỉ bị tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái.
Theo tỉnh trưởng tỉnh Zaporizhia - ông Ivan Fedoro, bom dẫn đường do Nga phóng có thể bay đến trung tâm TP Zaporizhia trong vòng vài phút. Những quả bom này gần như không thể bị bắn hạ và Nga đang sản xuất chúng với số lượng lớn.
Khó đoán ý đồ của Nga ở Zaporizhia
Theo các chuyên gia, bất chấp nguy cơ liên tục về một cuộc tấn công lớn hơn của Nga vào mọi khu vực tiền tuyến, các hoạt động hiện tại của Nga ở tỉnh Zaporizhia vẫn tương đối hạn chế do trọng tâm chính của Moscow vẫn là các khu vực mà Ukraine kiểm soát ở Donetsk.
Ông Emil Kastehelmi, nhà phân tích tại nhóm Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, nhận định: “Tại Zaporizhia, Nga có thể đã đạt được một số thành quả cục bộ, nhưng không có gì có thể thay đổi đáng kể tình hình chung trong khu vực”.
Theo ông Kastehelmi, làng Levadne mà Nga vừa chiếm được “không phải là một ngôi làng vì chỉ có một vài ngôi nhà”.
Vị chuyên gia nói thêm rằng các cuộc tấn công trên bộ gần đây của Nga vào tỉnh Zaporizhia được thực hiện với “lực lượng tương đối hạn chế”, cho thấy Moscow không hề thay đổi trọng tâm chính của mình.
“Có thể đó chỉ là quyết định của những chỉ huy địa phương” - ông Kastehelmi nêu quan điểm.
Còn theo ông John Hardie, phó giám đốc Chương trình Nga tại viện nghiên cứu Nền tảng Bảo vệ Dân chủ (trụ sở Mỹ), Nga có đủ lực lượng để duy trì một cuộc tấn công ở Zaporizhia trong khi vẫn tiếp tục các hoạt động tấn công ở Donetsk.
Ông Hardie nói rằng vẫn chưa rõ liệu những bước tiến gần đây của Nga gần các làng Levadne và Novodarivka có phải là dấu hiệu của một trục tấn công liên tục ở khu vực đó hay không.
“Trước đó, Nga đã tiến hành một số cuộc tấn công theo hướng Velyka Novosilka, chiếm được Urozhaine và Staromaiorske vào mùa hè, mặc dù không đạt được kết quả” - theo ông Vuhledar.
Trong khi đó, ông Konrad Muzyka, một nhà phân tích quốc phòng chuyên nghiên cứu về Nga và Belarus, nhận định rằng dựa trên nguồn lực mà Moscow đã triển khai để chống lại cuộc tấn công liên tục của Ukraine vào tỉnh Kursk (Nga), quân đội Nga khó có khả năng tiến hành các hoạt động tấn công quy mô lớn ở tỉnh Zaporizhia.
Theo chuyên gia này, Nga có thể đang cố gắng cho thấy quân đội nước này đang chuẩn bị cho một hành động lớn hơn để khiến Ukraine phân tán lực lượng.
ISW cũng đồng tình với quan điểm này, trong bài viết ngày 13-10, ISW cho biết họ không thấy Nga tập hợp đủ nhân lực và nguồn lực cần thiết cho một cuộc tấn công lớn ở Zaporizhia như những gì đã diễn ra ở miền đông Ukraine.
“Ngược lại, lực lượng Nga đã tái triển khai lực lượng trước đây ở khu vực biên giới Donetsk-Zaporizhia và những nơi khác ở miền Nam Ukraine để ứng phó với cuộc tấn công của Ukraine vào Kursk” - theo báo cáo của ISW.
Cũng theo ISW, hoạt động của Nga ở những khu vực vốn ít sôi động của mặt trận ở miền nam Ukraine có thể là một nỗ lực “nhằm chuyển hướng sự chú ý của Ukraine khỏi các hoạt động tấn công của Nga tại Donetsk”.
“Tình hình có thể thay đổi nếu Ukraine bất ngờ rút khỏi tỉnh Kursk. Nhưng rõ ràng là điều đó khá khó xảy ra. Và thậm chí nếu điều đó xảy ra, tôi nghi ngờ Nga sẽ chọn tăng cường các cuộc tấn công ở Donetsk hoặc TP Kupiansk (ở Tỉnh Kharkiv)” - chuyên gia Hardie nhận định.
