Trong những ngày đầu tháng 3, chúng tôi về ba huyện phía Nam (Đạ Huoai, Đạ Tẻh, Cát Tiên) và huyện mới Đam Rông của tỉnh Lâm Đồng.
Chúng tôi chứng kiến nỗi thất vọng của những người trồng điều nơi đây. Hàng ngàn hecta điều của nông dân bị “lâm bệnh” - hoa, lá và trái điều bị cháy khô, trơ cành. Người dân trồng điều đang đứng trước nguy cơ trắng tay.
Nông dân tháo chạy
Theo tìm hiểu của chúng tôi, nhiều năm qua, 1 kg điều tươi loại đẹp chỉ được bán với giá 15.000-30.000đ và có năm còn 8.000 đồng/kg. Trong khi đó 1 ha điều trung bình mỗi năm chỉ cho thu hoạch 2,5-3 tạ thì người nông dân gần như không có lãi.
Bên cạnh đó, các loại sâu bệnh liên tục phá hoại khiến cho nhiều năm liền cây điều gần như bị mất trắng.
Đưa chúng ra thăm vườn điều 600 cây đang “chết đứng”, ông K’Nhũng ở xã Phước Lộc, huyện Đạ Huoai, buồn bã nói: “Nhìn vườn điều mà đứt ruột em ạ! Cả nguồn sống của gia đình đều dựa cả vào vườn điều này. Giờ không biết lấy gì ăn”.
Tiếp lời ông K’Nhũng, bà K’Hiềm có vườn bên cạnh, chỉ tay về phía vườn điều đang trơ cành, bà nói: “Gia đình tôi trồng khoảng 3 ha cây điều, hằng năm vào thời điểm nay, gia đình tôi đã thu hoạch được gần cả tấn trái, năm nay coi như mất trắng”.
Còn ông Cil Ha Chang ở xã Đạ Tồn huyện Đạ Huoai, người từng gắn bó với cây điều hàng chục năm nay, ông nói: “Dịch bệnh trên cây điều xuất hiện ngày càng nhiều và rất khó điều trị. Dù chúng tôi đã phun rất nhiều loại thuốc theo hướng dẫn của ngành chức năng nhưng không có kết quả thu nhập không quá 10 triệu đồng/ha. Chắc gia đình tôi phải chặt phá trồng loại cây khác thôi!...”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Thanh Minh (xã Đạ Tồn, huyện Đạ Huoai), người đã quay lưng với cây điều cho chúng tôi biết: “Lý do gia đình tôi chặt bỏ vườn điều 3 ha để trồng loại cây khác là 1 ha mì cao sản cho thu nhập mỗi năm không dưới 90 triệu đồng; con số này của cây cacao là 100 triệu đồng; một số cây ăn quả trên 100 triệu đồng...”.
Sâu bệnh tấn công khiến nông dân trồng điều nguy cơ trắng tay. Ảnh: Cao Diên
“Bó tay” trước dịch bệnh?
Dịch bệnh trên cây điều đã xuất hiên từ nhiều năm nay nhưng những năm gần đây thì bùng phát mạnh, gây thiệt hại lớn cho nông dân trồng điều. Trong khi đó, ngành chức năng cũng đành “bó tay” nhìn hàng ngàn hecta điều của nông dân chết mòn.
Theo thống kê của ngành nông nghiệp, toàn tỉnh Lâm Đồng có trên 20.000 ha điều, chủ yếu tập trung ở ba huyện phía Nam là Đạ Huoai với hơn 9.000 ha, Đạ Tẻh khoảng 8.114 ha và Cát Tiên là 5.550 ha.
Tại huyện Đạ Tẻh, đến thời điểm này, toàn huyện đang có 7.104 ha /8.114 ha điều bị bọ xít muỗi và bệnh thán thư gây hại. Trong đó, có 3.090 ha bị nhiễm bệnh trung bình từ 50%-70%, 4.790 ha bị gây hại nặng trên 70% và 234 ha bị cháy khô không có khả năng hồi phục.
Ông Trần Quang Trừng, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Cát Tiên, cho biết từ nhiều năm qua, cơ quan chức năng của huyện đã tìm nhiều biện pháp để cứu chữa cây điều nhưng hiệu quả mang lại không cao và toàn huyện đã có trên 80% diện tích điều bệnh gây hại.
Trong khi đó, một cán bộ chuyên môn của Phòng NN&PTNT huyện này “tiết lộ”: “Bệnh trên cây điều thì chúng tôi biết rất rõ rồi đấy. Nhưng lại chưa có thuốc đặc trị tận gốc căn bệnh, khiến cho không chỉ người trồng điều nản lòng, mà ngay cả cơ quan chuyên môn chúng tôi cũng “mệt mỏi!...”.
Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Văn Sơn - cho biết đã nắm được thực trạng dịch bệnh xảy ra trên cây điều tại các địa phương trong tỉnh.
“Tình trạng này không riêng gì Lâm Đồng mà trên toàn quốc. Trước hết, chúng tôi đang triển khai các biện pháp ngăn chặn thiệt hại, bảo vệ cây cho sang năm ra quả. Tinh thần là cứu được cây nào hay cây đấy. Chúng tôi đang chỉ đạo các xã tiến hành thống kê thiệt hại và báo cáo lên sở. Sau đó sở sẽ đề xuất tỉnh mức hỗ trợ theo Nghị định 02 của Chính phủ về cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh”! - ông Sơn nói.
Điều chết khô vì bị sâu bệnh tấn công. Ảnh: Cao Diên
Mới đây, chính quyền tỉnh Lâm Đồng cũng đã công bố sự lựa chọn hợp lý là phải thay thế ít nhất 2.200 ha điều kém chất lượng bằng cây cao su theo chương trình phát triển cây cao su của tỉnh.
Bên cạnh đó, một diện tích điều có thể giữ lại nhưng phải được trồng xen với một số loại cây trồng khác nhằm tăng hiệu quả kinh tế trên cùng một diện tích cây trồng.
Rõ ràng việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng để tăng thu nhập cho người dân là việc đáng làm. Tuy nhiên, việc ồ ạt chuyển đổi cây điều sang trồng một số loại cây công nghiệp khác có phải là lựa chọn tốt nhất hiện nay?
Vì đây cũng là loại cây lâu năm, mất nhiều thời gian mới thu hoạch và liệu đến lúc đó loại cây trồng mới này đem lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân? Hay là lại mất ít nhất bốn năm trồng, chăm sóc rồi lại chặt bỏ để trồng loài cây khác?
Trước mắt cần tình ra phương thuốc đặc trị bệnh trên cây điều của nông dân.
| Nguy cơ xóa sổ cây điều Ngành chế biến hạt điều xuất khẩu đã giải quyết công ăn việc làm cho hàng chục vạn công nhân tại chỗ ở khắp vùng Tây nguyên. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua giá hạt điêu luôn bấp bên và nay dịch bệnh hoành hành làm cho người nông dân không còn mặn mà đã chặt bỏ cây điều và nguy cơ xóa sổ cây điều tại vùng đất Nam Tây nguyên. |
