Sau hơn 1 tháng xét xử và nghị án kéo dài, hôm nay (23-8), TAND TP.HCM sẽ tuyên án đối với 254 bị cáo trong đại án đăng kiểm xảy ra Cục Đăng kiểm Việt Nam, 11 trung tâm đăng kiểm trên địa bàn TP.HCM và 3 trung tâm đăng kiểm tại Long An, Bến Tre, Sóc Trăng.
Phiên tòa dự kiến kéo dài trong 3 tháng (từ 18-7 đến 18-10). Tuy nhiên, qua phần thẩm vấn, tranh tụng, các bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội nên phiên tòa kết thúc sớm so với dự kiến.
Cục trưởng Đặng Việt Hà được VKS giảm mức đề nghị án
Đại án đăng kiểm là vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế có quy mô đặc biệt lớn và gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực quản lý nhà nước với hoạt động đăng kiểm.
Trong số 254 bị cáo, có hai bị cáo là cựu cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam gồm Trần Kỳ Hình và Đặng Việt Hà (người kế nhiệm sau khi ông Hình về hưu).
Ban đầu, đại diện VKSND TP.HCM đã đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Đặng Việt Hà 20 năm tù về tội nhận hối lộ. Tuy nhiên sau đó, ông Hà được giảm mức án đề nghị xuống còn 18-19 năm tù. Bị cáo Hà bị buộc chịu trách nhiệm hình sự với số tiền hơn 40 tỉ, hưởng lợi hơn 8,55 tỉ đồng.
Quá trình thẩm vấn, bị cáo Hà thừa nhận cáo trạng truy tố là đúng nhưng cho rằng mình không đề ra chủ trương nhận hối lộ và phân chia quyền lợi.
Đối với bị cáo Trần Kỳ Hình, cựu Cục trưởng Cục đăng kiểm bị VKS đề nghị 23-25 năm tù về hai tội nhận hối lộ (với số tiền hơn 7,1 tỉ đồng) và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, trong việc duyệt cấp thông báo năng lực cho 63 hồ sơ của các cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện.
Tại phần bào chữa, luật sư của bị cáo Hình kiến nghị HĐXX xem xét thân chủ của mình không phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Bị cáo Hình mong HĐXX xem xét hoàn cảnh khách quan của hành vi phạm tội.
Về phía VKS, cơ quan công tố nhận định bị cáo Hình chỉ nhận tội khi có nhiều đơn tố cáo về hành vi nhận tiền hối lộ của bị cáo và bị cáo Hà gửi đến CQĐT. Bị cáo Hà cũng thừa nhận biết rõ hành vi tiêu cực xảy ra trong hệ thống đăng kiểm từ khi bị cáo chưa là cục trưởng, tức giai đoạn bị cáo Hình làm cục trưởng.
Đối với tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, bị cáo Hình cho rằng chỉ vô tình nên ký sai. VKS khẳng định, với vai trò người đứng đầu, được giao trọng trách quan trọng trong việc đảm bảo các xưởng được hoạt động đúng quy định. Do đó, việc bị cáo cho rằng mình không biết sai, việc cấp thông báo không sai, chỉ là những sai sót nhỏ là cố tình chối bỏ trách nhiệm.
Do vậy, dù VKS áp dụng cho bị cáo Hình tình tiết thành khẩn khai báo nhưng mức độ xem xét giảm nhẹ không thể bằng những bị cáo khác có thái độ khai báo thành khẩn và thể hiện sự ăn năn, hối cải cao hơn.
Đến khi nói lời sau cùng, bị cáo Hình đã liên tục thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội, ăn năn hối cải và mong muốn được về với vợ. Bị cáo này cũng xin HĐXX khoan hồng cho tất cả các bị cáo trong vụ án để họ có thể tiếp tục tham gia ngành đăng kiểm hoặc làm lại cuộc đời.
Áp lực chung chi của các trung tâm đăng kiểm
Quá trình thẩm vấn, các bị cáo thuộc ban giám đốc, đăng kiểm viên của các trung tâm đăng kiểm (TTĐK) đều thừa nhận hành vi phạm tội.
Theo họ, việc nhận tiền hối lộ cũng xuất phát từ áp lực chung chi cho lãnh đạo cục đăng kiểm.
Thực tế, ngoài việc chỉ đạo xuống cấp dưới nhận tiền, bỏ qua lỗi của các phương tiện đến đăng kiểm, nhiều trung tâm còn móc nối với môi giới để quy định những ký hiệu riêng cho phương tiện đi đăng kiểm trót lọt.
Khi bị thẩm vấn, bị cáo Ngô Ngọc Sơn (Giám đốc TTĐK 50-07V) trình bày, nguyên nhân dẫn đến sai phạm là việc thống nhất cùng ban giám đốc chỉ đạo các đăng kiểm viên nhận tiền để bỏ qua lỗi của các phương tiện để có tiền gửi cho lãnh đạo cục và trả kinh phí hoạt động của trung tâm.
Đến TTĐK 50-08D, giám đốc trung tâm Trần Việt Hùng cũng khai nhận, do áp lực trong việc duy trì kinh phí hoạt động của trung tâm nên đã đưa ra chủ trương nhận tiền để bỏ qua lỗi phương tiện. Bị cáo Hùng đã chỉ đạo miệng để các đăng kiểm viên thực hiện.
Bào chữa cho các bị cáo, luật sư cũng đã nêu ra các tình tiết giảm nhẹ như các bị cáo là đăng kiểm viên chỉ làm theo chỉ đạo; phạm tội lần đầu, ăn năn hối cải, thành khẩn khai báo, có nhân thân tốt, gia đình có công với cách mạng và đã khắc phục một phần hoặc toàn bộ hậu quả để xin giảm nhẹ hình phạt hoặc xin hưởng án treo.
Cuối phần tranh luận, sau khi cân nhắc các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ và qua diễn biến tại phiên tòa, VKS đã giảm mức đề nghị án 1-3 năm tù cho hơn 50 bị cáo và có 10 bị cáo được VKS đề nghị thay đổi từ án tù giam sang án treo.
