Chỉ trong vòng 13 ngày sau khi Cục Thú y ra văn bản điều chỉnh việc kiểm dịch nguyên liệu thủy sản nhập khẩu từ tàu đánh bắt được đóng container tại cảng trung chuyển nước ngoài, ước tính có gần 50 container hàng hải sản vận chuyển về Việt Nam (chủ yếu là cá ngừ) bị ách tại cảng.
Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), do không có được Health Certificate (H/C) - giấy chứng nhận kiểm dịch hoặc an toàn thực phẩm vào dạng "xem xét" mà không được phép thông quan có điều kiện như trước. Hiện có tới sáu doanh nghiệp (DN) hải sản đang bị ách tại cảng với số tiền lưu công, lưu bãi lên tới hàng trăm triệu đồng.
VASEP cho biết đặc thù dòng hàng này bản chất là “cá tàu” (không có giấy H/C trong hồ sơ yêu cầu) vẫn đang nhập khẩu bình thường trong gần 10 năm qua. Các DN khẩn thiết kiến nghị bộ trưởng Bộ NN&PTNT có chỉ đạo cấp bách để tháo gỡ khó khăn và giải tỏa sự ùn ứ trong sản xuất.
DN thiệt hại hàng trăm triệu đồng vì hàng ách tại cảng. Ảnh: Internet
Sáu DN bị ảnh hưởng vì quy định này là Công ty HAVUCO (Khánh Hòa); BIDIFISCO (Bình Định); HAI NAM Co.,Ltd (Bình Thuận); AMANDA FOODS (Đồng Nai); EVERWIN INDUSTRIAL CO.,LTD (TP.HCM); HIGHLAND DRAGON (Bình Dương) đã đồng loạt phản ánh tới văn phòng VASEP về việc toàn bộ số container hải sản (chủ yếu là cá ngừ) nhập khẩu đang bị tắc tại cảng từ ngày 3-11.
Ngoài số tiền lưu công, lưu bãi lên tới hàng trăm triệu đồng, một số nhà máy đã ngưng hoạt động và cho công nhân nghỉ làm. Ngoài ra, khách hàng đòi phạt hợp đồng do giao hàng trễ, ảnh hưởng đến uy tín của DN với khách hàng nước ngoài, thiệt hại về lãi suất ngân hàng, không đạt doanh số...
Ngoài số container đã và đang ách tại cảng, ước tính có gần 200 container đang trên đường về cảng trong tháng 11 và tháng 12-2018 tới.
Theo phản ánh của Công ty AMANDA FOODS, trước tình trạng ùn tắc hàng ở cảng và sản xuất ngưng trệ, công ty này đã báo ngay tình hình với khách hàng, đồng thời giảm xuất nhập. Tính riêng tháng 11-2018, công ty đã giảm 25% so với kế hoạch sản xuất.
Riêng Công ty TNHH Hải Vương (HAVUCO) là công ty xuất khẩu cá ngừ lớn nhất Việt Nam, mặc dù cố gắng thu mua cá ngừ ở khắp vùng biển trong nước nhưng sản lượng nguyên liệu không đủ cho sản xuất, xuất khẩu. Do đó, trung bình mỗi tháng, công ty phải nhập 220 container cá ngừ. Tuy nhiên, trước tình hình này, công ty đang tính tới việc buộc phải hoãn 280 container cá ngừ, tương đương khoảng 7.000 tấn (đã ký hợp đồng cho đơn hàng tháng 12-2018).
Công ty EVERWIN INDUSTRIAL CO.,LTD phải nhập khẩu tới 80% nguyên liệu cũng buộc phải từ chối nhập 800 tấn hàng. BIDIFISCO phải nhập trung bình 75 container/tháng nhưng hiện nay cũng đã hoãn lại 18 container chuẩn bị nhập về.
Một số DN khác như HIGHLAND DRAGON; HAI NAM Co.,Ltd khi thấy văn bản của Cục Thú y cũng đã ngưng ký hợp đồng nhập khẩu.
Trước đó, ngày 24-9-2018, Cục Thú y đã gửi Công văn số 2233 tới các Chi cục Thú y vùng về việc kiểm dịch nhập khẩu sản phẩm động vật thủy sản làm nguyên liệu gia công xuất khẩu từ tàu đánh bắt nước ngoài. Sau khi nhận văn bản này, các chi cục địa phương ngưng kiểm dịch các lô hàng “cá tàu” không có giấy chứng nhận kiểm dịch.
Sau đó đã có cuộc họp nhằm bàn giải pháp tháo gỡ cho DN do Cục Thú y chủ trì với sự tham dự của đại diện Tổng cục Thủy sản, Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (NAFIQAD), VASEP và một số DN chế biến thủy sản.
Nhưng ngày 3-11, Cục Thú y lại ra Văn bản số 2581 bắt đầu hiệu lực ngay từ ngày ký các lô hàng cập cảng tiếp theo, “Chi cục tổng hợp báo cáo Cục Thú y để Cục báo cáo Bộ NN&PTNT xem xét, quyết định”. Điều này đồng nghĩa với việc các lô hàng tương tự sẽ nằm cảng chờ Cục Thú y tổng hợp, báo cáo và xin ý kiến của Bộ NN&PTNT.
Trước những phản ánh cấp bách của các DN, VASEP cũng đã gửi Công văn số 154/2018 tới Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, Thứ trưởng Thường trực Hà Công Tuấn kiến nghị giải quyết các vướng mắc trong kiểm dịch nguyên liệu thủy sản nhập khẩu từ tàu đánh bắt vận chuyển bằng container về Việt Nam nhằm giảm bớt tổn thất, thiệt hại cho các DN.
