2023 là một năm đầy thách thức đối với các quốc gia trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chịu tác động tiêu cực từ rất nhiều biến động chính trị. Nhưng trong bối cảnh ấy, Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều thành công nhờ vào những nỗ lực kịp thời của các nhà hoạch định chính sách quốc gia cũng như cộng đồng doanh nghiệp.
Chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại Việt Nam, ông Andrea Coppola, vừa chia sẻ những nhìn nhận và đánh giá về kinh tế Việt Nam trong năm qua cũng như một số dự báo cho năm mới 2024.
Chuyên gia kinh tế trưởng WB Việt Nam, ông Andrea Coppola. Ảnh: NGỌC DIỆP
PV: Theo quan điểm của ông, bức tranh kinh tế Việt Nam năm 2023 có những điểm sáng nào? Ông chọn từ nào để khai quát hóa năm đặc biệt này?
Ông Andrea Coppola, Chuyên gia kinh tế trưởng WB: Nhìn lại kinh tế Việt Nam năm vừa qua, để nói về sức chống chịu, tôi chọn từ “kiên cường”.
Ba yếu tố chính giúp kinh tế Việt Nam tăng tốc phục hồi trong những tháng cuối năm
Với đặc điểm của nền kinh tế Việt Nam, suy thoái kinh tế toàn cầu sẽ là một cú sốc tiêu cực lớn, nhưng các bạn vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng mà nhiều nước trên thế giới chỉ có thể mơ ước.
Suy thoái kinh tế toàn cầu và tác động của nó đến nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam đã khiến năm 2023 trở thành một trong những năm thách thức nhất của thế kỷ 21, sau hai năm COVID 2020 và 2021 vốn đã vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, bất chấp những thách thức, có thể thấy quá trình phục hồi đang dần diễn ra.
Việt Nam là một trong những nền kinh tế mở nhất trên thế giới. Quan hệ thương mại mạnh mẽ của Việt Nam với phần còn lại của thế giới là nguồn sức mạnh và tạo nên sự thành công trong thời gian qua. Đồng thời, sự phụ thuộc vào nhu cầu từ các đối tác thương mại đã đưa Việt Nam vào thế phải đối mặt với tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2023.
Kết quả là, sau những năm COVID khó khăn, tình hình kinh tế của năm 2023 đối mặt với rất nhiều áp lực, kể từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á cuối những năm 1990. Thế nhưng kinh tế Việt Nam trong năm 2023 vẫn khá tích cực.
Năm 2023, kinh tế Mỹ tăng trưởng khoảng 2,5%. Tại khu vực đồng Euro, tăng trưởng kinh tế thậm chí còn yếu hơn, chỉ ở mức khoảng 0,5%. Bất chấp những thách thức toàn cầu, các bạn đã tiếp tục tăng trưởng với tốc độ tương đối cao. Trong các yếu tố quyết định, đầu tư công đã tăng khoảng 35% so với năm trước.
Cho dù đây là những kết quả ấn tượng nhưng vẫn còn đó những thách thức, bao gồm vấn đề cải thiện chất lượng đầu tư công, động lực đang giữ vai trò rất quan trọng đối với sự tăng trưởng trong tương lai của Việt Nam.
. Kinh tế Việt Nam đã khó khăn suốt năm nhưng rồi tăng tốc phục hồi trong những tháng cuối năm. Theo ông có những động lực nào?
+ Suy thoái kinh tế toàn cầu đã tác động mạnh đến xuất khẩu của Việt Nam. Cú sốc bên ngoài này ảnh hưởng rất nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất.
Nhiều công nhân mất việc làm và thu nhập của họ bị ảnh hưởng, dẫn đến tiêu dùng nội địa giảm tốc. Mà cầu nội địa giảm thì hàng loạt doanh nghiệp trong các lĩnh vực khác, bao gồm cả sản xuất, dịch vụ...cũng phải chịu ảnh hưởng.
Thế nhưng cuối năm 2023 chúng ta thấy có dấu hiệu phục hồi kinh tế, mà theo tôi được thúc đẩy bởi ba yếu tố chính.
Thứ nhất, nhu cầu thế giới đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam dần phục hồi. Nhờ đó, hoạt động xuất nhập khẩu giảm xuống mức thấp nhất vào giữa năm 2023 đã được cải thiện trong nửa cuối năm.
Thứ hai, các cơ quan chức năng đã cho thấy rõ vai trò quan trọng của họ trong thúc đẩy giải ngân đầu tư công, với con số tăng đáng kể so với năm 2022. Đầu tư công là yếu tố then chốt hỗ trợ tăng trưởng kinh tế cả trong ngắn hạn và dài hạn, và vì vậy cải thiện hơn nữa quản lý đầu tư công là ưu tiên hiện nay của Việt Nam.
Thứ ba, bất chấp cú sốc mạnh giáng xuống nền kinh tế, tiêu dùng tư nhân vẫn phục hồi tốt. Sự tăng trưởng của doanh số bán lẻ, một chỉ số nói lên tiêu dùng cá nhân, ổn định ở mức khoảng 7,5% kể từ tháng 8. Tốc độ tăng trưởng này tuy chậm hơn đáng kể so với trước đại dịch COVID, nhưng tiêu dùng tư nhân vẫn là một động lực chính cho tăng trưởng kinh tế.
Còn nhiều thách thức trong năm 2024
. Ông nhận định ra sao về triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2024, kinh tế Việt Nam sẽ ra sao trong bối cảnh nhiều biến động như vậy?
+ Bối cảnh quốc tế dự kiến sẽ còn nhiều thách thức trong năm 2024. Sau đợt suy thoái năm 2023, tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ giảm tốc hơn nữa vào năm 2024, bao gồm cả các đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam như Mỹ.
Sự tác động chậm trễ của chính sách tiền tệ thắt chặt đang diễn ra hiện nay, điều kiện tín dụng hạn chế kết hợp với thương mại toàn cầu suy yếu có thể dẫn đến hiệu suất của nền kinh tế suy giảm.
Rủi ro chính cho 2024 bao gồm rủi ro địa chính trị, tác động của các cuộc xung đột lên giá năng lượng, căng thẳng tài chính liên quan đến sự gia tăng lãi suất dài hạn, và hoạt động kinh tế dự kiến có thể giảm ở Trung Quốc.
Trong bối cảnh như vậy, Việt Nam thực sự cần phải giảm thiểu khả năng dễ bị tổn thương trước các cú sốc bên ngoài và ngày càng tận dụng sức mạnh nội tại và năng suất trong nước để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Do tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục chậm lại vào năm 2024, tôi cho rằng mục tiêu tăng trưởng GDP từ 6% đến 6,5% cho năm 2024 là một mục tiêu đầy tham vọng.
Bất chấp suy thoái toàn cầu, nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam có thể dần được cải thiện và chúng tôi dự đoán tăng trưởng kinh tế sẽ tăng nhẹ nhưng sẽ rất khó đạt được mức 6 hoặc 6,5% trừ khi nhu cầu tiêu dùng và đầu tư trong nước tăng tốc mạnh hơn nữa.
Các nhà chức trách đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế thông qua các chính sách tài khóa, bằng cách đẩy nhanh việc thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng và dự án đầu tư công mang tính chuyển đổi trạng thái, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn và dài hạn.
. Xin cám ơn những chia sẻ của ông!
