Lái xe công nông gây tai nạn, tội gì?

Mới đây, TAND huyện Mộ Đức (Quảng Ngãi) đã phạt Minh 30 tháng tù treo về tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ.

Nhiều ý kiến cho rằng tòa phải xử Minh về tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường bộ không bảo đảm an toàn mới chính xác. Bởi lẽ tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ chỉ áp dụng trong trường hợp phương tiện được phép lưu thông. Trong khi đó, xe công nông đã bị Chính phủ cấm lưu hành từ ngày 1-1-2008...

Theo Luật Giao thông đường bộ, phương tiện giao thông đường bộ gồm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, phương tiện giao thông thô sơ đường bộ, còn phương tiện giao thông cơ giới đường bộ bao gồm xe ô tô; máy kéo; rơmoóc hoặc sơmi rơmoóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; xe mô tô hai bánh; xe mô tô ba bánh; xe máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe tương tự.

Như vậy, xe công nông cũng là phương tiện giao thông đường bộ. Việc Nhà nước cấm xe công nông tham gia giao thông không vì thế mà làm cho nó không còn là phương tiện nữa. Nghị quyết 32 năm 2007 của Chính phủ quy định kể từ ngày 1-1-2008, xe công nông bị cấm lưu hành, sử dụng xuất phát từ đặc điểm, chất lượng, kết cấu và tình hình giao thông không cho phép loại xe này lưu thông trên đường. Còn là phương tiện giao thông hay không do tính năng, tác dụng của phương tiện chứ không phụ thuộc vào việc bị cấm hay không cấm.

Chính vì đưa xe công nông ra chạy và gây tai nạn nên Ngô Văn Minh mới vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ (cấm mà cứ đi). Vi phạm cụ thể ở đây không hẳn như tòa nêu là “đưa xe cơ giới không bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật vào hoạt động trên đường bộ” (khoản 4 Điều 8 Luật Giao thông đường bộ) vì xe công nông Minh điều khiển có thể vẫn bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật cho loại xe này, hơn nữa nguyên nhân gây tai nạn là do không ràng buộc, che chắn gì nên một đoạn gỗ rớt ra khỏi xe.

Do tòa xác định Minh vi phạm khoản 4 Điều 8 Luật Giao thông đường bộ nên có ý kiến cho rằng hành vi của Minh phạm tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường bộ không bảo đảm an toàn. Giả thiết Minh có lái xe công nông không bảo đảm an toàn thì cũng không thể truy cứu trách nhiệm hình sự Minh về tội trên được vì không thỏa mãn dấu hiệu về chủ thể theo Điều 204 Bộ luật Hình sự. Minh không phải là người chịu trách nhiệm trực tiếp về việc điều động hoặc về tình trạng kỹ thuật mà hành vi của Minh chỉ là hành vi lưu thông xe đã bị cấm lưu thông.

Tôi đồng tình với ý kiến cho rằng một phương tiện nào đó đã bị cấm lưu thông thì không nên đặt vấn đề có hay không có giấy phép lái xe vì theo quy định của Bộ luật Hình sự cũng như Luật Giao thông đường bộ thì chỉ đối với loại xe được lưu thông mới bắt buộc phải có giấy phép.

Vì vậy, truy tố, xét xử Minh về tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là chính xác nhưng chỉ ở khoản 1 chứ không phải khoản 2 Điều 202 Bộ luật Hình sự.

Đinh Văn Quế, nguyên Chánh Tòa Hình sự TAND tối cao