Ngành bán lẻ phất lên giữa mùa dịch

Ngày 25-6, tại TP.HCM, Hiệp hội Thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam tổ chức diễn đàn Toàn cảnh TMĐT Việt Nam 2020 với chủ đề “Tăng tốc sau đại dịch”. Thông tin tại diễn đàn cho hay từ đầu tháng 2 đến hết tháng 4, nhiều công ty phải cắt giảm hoạt động sản xuất, kinh doanh, thậm chí đóng cửa, giải thể. Trong bức tranh màu xám này, lĩnh vực TMĐT chứng kiến một số tín hiệu tích cực nhưng cũng đứng trước nhiều thách thức.

Đơn hàng tăng vọt nhờ online

Bà Nguyễn Thúy Anh, Trưởng phòng nghiên cứu ứng dụng kinh tế số thuộc Bộ Công Thương, nhận định trong dịch COVID-19 vừa qua, TMĐT được đánh giá là một trong những ngành ít bị tác động hơn so với các ngành khác tại Việt Nam. “Nếu nhìn ở mặt tích cực thì COVID-19 đã đem lại nhiều cơ hội lớn cho hoạt động bán hàng online, nhất là các mặt hàng thiết bị y tế và thực phẩm” - bà Anh dẫn chứng.

Bà Anh cũng nhìn nhận đại dịch đã ít nhiều làm thay đổi thói quen, hành vi mua sắm của người tiêu dùng, từ đó ảnh hưởng đến ngành bán lẻ của nước ta. Trên thực tế, hiện nay một số đơn vị bán hàng theo phương thức truyền thống đang dịch chuyển sang phương thức bán hàng trực tuyến (online) phù hợp với xu thế mới.

Đơn cử, chợ đầu mối nông sản thực phẩm Bình Điền tại TP.HCM đang chuyển đổi số để thay đổi hệ thống cũ vốn đang rất cồng kềnh của mình. Đặc biệt, chợ đầu mối này đưa một số mặt hàng đặc trưng, có điểm nhấn tại TP.HCM và khu vực miền Nam lên sàn TMĐT hoặc chuyển đổi bán hàng online.

“Trong đợt dịch COVID-19 vừa qua, chúng tôi cũng kết hợp với các sàn TMĐT và đơn vị logistics để giúp đỡ nông dân tìm đầu ra cho sản phẩm. Ví dụ, đưa nông sản lên sàn TMĐT, kết hợp với các đơn vị logistics để giảm giá thành vận chuyển các mặt hàng nông sản” - bà Anh thông tin.

Bà Vũ Ánh Tuyết, Chánh Văn phòng Lazada Việt Nam, cũng cho hay trong dịch COVID-19 vừa qua, nhiều công ty bán hàng truyền thống khá nổi tiếng đã kết hợp cùng Lazada thực hiện chuyển đổi số nhằm thích ứng với đại dịch, tạo ra nhiều thay đổi lớn về doanh thu. Chẳng hạn, với Công ty Chăn nuôi và Chế biến thực phẩm Sài Gòn (SagriFood) trước đây kênh phân phối chủ yếu là cung ứng thịt heo thảo mộc vào các chuỗi siêu thị. Khi dịch COVID-19 diễn ra, đơn vị này đã đưa sản phẩm của mình lên sàn TMĐT để phục vụ nhu cầu mua sắm online của khách hàng.

“Dù chỉ mới tham gia bán hàng online hơn hai tháng trên sàn nhưng kết quả thu được rất khả quan. Riêng trong chiến dịch “Sale hè rực rỡ” vừa qua, đơn hàng của SagriFood đã tăng gấp 40 lần so với ngày thường” - bà Tuyết dẫn chứng.

Nhiều đơn vị kinh doanh đã tối ưu việc đặt hàng, giao hàng bằng cách tích hợp nhiều phương thức thanh toán, cũng như phương thức giao hàng linh hoạt. Ảnh: HOÀNG GIANG

Dám thay đổi để thích nghi với cái mới

Nhiều chuyên gia nhận định COVID-19 là một chất xúc tác làm thay đổi mạnh mẽ hành vi người tiêu dùng. Điều này cũng được ông Nguyễn Anh Dzũng, Giám đốc cao cấp dịch vụ đo lường bán lẻ Nielsen Việt Nam, nhận định khi đưa ra những thông số khảo sát tại Việt Nam.

Theo đó, người tiêu dùng Việt đang có xu hướng chuyển qua ăn uống tại nhà nhiều hơn, khi có đến 82% giảm tần suất ăn ở bên ngoài. 65% người tham gia khảo sát cho biết họ quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe và mua sắm online nhiều hơn trước và 63% khẳng định họ sẽ tiếp tục mua sắm trực tuyến dù COVID-19 có qua đi.

“Xu hướng này là một cơ hội rất lớn cho TMĐT Việt Nam và cả những nhà bán lẻ, nhà sản xuất và các công ty thực phẩm và công ty liên quan đến bảo vệ sức khỏe” - đại diện Nielsen Việt Nam nhận định. Do đó, các nhà bán lẻ cần mạnh dạn khai thác sâu hơn các kênh trực tuyến, suy nghĩ lại về việc giao hàng, phát triển hơn các dịch vụ O2O (offline to online) và thúc đẩy tích hợp đa kênh, để đáp ứng được nhu cầu mua sắm của khách hàng.

Tuy nhiên, xu hướng mới này cũng đặt ra nỗi lo cho các chuỗi cửa hàng tiện lợi, siêu thị hay địa điểm mua sắm truyền thống. Để đáp ứng xu thế mới, các hệ thống siêu thị đang tăng cường việc đầu tư công nghệ để hỗ trợ bán hàng nhưng đi kèm với đó là những khoản chi phí lớn. Đây cũng là gánh nặng với những đơn vị có tiềm lực tài chính hạn hẹp.

Đại diện Lazada Việt Nam cũng cho hay để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, đơn vị này và Vecom đã kết hợp cùng nhau đưa các sản phẩm dừa Bến Tre lên kênh bán hàng online, đưa sản phẩm đặc trưng vùng miền đến tay người tiêu dùng một cách dễ dàng hơn. Đặc biệt, trong đợt dịch vừa qua, nhiều nhà bán hàng đã tận dụng những nền tảng công nghệ như tính năng livestream, từ đó đem lại nhiều kết quả tốt.

Đơn cử, nhà bán hàng Trương Thị Tâm nhờ vào việc livestream đã tăng lượt theo dõi lên 70 lần. Kéo theo đó sự phát triển đơn hàng tăng 15 lần, doanh thu tăng 14 lần… Tương tự, xưởng giày Minh Nhân đã tăng doanh thu 1,5 lần so với năm ngoái, tạo ra công ăn việc làm cho 20 nghệ nhân làng nghề thông qua việc bán hàng online trên sàn. “Tuy nhiên, không phải nhà bán hàng nào lên sàn TMĐT cũng thành công ngay lập tức mà phải biết tận dụng nguồn nhân lực và công cụ vốn có” - bà Tuyết lưu ý.